Współmałżonkowie lub dzieci niebędący obywatelami UE
Jeżeli pozostajesz w związku małżeńskim lub w zarejestrowanym związku partnerskim z obywatelem UE, który mieszka, pracuje, studiuje lub szuka pracy w kraju UE innym niż jego kraj pochodzenia, unijne przepisy ułatwiają Ci wyjazd do tego kraju. Informacje na tej stronie dotyczą również dzieci i wnuków, którzy pragną zamieszkać w innym kraju UE wraz z członkami rodziny będącymi obywatelami UE.
Jeśli chcesz wyjechać do swojego małżonka lub zarejestrowanego partnera (obywatela UE) przebywającego w kraju, z którego pochodzi, a wcześniej nie mieszkaliście razem w innym kraju UE, do Waszej sytuacji będą miały zastosowanie wyłącznie przepisy krajowe.
Jeśli pozostajesz w związku małżeńskim między osobami tej samej płci i przeprowadzasz się do innego kraju UE, kraj ten musi uznać Twoje prawo pobytu. Zasada ta ma zastosowanie nawet wówczas, gdy małżeństwa tej samej płci nie są uznawane w kraju, do którego wyjeżdżasz.
Sprawdź, jakie prawa Ci przysługują i jakie procedury będą wymagane w zależności od sytuacji:
Wybierz sytuację
- Jestem obywatelem kraju nienależącego do UE i jestem w zarejestrowanym związku partnerskim z obywatelem UE
- Jestem obywatelem kraju nienależącego do UE i jestem w związku małżeńskim z obywatelem UE
W niektórych krajach UE zarejestrowane związki partnerskie (niekiedy zwane związkami cywilnymi) traktuje się jako równoważne małżeństwu. W takim przypadku powinieneś sprawdzić obowiązujące przepisy i formalności dotyczące pobytu współmałżonków niebędących obywatelami UE.
Inne kraje UE nie uznają zarejestrowanych związków partnerskich za równoważne ze związkami małżeńskimi. W takim przypadku powinieneś sprawdzić obowiązujące przepisy i formalności dotyczące pobytu innych krewnych niebędących obywatelami UE.
Więcej informacji o uznawaniu związków partnerskich w Europie
- Wyjeżdżam do mojego współmałżonka, który przebywa w kraju UE, z którego pochodzi
- Wyjeżdżam do mojego współmałżonka, który przebywa w innym kraju UE
W tej sytuacji zastosowanie mają zazwyczaj krajowe przepisy imigracyjne. Więcej informacji można uzyskać w urzędzie imigracyjnym w danym kraju UE.
Jeśli jesteś obywatelem kraju nienależącego do UE i jesteś w związku małżeńskim z obywatelem UE, możesz dołączyć do swojego współmałżonka w kraju UE, w którym mieszka.
Pobyt za granicą do trzech miesięcy
Jeśli przebywasz w tym kraju przez okres krótszy niż trzy miesiące, potrzebny będzie Ci tylko ważny paszport i wiza wjazdowa, w zależności od tego, z którego kraju pochodzisz.
Sprawdź, jakie wymogi wizowe i zwolnienia z obowiązku wizowego obowiązują w UE
Zanim wyjedziesz, sprawdź w konsulacie kraju, do którego się wybierasz sk , czy potrzebna będzie Ci wiza wjazdowa, a jeśli tak – i ile czasu zajmuje jej uzyskanie.
Pobyt za granicą przez ponad trzy miesiące
Jeśli przebywasz w kraju, w którym mieszka Twój współmałżonek, przez okres przekraczający trzy miesiące, musisz złożyć wniosek o kartę pobytu i zgłosić swoją obecność właściwym organom.
Karta pobytu
W ciągu trzech miesięcy od chwili przybycia powinieneś wystąpić do władz nowego kraju (często jest to urząd gminy lub lokalny posterunek policji) o kartę pobytu.
Zgłoszenie pobytu
Niektóre kraje UE wymagają zgłoszenia pobytu właściwym władzom w rozsądnym terminie od chwili przyjazdu. Jeśli nie zgłosisz pobytu w wymaganym terminie, możesz zostać ukarany grzywną.
Przed wyjazdem do nowego kraju sprawdź, jakie są terminy i warunki zgłaszania pobytu władzom krajowym.
Przez cały czas powinieneś mieć przy sobie paszport.
W niektórych krajach UE zostawienie tego dokumentu w domu może być karane grzywną lub tymczasowym zatrzymaniem, samo w sobie jednak nie może stanowić powodu do wydalenia.
Jeżeli Twój współmałżonek z UE pracuje
Jeśli Twój współmałżonek z UE jest legalnie zatrudniony w innym kraju UE, możesz tam przebywać bez konieczności spełnienia jakichkolwiek warunków.
