Najczęściej zadawane pytania - Zabezpieczenie społeczne za granicą
Pracuję we Francji, a mój pracodawca wysłał mnie do pracy tymczasowej w Holandii. Który kraj odpowiada za moje zabezpieczenie społeczne?
Jeśli zostałeś oddelegowany do pracy w innym kraju UE przez okres maksymalnie do 2 lat będziesz nadal objęty prawem kraju, z którego zostałeś oddelegowany.
Przed wyjazdem Twój pracodawca powinien złożyć wniosek o dokument A1 poświadczający, że jesteś objęty francuskim systemem.
Takie rozwiązanie ma na celu uniknięcie częstych zmian w Twoim ubezpieczeniu społecznym, w przypadku gdy przez krótki czas pracujesz za granicą.
Prowadzę działalność na własny rachunek i zamierzam przez kilka miesięcy (być może dłużej niż przez rok) pracować za granicą. Czy nadal będę objęty systemem zabezpieczenia społecznego swojego kraju pochodzenia?
TAK – Jeśli zamierzasz podjąć pracę w innym kraju UE przez okres kilku miesięcy, najlepszym rozwiązaniem jest „oddelegowanie się" do pracy za granicą. W ten sposób możesz pracować za granicą, jednocześnie pozostając przez okres maksymalnie 2 lat w systemie zabezpieczenia społecznego kraju, w którym zwykle pracujesz.
Przed wyjazdem powinieneś złożyć wniosek o dokument A1 poświadczający, że jesteś objęty systemem zabezpieczania społecznego w swoim kraju pochodzenia.
Możesz również złożyć wniosek o pozostanie w systemie zabezpieczenia społecznego swojego kraju pochodzenia przez okres dłuższy niż 2 lata.
Pracuję w sąsiednim kraju. Gdzie powinienem płacić składki na ubezpieczenie zdrowotne osób pozostających na moim utrzymaniu?
Istnieją dwie możliwości:
Jeśli drugi rodzic Twoich dzieci pracuje w Twoim kraju pochodzenia, musi opłacać tam składki na ubezpieczenie zdrowotne osób pozostających na Twoim utrzymaniu.
Jeśli drugi rodzic Twoich dzieci nie pracuje lub pracuje w tym samym kraju, co Ty, musisz opłacać składki na ubezpieczenie zdrowotne osób pozostających na Twoim utrzymaniu w kraju, w którym pracujesz. Powinieneś zwrócić się do zakładu ubezpieczeń zdrowotnych w kraju, w którym pracujesz, o wydanie Ci formularza S1 (dawniej E 106 ). Następnie przedstaw go zakładowi ubezpieczeń zdrowotnych w swoim kraju pochodzenia.
Zaproponowano mi pracę za granicą. Czy mogę nadal być objęty systemem zabezpieczenia społecznego w swoim kraju pochodzenia?
Zazwyczaj będziesz ubezpieczony w kraju, w którym pracujesz. Ten kraj będzie odpowiedzialny za Twoje zabezpieczenie społeczne. Pamiętaj, że jednocześnie można podlegać przepisom dotyczącym zabezpieczenia społecznego tylko jednego kraju. Zatem jeśli podejmiesz pracę za granicą, nie będziesz już objęty ubezpieczeniem w swoim kraju pochodzenia i świadczenia będzie wypłacał Ci Twój kraj zatrudnienia. Nie stracisz jednak uprawnień, które w przeszłości uzyskałeś w swoim kraju pochodzenia, na przykład uprawnień emerytalnych.
Jako pracownik transgraniczny, gdzie mogę korzystać z opieki zdrowotnej?
Jako pracownik transgraniczny zwykle jesteś ubezpieczony w kraju, w którym pracujesz, a więc przysługuje Ci tam prawo do opieki zdrowotnej. Aby zarejestrować się w systemie opieki zdrowotnej kraju, w którym mieszkasz, potrzebujesz formularza S1 (dawniej E 106 ), który otrzymasz od zakładu ubezpieczeń zdrowotnych w kraju, w którym pracujesz.
Ten formularz uprawnia Ciebie i osoby pozostające na Twoim utrzymaniu do rejestracji w zakładzie ubezpieczeń zdrowotnych w kraju, w którym mieszkasz. W rezultacie będziesz mieć dwie legitymacje ubezpieczeniowe: po jednej z każdego kraju. Możesz wówczas uzyskać opiekę medyczną w kraju pochodzenia na takich samych warunkach, jak osoba tam ubezpieczona.
