Ustroje majątkowe par międzynarodowych

Przepisy UE w dziedzinie ustrojów majątkowych ułatwiają parom międzynarodowym, które zawarły związek małżeński lub zarejestrowany związek partnerski, bieżące zarządzanie majątkiem oraz podział majątku w razie separacji lub śmierci współmałżonka lub partnera.

Pary międzynarodowe to termin odnoszący się do małżeństw i zarejestrowanych związków partnerskich między obywatelami UE lub państw spoza UE, którzy:

  • mieszkają w UE i mają różne obywatelstwa lub
  • mieszkają w kraju UE, który nie jest ich krajem pochodzenia, lub
  • nie mieszkają w UE, ale posiadają aktywa w kraju UE.

Przepisy i procedury

Przepisy UE w zakresie ustrojów majątkowych par międzynarodowych mają zastosowanie w następujących 18 krajach UE: Austria, Belgia, Bułgaria, Chorwacja, Cypr, Czechy, Finlandia, Francja, Niemcy, Grecja, Włochy, Luksemburg, Malta, Holandia, Portugalia, Słowenia, Hiszpania i Szwecja.

W przepisach tych określono:

  • sąd w kraju UE właściwy do spraw związanych z ustrojem majątkowym
  • prawo właściwe w danej sprawie (może to być prawo kraju z UE lub spoza UE) oraz
  • zasady uznawania i wykonywania w krajach UE orzeczeń wydanych w innym kraju UE.

Uwaga

Polska, Węgry, Dania, Irlandia, Estonia, Łotwa, Litwa, Słowacja i Rumunia nie stosują przepisów UE dotyczących ustrojów majątkowych par międzynarodowych. W tych krajach zastosowanie ma prawo krajowe.

Przepisy UE w zakresie ustrojów majątkowych par międzynarodowych nie obejmują spraw związanych z:

  • prawami przysługującymi małżonkom lub partnerom
  • istnieniem, ważnością lub uznaniem małżeństwa lub związku partnerskiego (kompetencje do definiowania rodziny i małżeństwa wchodzą w zakres prawa krajowego)
  • obowiązkami alimentacyjnymi małżonków lub partnerów po separacji lub rozwodzie
  • dziedziczeniem po zmarłym małżonku lub partnerze.

Przykład

Przepisy UE w zakresie ustrojów majątkowych zapewniają pewność prawa

Alain, obywatel Francji, jest mężem Marie, obywatelki Belgii. Małżeństwo zawarli w Belgii i mieszkają tam na stałe. Jeżeli nie dokonali wyboru prawa właściwego, ich ustrój majątkowy jest domyślnie regulowany prawem belgijskim. Oprócz domu w Belgii kilka lat później kupili dom wakacyjny we Francji.

W przypadku rozwodu, sąd w kraju UE właściwy do rozstrzygania w sprawie ich rozwodu zajmie się również podziałem majątku (zarówno tego we Francji, jak i tego w Belgii).

Który kraj ma jurysdykcję?

Zgon, rozwód, separacja sądowa, rozwiązanie zarejestrowanego związku partnerskiego

W przypadku śmierci współmałżonka lub partnera, sąd w kraju UE właściwy do rozstrzygnięcia o dziedziczeniu współmałżonka lub partnera, będzie również zajmował się majątkowymi stosunkami małżeńskimi.

Podobnie sąd w kraju UE właściwy do rozstrzygnięcia o rozwodzie, separacji prawnej lub rozwiązaniu zarejestrowanego związku partnerskiego będzie również zajmował się majątkowymi stosunkami małżeńskimi

Inne przypadki

W innych przypadkach sądem właściwym do majątkowych stosunków małżeńskich pary jest sąd w kraju UE:

  • w kraju UE, w którym oboje współmałżonkowie lub partnerzy mają miejsce zwykłego pobytu lub, w przeciwnym razie,
  • w kraju UE, w którym oboje współmałżonkowie lub partnerzy mieli ostatnie miejsce zwykłego pobytu lub, w przeciwnym razie,
  • w kraju UE, w którym pozwany ma miejsce zwykłego pobytu lub, w przeciwnym razie,
  • w kraju UE, którego obywatelami są oboje współmałżonkowie lub partnerzy lub, w przeciwnym razie.
  • w kraju UE, na mocy prawa którego utworzono zarejestrowany związek partnerski.

