Małżeństwo
Małżeństwo cywilne to związek funkcjonujący w porządku prawnym wszystkich krajów UE. Przepisy mające zastosowanie do związków partnerskich, takich jak zarejestrowane związki partnerskie lub związki nieformalne różnią się jednak od zasad mających zastosowanie do małżeństwa.
Krajowe przepisy odnoszące się do związków małżeńskich różnią się w poszczególnych krajach UE, głównie pod względem:
- praw i obowiązków par w związku małżeńskim: na przykład w odniesieniu do majątku lub używanego nazwiska
- stosunku małżeństwa wyznaniowego i małżeństwa cywilnego: niektóre kraje UE traktują małżeństwo wyznaniowe jako równe cywilnemu, inne nie. Jeśli przeprowadzasz się do innego kraju UE po zawarciu wyłącznie małżeństwa wyznaniowego, sprawdź, jakie ma ono konsekwencje dla Twojego stanu cywilnego w tym kraju
- możliwości zawierania małżeństw przez pary tej samej płci. Aktualnie jest to możliwe w następujących krajach UE: Austria, Belgia, Dania, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Luksemburg, Malta, Niemcy, Portugalia, Słowenia i Szwecja. Małżeństwo osób tej samej płci jest również możliwe w Islandii, Norwegii i Szwajcarii.
Międzynarodowe małżeństwa w UE
Są to małżeństwa, które obejmują różne kraje UE – na przykład dlatego, że zawierasz związek małżeński z osobą o innym obywatelstwie, lub dlatego, że czynisz to w innym kraju UE.
Co zrobić przed ślubem
Sprawdź, którego kraju przepisy mają zastosowanie do Twojego małżeństwa i małżeńskiego ustroju majątkowego. Będzie to mieć znaczenie dla Twoich praw i obowiązków jako współmałżonka.
Jeśli wstąpisz w związek małżeński w kraju UE innym niż Twój kraj zamieszkania, sprawdź w urzędach obu krajów, jakich formalności musisz dopełnić, aby Twój związek został w obu krajach uznany za ważny i wywoływał skutki prawne. Może się to wiązać z wymogami dotyczącymi rejestracji lub publikacji.
Co zrobić po ślubie
Zasadniczo Twoje małżeństwo zawarte w jednym z krajów UE będzie uznawane we wszystkich pozostałych krajach UE – nie dotyczy to jednak w pełni małżeństw osób tej samej płci.
Uznanie małżeństwa w innym kraju UE – prawa przyznane na mocy prawa UE i prawa krajowego
Jeśli zawierasz związek małżeński w kraju UE i musisz zarejestrować małżeństwo w swoim kraju pochodzenia będącym krajem UE lub w innym kraju UE, należy pamiętać, że istnieje różnica między:
- prawami przyznanymi na mocy prawa UE, takimi jak prawo do swobodnego przemieszczania się, które obejmuje prawo do przemieszczania się i zamieszkiwania ze współmałżonkiem w innym kraju UE, oraz
- prawami przyznanymi na mocy prawa krajowego kraju UE, w którym ubiegasz się o uznanie małżeństwa, takie jak prawo do dziedziczenia spadku i alimentów dla Ciebie i Twojego współmałżonka lub prawo do dodatków rodzinnych.
Jeżeli związek małżeński został zawarty w jednym z krajów UE, wszystkie pozostałe kraje UE są zobowiązane na mocy prawa UE do przyznania Ci praw przysługujących w ramach związku małżeńskiego na mocy prawa UE, w szczególności prawa do swobodnego przemieszczania się, które obejmuje prawo do przemieszczania się i zamieszkiwania z małżonkiem w innym kraju UE. Spoczywający na krajach UE obowiązek przyznania Ci w ramach małżeństwa praw przyznawanych na mocy prawa UE ma zastosowanie niezależnie od tego, czy jest to małżeństwo heteroseksualne, czy też małżeństwo osób tej samej płci.