Czy członkom rodziny pozostającym na moim utrzymaniu przysługuje prawo do opieki medycznej zarówno w kraju, w którym mieszkam, jak i w kraju, w którym pracuję?
TAK — Jeśli mieszkasz oraz pracujesz w Austrii, Belgii, Bułgarii, na Cyprze, w Czechach, we Francji, w Grecji, Niemczech, na Łotwie, w Luksemburgu, na Malcie, w Polsce, Portugalii, Rumunii, na Słowacji lub w Słowenii.
NIE — Jeśli mieszkasz lub pracujesz w: Danii, Estonii, Finlandii, Hiszpanii, Holandii, Irlandii, na Litwie, w Szwecji, na Węgrzech, w Wielkiej Brytanii bądź we Włoszech. Osoby pozostające na Twoim utrzymaniu nie mogą mieć dwóch legitymacji ubezpieczeniowych. Przysługuje im prawo do leczenia w kraju, w którym pracujesz, jeżeli:
- leczenie okazuje się konieczne z medycznego punktu widzenia podczas ich pobytu w tym kraju, z uwzględnieniem charakteru leczenia i przewidywanego czasu pobytu
lub
- istnieje odpowiednie porozumienie pomiędzy krajami / zainteresowanymi organami
lub
- udzielono uprzedniej zgody za pomocą formularza S2 (dawniej E 112 ) wydanego przez właściwy organ w kraju, w którym mieszkasz.
Powinieneś najpierw zarejestrować się w kraju, w którym pracujesz i uzyskać formularz S1 (dawniej E 106 ) od swojego zakładu ubezpieczeń zdrowotnych. Ten formularz uprawnia Ciebie i osoby pozostające na Twoim utrzymaniu do rejestracji w zakładzie ubezpieczeń zdrowotnych w kraju, w którym mieszkasz. W rezultacie będziesz mieć dwie legitymacje ubezpieczeniowe: po jednej z każdego kraju.
Przez większość życia pracowałem jako pracownik transgraniczny i właśnie przeszedłem na emeryturę. Czy będę mógł nadal chodzić do lekarza w kraju, w którym byłem poprzednio zatrudniony?
Jeśli ostatnia wykonywana przez Ciebie praca miała charakter transgraniczny:
- możesz nadal korzystać z ewentualnego długoterminowego leczenia rozpoczętego w kraju, w którym znajdowało się Twoje miejsce pracy. Jest to również możliwe w przypadku osób pozostających na Twoim utrzymaniu, jeśli ich leczenie rozpoczęło się w: Austrii, Belgii, Bułgarii, na Cyprze, w Czechach, Francji, Grecji, Luksemburgu, na Łotwie, Malcie, w Niemczech, Polsce, Portugalii, Rumunii, na Słowacji lub w Słowenii (od 1 maja 2014 r. będzie to również możliwe w przypadku leczenia rozpoczętego w: Estonii, Hiszpanii, Holandii, na Litwie, Węgrzech i we Włoszech).
- Jeśli w ciągu 5 lat poprzedzających przejście na emeryturę przez co najmniej 2 lata Twoja praca miała charakter transgraniczny, przysługuje Ci prawo do opieki zdrowotnej zarówno w kraju zamieszkania, jak i w kraju, w którym pracowałeś. W zasadzie dotyczy to także osób pozostających na Twoim utrzymaniu. Taka możliwość istnieje jednak tylko wówczas, gdy zarówno kraj, w którym teraz mieszkasz, jak i były kraj Twojego zatrudnienia należą do grupy krajów obejmującej: Austrię, Belgię, Francję, Hiszpanię, Luksemburg, Niemcy i Portugalię.
Jeśli chcesz mieć legitymację ubezpieczeniową zarówno w kraju zamieszkania, jak i w kraju, w którym znajdowało się Twoje miejsce pracy, musisz zarejestrować się, składając dokument S3 w byłym kraju zatrudnienia.
