Osoby poszukujące pracy – prawo pobytu
Jako obywatel/obywatelka Unii masz prawo zamieszkać w innym kraju UE i szukać tam pracy.
Jeśli pracowałeś/-aś w innym kraju UE i straciłeś/-aś pracę lub jeżeli jesteś osobą samozatrudnioną i nie masz już zleceń, na pewnych warunkach możesz utrzymać prawo pobytu w tym kraju.
Wybierz sytuację:
- Przeprowadziłem/-am się do innego kraju UE i szukam pracy.
- Przepracowałem-/am pewien czas w innym kraju UE, ale straciłem/-am pracę.
Po przyjeździe
Jako obywatel/obywatelka Unii możesz przebywać w innym kraju UE przez okres do trzech miesięcy, zanim będziesz musiał/a zarejestrować swój pobyt. Pamiętaj jednak, że niektóre kraje UE wymagają zgłoszenia pobytu we właściwym urzędzie przed upływem trzech miesięcy od przyjazdu (często w urzędzie gminy lub na lokalnym posterunku policji).
Jeśli zarejestrujesz się jako osoba poszukująca pracy, w urzędzie tym zostanie Ci przyznany czas na znalezienie pracy. Zazwyczaj jest to sześć miesięcy, ale być może trzeba będzie przedstawić dowody na to, że szukasz pracy lub podejmujesz kroki, aby ułatwić sobie znalezienie pracy w tym czasie.
Rejestracja w urzędzie pracy
Jeśli otrzymujesz zasiłek dla bezrobotnych wypłacany przez kraj pochodzenia, będziesz musiał/a zarejestrować się w urzędzie pracy w kraju, w którym przebywasz. Wraz ze swoją rodziną wciąż będziesz objęty/-a systemem zabezpieczenia społecznego w Twoim kraju pochodzenia, np. w zakresie kosztów opieki zdrowotnej.
Nawet jeżeli Twój kraj pochodzenia nie wypłaca Ci zasiłku dla bezrobotnych, wciąż możesz być objęty/-a jego systemem zabezpieczenia społecznego – sprawdź w zakładzie ubezpieczeń społecznych w tym kraju.
Jeśli podczas pobytu za granicą nadal jesteś objęty/-a ubezpieczeniem zdrowotnym swojego kraju pochodzenia, posiadanie ważnej europejskiej karty ubezpieczenia zdrowotnego (EKUZ) może znacznie ułatwić formalności administracyjne.
Z życia wzięte
Nie musisz od razu rejestrować swojego pobytu
Marta jest Portugalką i przeprowadziła się do Hiszpanii cztery miesiące temu, aby poszukać tam pracy. Na razie mieszka u znajomej. Hiszpańska policja wezwała ją do zarejestrowania pobytu w urzędzie gminy oraz do udowodnienia, że posiada środki umożliwiające jej utrzymanie się w Hiszpanii.
Jako osoba poszukująca pracy Marta ma prawo do pobytu w Hiszpanii przez co najmniej sześć miesięcy bez obowiązku rejestrowania pobytu. Musi tylko być w stanie udowodnić, że aktywnie szuka pracy. Hiszpańskie urzędy nie mogą wymagać od niej udowodnienia, że posiada wystarczające środki finansowe, aby się utrzymać.
Po upływie sześciu miesięcy nadal szukasz pracy
Ocena Twojego prawa pobytu
Jeśli nie udało Ci się znaleźć pracy w ciągu pierwszych sześciu miesięcy pobytu w innym kraju UE, jego urzędy mogą dokonać oceny Twojego prawa do dłuższego pobytu. W tym celu będą wymagały przedstawienia dowodów na to, że:
- aktywnie poszukujesz pracy
- masz rzeczywiste szanse na jej znalezienie.
Zawsze zachowuj kopie podań o pracę, odpowiedzi od potencjalnych pracodawców, zaproszeń na rozmowy kwalifikacyjne itp.
Nie musisz rejestrować się w urzędzie pracy w nowym kraju, chyba że otrzymujesz zasiłek dla bezrobotnych od kraju pochodzenia. Jednak jeżeli się zarejestrujesz, pomoże Ci to udowodnić, że szukasz pracy.
Czy możesz zostać wezwany/-a do opuszczenia kraju lub wydalony/-a?
Władze kraju, w którym przebywasz, mogą wezwać Cię do opuszczenia kraju, jeżeli nie jesteś w stanie dowieść, że masz realne szanse na znalezienie w nim pracy.
W wyjątkowych sytuacjach władze kraju przyjmującego mają prawo wydalić niektóre osoby ze względów porządku publicznego, bezpieczeństwa publicznego lub zdrowia publicznego, ale wyłącznie w przypadku, gdy potrafią wykazać, że osoby te stanowią poważne zagrożenie.
Decyzja o wydaleniu lub wezwanie do opuszczenia kraju muszą wtedy zostać przekazane adresatowi na piśmie. Muszą w nich zostać określone przyczyny oraz wskazany sposób i termin odwołania się.
Równe traktowanie
Jako osoba poszukująca pracy masz prawo być traktowany/-a w taki sam sposób jak obywatele kraju, w którym przebywasz. Szczególnie jeżeli chodzi o:
- dostęp do pracy
- pomoc urzędu pracy w znalezieniu zatrudnienia.