Umowa dotycząca właściwości sądu

W przypadkach innych niż dziedziczenie, rozwód, separacja prawna lub rozwiązanie zarejestrowanego związku partnerskiego, współmałżonkowie i zarejestrowani partnerzy mogą uzgodnić między sobą sporządzenie umowy dotyczącej właściwości sądu. Umowa taka musi być sporządzona na piśmie oraz podpisana i datowana przez obie strony. Można przy tym wybrać:

  • sądy w kraju UE, którego prawo stosuje się do ustroju majątkowego pary albo
  • sądy w kraju UE, w którym zawarto związek małżeński lub zarejestrowano związek partnerski.

Jeżeli dany kraj UE uzna, że związek małżeński lub zarejestrowany związek partnerski nie może zostać uznany do celów postępowania w sprawie ustroju majątkowego, sprawę można skierować do sądu w innym kraju UE, w odniesieniu do którego istnieje odpowiedni łącznik.

Prawo właściwe i umowa o wyborze prawa właściwego

Współmałżonkowie i partnerzy mogą wspólnie postanowić o sporządzeniu formalnej umowy o wyborze prawa właściwego. Umowa taka musi być sporządzona na piśmie, a jej celem jest wybór prawa mającego zastosowanie do ustroju majątkowego pary. Umowę o wyborze prawa właściwego można sporządzić przed zawarciem małżeństwa lub związku partnerskiego, w momencie ich zawarcia lub po ich zawarciu. Małżonkowie lub partnerzy mogą wybrać prawo:

  • kraju zamieszkania obojga lub jednego z małżonków lub partnerów albo
  • kraju, którego obywatelem jest jeden ze współmałżonków lub partnerów, albo
  • kraju, w którym zarejestrowano związek partnerski, jeżeli dotyczy to związku partnerskiego.

Uwaga

Zgodnie z przepisami UE prawo państwa (z UE lub spoza UE), które ma zastosowanie do ustroju majątkowego pary, ma zastosowanie do wszystkich jej aktywów, niezależnie od ich lokalizacji.

Jeżeli nie sporządzono formalnej umowy o wyborze prawa właściwego, zastosowanie będzie mieć prawo kraju:

  • pierwszego wspólnego miejsca zwykłego pobytu współmałżonków po zawarciu małżeństwa
  • wspólnego obywatelstwa współmałżonków w chwili zawarcia związku małżeńskiego
  • z którym małżonkowie wspólnie mają najściślejszy związek w chwili zawarcia związku małżeńskiego, z uwzględnieniem wszystkich okoliczności
  • w którym zarejestrowano związek partnerski, jeżeli dotyczy to związku partnerskiego.

Uznawanie i wykonywanie orzeczeń sądowych

Orzeczenia sądowe w sprawach majątkowych wydane w jednym kraju UE są uznawane w innych krajach UE bez potrzeby przeprowadzania specjalnej procedury. Ich egzekwowanie nie jest jednak automatyczne i wymaga stwierdzenia wykonalności. Państwo UE, w którym egzekwowane ma być orzeczenie, może odmówić jego uznania, jeżeli:

  • jest ono jednoznacznie niezgodne z porządkiem publicznym
  • zaprzecza wcześniejszym orzeczeniom w tej samej sprawie.

Dokumenty urzędowe (często notarialne) są uznawane i wykonywane w taki sam sposób jak orzeczenia sądowe.

Prawo UE

Potrzebujesz pomocy lub porady?

Skontaktuj się z serwisami ds. pomocy

Możesz również skorzystać z wyszukiwarka działu pomocy, aby znaleźć odpowiedź na swoje pytanie.

Ostatnio sprawdzono: 10/06/2024
Udostępnij tę stronę