Jeśli nie otrzymujesz emerytury w swoim kraju zamieszkania, musisz wystąpić z wnioskiem o wydanie formularza S1 do odpowiedniej instytucji w kraju, który wpłaca Ci emeryturę (w przypadku gdy otrzymujesz emeryturę z kilku krajów, powinieneś zwrócić się do instytucji kraju, w którym pracowałeś najdłużej). Dzięki formularzowi S1 możesz zarejestrować się w instytucji opieki zdrowotnej w swoim miejscu zamieszkania. Będziesz także mieć prawo do opieki zdrowotnej w kraju, który wypłaca Ci emeryturę, jeśli należy on do grupy krajów obejmującej: Austrię, Belgię, Bułgarię, Cypr, Czechy, Francję, Grecję, Hiszpanię, Holandię, Luksemburg, Niemcy, Polskę, Słowenię, Szwecję i Węgry.
Mieszkam we Francji i straciłem pracę w Hiszpanii. W którym kraju jestem ubezpieczony?
W przypadku pracowników transgranicznych za wypłatę zasiłków dla bezrobotnych zawsze odpowiada kraj zamieszkania. W każdym przypadku będziesz ubezpieczony w kraju, który wypłaca Ci świadczenia.
W którym kraju będę ubezpieczony, jeśli przepisy dotyczące mojej sytuacji uległy zmianie wraz z wprowadzeniem nowych przepisów obowiązujących od 1 maja 2010 r.?
Jeżeli na mocy nowych unijnych przepisów dotyczących koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego podlegasz przepisom kraju innego, niż gdy obowiązywały stare przepisy, poprzednio stosowane przepisy będą miały zastosowanie dopóty, dopóki Twoja sytuacja nie ulegnie zmianie, jednak nie dłużej niż przez okres 10 lat. Jeśli chcesz, możesz zostać objęty nowymi przepisami.
Jako pracownik transgraniczny, gdzie powinienem się ubiegać o zasiłek dla bezrobotnych, jeśli stracę pracę?
Jeśli stracisz pracę, powinieneś ubiegać się o zasiłek w kraju, w którym mieszkasz.
Twoje uprawnienie do zasiłku i jego kwota zostaną określone zgodnie z zasadami obowiązującymi w Twoim kraju pochodzenia, z uwzględnieniem okresów przepracowanych za granicą.
Aby udokumentować swoje okresy pracy za granicą, pobierz formularz U1 od publicznej służby zatrudnienia kraju, w którym pracowałeś, i przedstaw go władzom kraju, w którym mieszkasz.
Jeśli szukasz pracy w kraju, w którym ją straciłeś, możesz zarejestrować się w służbach zatrudnienia kraju, w którym kiedyś pracowałeś – ale wówczas będziesz musiał przestrzegać procedur i wymogów w zakresie kontroli w obu krajach. Jednak ponieważ zasiłek zawsze wypłaca kraj zamieszkania, pierwszeństwo mają nakładane przez niego obowiązki i wymogi w zakresie szukania pracy. Możesz również złożyć wniosek o przeniesienie swoich świadczeń do kraju, w którym wcześniej pracowałeś, jeśli uważasz, że masz większe szanse na znalezienie tam pracy.
Co to dokładnie oznacza termin „pracownik transgraniczny"?
Definicja pracownika transgranicznego (lub pracownika przygranicznego) różni się w zależności od tego, czy mowa jest o uprawnieniach do zabezpieczenia społecznego, czy o kwestiach podatkowych. Ta sama osoba może zostać uznana do celów zabezpieczenia społecznego za pracownika transgranicznego, a do celów podatkowych za osobę zamieszkałą w danym kraju.
Do celów zabezpieczenia społecznego – jesteś pracownikiem transgranicznym, jeśli pracujesz w jednym kraju, a mieszkasz w drugim, do którego wracasz codziennie lub co najmniej raz w tygodniu.
Do celów podatkowych – to zależy od zapisów dwustronnej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania zawartej między Twoim krajem zamieszkania i Twoim krajem zatrudnienia.
Większość umów podatkowych nie odnosi się konkretnie do tego rodzaju pracowników, choć w niektórych z nich figuruje termin „pracownik transgraniczny", który określa osoby mieszkające i pracujące w strefie przygranicznej, (np. w odległości 10, 20 lub 30 od granicy, w zależności od umowy).
Aby dowiedzieć się, jakie podatki będziesz musiał zapłacić i w jakim kraju / krajach, skontaktuj się z transgranicznym partnerstwem europejskich służb zatrudnienia w swoim regionie.