Jeżeli Twój współmałżonek z UE jest na emeryturze
Jeśli Twój współmałżonek z UE jest emerytem i mieszka w innym kraju UE, możesz pozostać z nim w tym kraju, jeśli ma wystarczające dochody, aby nie musieć korzystać z zasiłku i kompleksowego ubezpieczenia zdrowotnego dla całej rodziny w tym kraju.
Jeżeli Twój współmałżonek z UE studiuje
Jeśli Twój współmałżonek z UE studiuje i mieszka w innym kraju UE, możesz pozostać z nim w tym kraju, pod warunkiem że:
- jest studentem zatwierdzonej placówki edukacyjnej
- posiada wystarczający dochód, aby utrzymać całą swoją rodzinę bez potrzeby pobierania zasiłku
- posiada pełne ubezpieczenie zdrowotne dla całej swojej rodziny w nowym kraju.
Co dzieje się z moim prawem pobytu w przypadku śmierci małżonka?
Jeżeli mieszkałeś legalnie w innym kraju UE, a Twój współmałżonek z UE umarł przed uzyskaniem w nim prawa pobytu stałego, możesz pozostać w tym kraju, jeśli mieszkałeś tam przez co najmniej rok przed śmiercią współmałżonka.
Aby móc pozostać w tym kraju, musisz również spełnić takie same warunki pobytu jak obywatele UE.
Sprawdź warunki i formalności dotyczące:
Co dzieje się z prawem pobytu w przypadku rozwodu?
Jeżeli rozwiedziesz się ze swoim współmałżonkiem z UE, zanim nabędzie on prawo do stałego pobytu w kraju przyjmującym (zwykle wymogiem jest zamieszkiwanie w nim przez pięć lat) – możesz tam pozostać, jeśli:
- zamieszkiwałeś tam przez co najmniej rok
- oraz Wasze małżeństwo zostało zawarte na co najmniej trzy lata przed rozpoczęciem postępowania w sprawie rozwodu.
Możesz też pozostać w tym kraju, jeżeli:
- sprawujesz pieczę nad Waszym dzieckiem (lub dziećmi)
- lub masz prawo do widywania się z małoletnim dzieckiem (lub dziećmi), jeżeli sąd orzekł, że spotkania muszą się odbywać w tym kraju.
W przypadku przysługującego Ci prawa dostępu do małoletniego dziecka możesz pozostać w przyjmującym kraju UE tak długo, jak jest to wymagane.
Aby móc pozostać w tym kraju, musisz również spełnić takie same warunki pobytu jak obywatele UE. Sprawdź warunki i formalności dotyczące:
Równe traktowanie
Podczas pobytu w kraju przyjmującym masz prawo do takiego samego traktowania jak obywatele tego kraju, zwłaszcza pod względem dostępu do zatrudnienia, płac, świadczeń, dostępu do rynku pracy i zapisów do szkół.
Nawet jeżeli przebywasz w tym kraju jako turysta, nie powinieneś płacić więcej niż obywatele tego kraju za bilety do muzeów ani za bilety komunikacji publicznej.
Jeśli jesteś współmałżonkiem emeryta, niektóre kraje UE mogą nie przyznać Tobie i Twojej rodzinie zasiłku przez pierwsze trzy miesiące pobytu w danym kraju.
Wydalenie z kraju
W wyjątkowych przypadkach władze nowego kraju mogą zdecydować się na wydalenie Cię ze względów polityki publicznej, bezpieczeństwa publicznego lub zdrowia publicznego, ale wyłącznie w przypadku, gdy potrafią wykazać, że stanowisz poważne zagrożenie.
Decyzja o wydaleniu musi Ci zostać przekazana na piśmie. Musi ona określać wszystkie powody wydalenia oraz wskazywać sposób odwołania się i termin, w jakim można to zrobić.
Pobyt stały
Prawo stałego pobytu uzyskujesz po pięciu kolejnych latach legalnego pobytu w przyjmującym kraju UE.
Później możesz zostać w tym kraju tak długo, jak długo zechcesz, nawet jeśli nie pracujesz lub potrzebujesz zasiłku. Przysługują Ci takie same prawa, świadczenia i przywileje jak obywatelom danego kraju.
Na ciągłość Twojego pobytu nie mają wpływu:
- tymczasowe nieobecności (mniej niż sześć miesięcy rocznie)
- dłuższe nieobecności w związku z obowiązkową służbą wojskową
- jedna nieobecność przez okres nie dłuższy niż 12 kolejnych miesięcy z ważnych względów, takich jak ciąża i poród, poważna choroba, praca, szkolenie zawodowe lub oddelegowanie do pracy w innym kraju.
Możesz utracić prawo do pobytu stałego, jeśli spędzisz poza krajem ponad dwa kolejne lata.