Świadczenia rodzinne

W UE to, który kraj odpowiada za wypłacanie świadczeń społecznych, w tym również świadczeń rodzinnych (zasiłków rodzinnych i wychowawczych), zależy od statusu ekonomicznego oraz miejsca zamieszkania danej osoby - a nie od tego, jakie obywatelstwo posiada ta osoba.

Warunki, zgodnie z którymi rodzice otrzymują świadczenia rodzinne, są określone w przepisach krajowych. Z reguły rodzicom przysługuje prawo do pobierania świadczeń rodzinnych w konkretnym kraju UE, jeżeli:

• tam pracują
• pobierają z systemu ubezpieczeń społecznych tego kraju emerytury lub renty (np. renty inwalidzkie lub renty rodzinne)
• po prostu tam mieszkają.

Nie należy zapominać o tym, że świadczenia rodzinne w Europie są bardzo zróżnicowane.

Cała Twoja rodzina mieszka w jednym kraju

Jeśli przeprowadzisz się z całą rodziną do innego kraju UE i będziesz objęty systemem zabezpieczenia społecznego tylko w tym kraju, to ten kraj będzie wypłacał Twoje świadczenia rodzinne.

Jeśli jednak zostałeś oddelegowany do pracy za granicę na krótki okres (poniżej 2 lat) i jednocześnie jesteś objęty zabezpieczeniem społecznym swojego kraju pochodzenia, to Twój kraj pochodzenia będzie odpowiedzialny za wypłacenie świadczeń rodzinnych.

Członkowie Twojej rodziny mieszkają w różnych krajach

Jeżeli członkowie Twojej rodziny nie mieszkają w kraju, w którym jesteś ubezpieczony, mogą przysługiwać Ci świadczenia rodzinne z różnych krajów.

W takich przypadkach właściwe organy krajowe uwzględnią sytuację obojga rodziców i zdecydują, który kraj w pierwszej kolejności jest odpowiedzialny za wypłacenie świadczeń. Decyzja ta będzie podejmowana zgodnie z zasadą pierwszeństwa.

Kraj odpowiedzialny w pierwszej kolejności

• Z reguły w pierwszej kolejności za wypłatę świadczeń odpowiedzialny jest kraj, w którym Twoje prawo do otrzymywania świadczeń rodzinnych wynika z zatrudnienia (Ty lub Twój współmałżonek jesteście w tym kraju zatrudnieni lub pracujecie na własny rachunek).
• Jeśli Twoje uprawnienia do otrzymywania świadczeń wynikają z zatrudnienia (lub pracy na własny rachunek) w obu krajach, za wypłatę w pierwszej kolejności odpowiedzialny jest kraj, w którym mieszkają dzieci, o ile jedno z rodziców pracuje w tym kraju. W przeciwnym wypadku będzie to kraj, w którym zasiłki są wyższe.
• Jeśli Twoje uprawnienia do otrzymywania świadczeń wynikają z uprawnień emerytalnych lub rentowych w obu krajach, za wypłatę w pierwszej kolejności odpowiedzialny jest kraj, w którym mieszkają dzieci, o ile ten kraj wypłaca jedną z rent lub emerytur. W przeciwnym wypadku będzie to kraj, w którym byłeś najdłużej ubezpieczony lub najdłużej mieszkałeś.
• Jeśli Twoje uprawnienia do otrzymywania świadczeń wynikają z zamieszkiwania w obu krajach, za wypłatę w pierwszej kolejności odpowiedzialny jest kraj, w którym mieszkają dzieci.

Dodatki

Jeśli świadczenia, które otrzymujesz od państwa odpowiedzialnego za wypłatę świadczeń w pierwszej kolejności, są niższe od świadczeń, które uzyskałbyś z państwa odpowiedzialnego za wypłatę świadczeń w drugiej kolejności (w którym także przysługują Ci uprawnienia), to drugie państwo wypłaci Ci dodatek w wysokości pokrywającej różnicę między tymi dwoma świadczeniami. To gwarantuje, że otrzymasz przysługujące Ci świadczenia w maksymalnej wysokości.

Rozwiedzeni rodzice

Jeśli jesteś rozwiedziony(-a) i Twój były współmałżonek/Twoja była współmałżonka otrzymuje zasiłek, ale nie przeznacza go na utrzymanie Waszych dzieci, możesz zwrócić się do zakładu ubezpieczeń społecznych w kraju, w którym mieszkają dzieci, z prośbą o wypłacanie świadczeń rodzinnych bezpośrednio Tobie, ponieważ to Ty jesteś osobą, która rzeczywiście utrzymuje rodzinę.

Gdzie należy złożyć wniosek o świadczenia rodzinne?

Możesz złożyć wniosek o świadczenia rodzinne w każdym kraju UE, w którym Tobie lub drugiemu rodzicowi Twoich dzieci przysługują świadczenia. Władze kraju, w którym złożysz wniosek, będą współpracowały ze wszystkimi krajami właściwymi w Twojej sprawie.

Jeśli w odpowiednim terminie wystąpisz o świadczenia w jednym kraju, Twój wniosek zostanie automatycznie uznany za dotyczący również innego kraju UE, w którym również przysługują Ci świadczenia rodzinne. Władze nie mogą odmówić Ci świadczeń, do których masz prawo, jeżeli kraj, w którym został złożony wniosek, zbyt późno przekazał dokumenty właściwym władzom w innym państwie.

Władze krajowe są zobowiązane do współpracy oraz wymiany wszelkich informacji niezbędnych do rozpatrzenia Twojego wniosku. Aby pokonać trudności wynikające z różnic językowych, administracje krajowe wymieniają swoje informacje na standardowych dokumentach.

Świadczenia rodzinne w Europie są bardzo zróżnicowane

Kraje UE mają swobodę ustanawiania własnych przepisów dotyczących uprawnień do świadczeń i usług. Wszystkie kraje oferują świadczenia rodzinne, ale ich wysokość i warunki wypłacania bardzo się różnią. W niektórych krajach otrzymasz regularne świadczenia pieniężne, podczas gdy w innych Twoja sytuacja rodzinna może Cię uprawniać tylko do korzystania z ulg podatkowych.

Aby uniknąć nieporozumień, które mogą mieć znaczny wpływ na Twój całkowity dochód, zasięgnij informacji o systemie zabezpieczenia społecznego w kraju przyjmującym.

Szczegółowe informacje o świadczeniach rodzinnych w kraju odpowiedzialnym za ich wypłacanie:

Europejscy doradcy ds. zatrudnienia również mogą udzielić Ci podstawowych informacji na temat świadczeń rodzinnych przysługujących Ci w kraju, do którego przyjechałeś.