Jeśli korzystasz z prawa do swobodnego przemieszczania się i wyjeżdżasz do innego kraju UE w celu zamieszkania tam i podjęcia pracy, Twój współmałżonek może z Tobą przyjechać i zamieszkać. Warto sprawdzić zasady dotyczące pobytu w przypadku:
Z kolei gdy małżeństwo zostało zawarte w jednym z krajów UE i chcesz, aby zostało one uznane w Twoim kraju pochodzenia będącym krajem UE lub w innym kraju UE w celu korzystania z praw przyznanych na mocy prawa krajowego, to prawo krajowe kraju UE, w którym ubiegasz się o uznanie małżeństwa, będzie miało zastosowanie do uznania Twojego małżeństwa. Oznacza to, że kraje UE mają obecnie swobodę decydowania, czy uznają Twoje małżeństwo w odniesieniu do praw przyznanych na mocy prawa krajowego kraju UE, w którym ubiegasz się o uznanie. Prawa te obejmują prawo do dziedziczenia po małżonku lub prawo do uzyskania świadczeń alimentacyjnych od małżonka (np. w przypadku rozwodu) lub prawo do korzystania z dodatków rodzinnych.
Ogólnie rzecz biorąc, wszystkie kraje UE uznają małżeństwo heteroseksualne zawarte w innym państwie UE w odniesieniu do praw przyznanych przez prawo krajowe, ale nie zawsze ma to miejsce w przypadku małżeństw osób tej samej płci. Obecnie tylko państwa UE, które zezwalają na zawieranie małżeństw osób tej samej płci na swoim terytorium, zasadniczo uznają małżeństwo osób tej samej płci zawarte w innym państwie UE w odniesieniu do praw przyznanych przez prawo krajowe. Tymi krajami są: Austria, Belgia, Dania, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Luksemburg, Malta, Niemcy, Portugalia, Słowenia i Szwecja. Uznanie małżeństwa osób tej samej płci jest również możliwe w Islandii, Norwegii i Szwajcarii.
Uznawanie i rejestracja małżeństwa
Zazwyczaj organy w kraju UE, w którym zawarto związek małżeński, rejestrują małżeństwo w rejestrze cywilnym lub rejestrze ludności w tym kraju.
Jeśli zawrzesz związek małżeński w kraju UE, który nie jest Twoim krajem pochodzenia, możesz chcieć, aby Twój związek małżeński został uznany i zarejestrowany również w Twoim kraju pochodzenia. Uznanie związku małżeńskiego w Twoim kraju pochodzenia będzie zazwyczaj wymagało zarejestrowania małżeństwa w rejestrze cywilnym lub rejestrze ludności tego kraju.
Rejestracji dokonają władze Twojego kraju zgodnie z przepisami krajowymi w nim obowiązującymi. Możesz również sprawdzić w urzędzie konsularnym swojego kraju, czy możesz zarejestrować swoje małżeństwo w urzędzie konsularnym, czy też musisz to zrobić w swoim kraju pochodzenia.
Jeśli związek małżeński nie został zawarty w kraju pochodzenia małżonków, zwykle uznanie i zarejestrowanie związku małżeńskiego w kraju pochodzenia nie jest obowiązkowe. Jednak w niektórych przypadkach uznanie i rejestracja związku małżeńskiego w Twoim kraju pochodzenia będącym krajem UE będą również wymagane, jeżeli chcesz skorzystać z praw przyznanych na mocy prawa krajowego (np. prawo do dziedziczenia spadku lub dodatków dla dzieci) w tym kraju lub w innym kraju UE.
Przykład
Małżeństwa osób tej samej płci – kiedy krajowe przepisy się różnią
Emma, obywatelka Belgii, zawarła w Belgii związek małżeński z Carine, która ma obywatelstwo francuskie. Kiedy Emma, korzystając z przysługującego jej prawa do swobodnego przemieszczania się, przeprowadziła się do Włoch w celu zamieszkania i podjęcia tam pracy, Carine przyjechała razem z nią. Jest to możliwe, ponieważ małżeństwo Emmy i Carine zostało uznane we Włoszech za małżeństwo do celów praw przyznanych przez prawo UE, w szczególności prawa do przemieszczania się i zamieszkiwania z członkami rodziny w innym kraju UE.
Jednakże małżeństwo Emmy i Carine nie zostało uznane przez władze włoskie za małżeństwo w odniesieniu do praw przyznanych na mocy prawa krajowego (włoskiego), ponieważ małżeństwo osób tej samej płci nie jest uznawane we Włoszech do celów tych praw.
Ponieważ jednak we Włoszech dozwolone są zarejestrowane związki partnerskie między osobami tej samej płci, Emmie i Carine przyznano takie same prawa jak parom zawierającym takie związki w odniesieniu do praw gwarantowanych przez prawo włoskie (np. prawo do dziedziczenia spadku).