Urzędy w kraju, w którym szukasz pracy, mogą poczekać, aż rzeczywiście zwiążesz się z miejscowym rynkiem pracy, zanim udostępnią Ci niektóre rodzaje wsparcia finansowego ułatwiającego znalezienie pracy, takie jak niskooprocentowane pożyczki dla osób bezrobotnych na odbycie szkoleń. Za rzeczywisty związek z rynkiem pracy w danym kraju może zostać uznany odpowiednio długi czas pobytu i poszukiwania pracy.
Niemniej jednak podczas pobytu w nowym kraju jako osoba szukająca pracy nie masz prawa do nieskładkowych świadczeń socjalnych.
Jeśli pracowałeś/-aś w innym kraju UE i straciłeś/-aś pracę lub jeżeli jesteś osobą samozatrudnioną i nie masz już zleceń, na pewnych warunkach możesz utrzymać prawo pobytu w tym kraju.
To, jak długo będziesz mógł/mogła w tym kraju pozostać, będzie zależało od tego, jak długo tam pracowałeś/-aś oraz jaką miałeś/-aś umowę o pracę przed jej utratą.
Jeśli jesteś tymczasowo niezdolny/-a do pracy w wyniku choroby lub wypadku, możesz pozostać w tym kraju tak długo, jak długo Twoja niezdolność do pracy uniemożliwia Ci jej podjęcie.
Równe traktowanie
W czasie, kiedy zachowujesz prawo pobytu w nowym kraju po utracie w nim pracy, przysługują Ci takie same prawa jak obywatelom tego kraju. Prawa te obejmują m.in.:
- świadczenia socjalne (w tym zasiłek dla bezrobotnych)
- dostęp do rynku pracy
- pomoc urzędu pracy.
Czy możesz zostać wezwany/-a do opuszczenia kraju lub wydalony/-a?
W wyjątkowych sytuacjach władze kraju przyjmującego mają prawo wydalić niektóre osoby ze względów porządku publicznego, bezpieczeństwa publicznego lub zdrowia publicznego, ale wyłącznie w przypadku, gdy potrafią wykazać, że osoby te stanowią poważne zagrożenie. Decyzja o wydaleniu musi wtedy zostać przekazana adresatowi na piśmie. Taki dokument musi określać wszystkie przyczyny wydalenia oraz wskazywać sposób i termin odwołania się.
Zobacz, jakie prawa Ci przysługują w zależności od sytuacji:
- Pracowałem/-am w kraju przyjmującym krócej niż rok
- Pracowałem/-am w kraju przyjmującym dłużej niż rok
- Odbywam szkolenie zawodowe
Jeśli miałeś/-aś stałą umowę o pracę lub umowę o pracę na okres poniżej roku i straciłeś/-aś pracę przed upływem roku, masz prawo pozostać w kraju przyjmującym przez co najmniej kolejnych sześć miesięcy, pod warunkiem że szukasz pracy.
Sześciomiesięczny okres rozpoczyna się z dniem zakończenia Twojej umowy o pracę.
Musisz zarejestrować się w urzędzie pracy jako bezrobotny/-a nie z własnej winy i szukać pracy.
Z życia wzięte
Możesz pozostać za granicą, nawet jeśli straciłeś/-aś pracę
Sabrina jest Niemką, która przeprowadziła się do Grecji, aby pracować w małym hotelu. Miała umowę na dziewięć miesięcy, ale jej pracodawca zdecydował się rozwiązać umowę po pierwszych czterech miesiącach. Zarejestrowawszy się jako bezrobotna nie z własnej winy w greckim urzędzie pracy, Sabrina mogła pozostać w tym kraju przez kolejnych sześć miesięcy, które poświęciła na poszukiwanie nowej pracy.
Jeśli w nowym kraju przyjmującym stracisz pracę po przepracowaniu tam ponad roku, masz prawo dalej w nim mieszkać, pod warunkiem że jesteś zarejestrowany/-a jako osoba szukająca pracy i w dalszym ciągu spełniasz warunki, na podstawie których można Cię za taką osobę uznać.
Aby utrzymać prawo pobytu w kraju przyjmującym po utracie pracy lub w okresie, gdy nie jesteś aktywny/-a zawodowo (w przypadku osób samozatrudnionych), musisz zarejestrować się jako osoba poszukująca pracy w urzędzie pracy w tym kraju.
Możesz w nim pozostać tak długo, jak długo będziesz zarejestrowany/-a w urzędzie pracy jako osoba poszukująca pracy i będziesz spełniał/a warunki stawiane osobom poszukującym pracy.
Jeśli jesteś osobą bezrobotną nie z własnej winy i rozpoczynasz szkolenie zawodowe, masz prawo do pobytu w nowym kraju przez cały okres szkolenia.
Jeśli jesteś osobą bezrobotną z własnej woli, masz prawo pozostać w kraju przyjmującym przez cały okres trwania szkolenia, ale tylko jeżeli jest ono związane z Twoją poprzednią pracą.
Jeśli nie jest, możesz pozostać w nowym kraju na takich samych warunkach jak studenci.
Sprawdź, jakie są prawa i obowiązki związane z pobytem studenckim.
Aby utrzymać prawo pobytu w nowym kraju przez cały okres szkolenia zawodowego, musisz zarejestrować się jako osoba poszukująca pracy w urzędzie pracy w kraju przyjmującym. Warunek ten obowiązuje również, gdy jesteś osobą bezrobotną z własnej woli.