Werkzoekenden: verblijfsrecht
Als onderdaan van een EU-land heeft u het recht om in een ander EU-land werk te gaan zoeken.
Als u in een ander EU-land werkt en u verliest uw baan of komt als zelfstandige zonder werk te zitten, kunt u onder bepaalde voorwaarden uw recht op verblijf behouden.
Situatie kiezen:
- Ik ben naar een ander EU-land verhuisd en ik zoek daar een baan.
- Ik heb al in mijn EU-gastland gewerkt, maar ben werkloos geraakt.
De eerste zes maanden
Meldplicht
Als werkzoekende hoeft u zich de eerste 6 maanden niet in te schrijven.
In sommige EU-landen moet u zich wel binnen een redelijke tijd na aankomst melden bij de autoriteiten: meestal bij de gemeente of het plaatselijke politiebureau.
Inschrijven bij de dienst voor arbeidsvoorziening
Als u uit uw eigen land een werkloosheidsuitkering krijgt, zult u zich in uw gastland moeten inschrijven bij het arbeidsbureau. U en uw gezinsleden vallen dan nog steeds onder de sociale zekerheid van uw eigen land, bijvoorbeeld wat de zorgverzekering betreft.
Maar ook als u geen werkloosheidsuitkering krijgt, valt u misschien toch nog onder de sociale zekerheid van uw eigen land. U kunt zich het best voor uw vertrek informeren.
Als u nog onder het stelsel van uw eigen land valt, bent u ook gedekt voor zorg in het gastland. De administratieve afwikkeling verloopt dan eenvoudiger als u een geldige Europese zorgpas (EHIC) heeft.
Voorbeeld
U hoeft zich niet onmiddellijk in te schrijven
Marta is Portugese en is vier maanden geleden naar Spanje verhuisd om er werk te zoeken. Ze woont bij een vriendin. Volgens de Spaanse politie moet zij zich inschrijven bij de gemeente. Ze zou ook moeten aantonen dat ze over genoeg geld beschikt om in haar onderhoud te voorzien.
Maar als werkzoekende heeft Marta het recht om minstens 6 maanden in Spanje te blijven zonder zich in te schrijven. Ze moet alleen bewijzen dat ze als werkzoekende actief op zoek is naar een baan. De Spaanse autoriteiten mogen haar niet vragen aan te tonen dat ze in haar eigen onderhoud kan voorzien.
Na zes maanden nog steeds op zoek naar werk
Wie bepaalt of u langer mag blijven?
Als u na 6 maanden nog geen werk heeft gevonden, beslissen de nationale autoriteiten of u nog langer mag blijven. Zij zullen u dan vragen aan te tonen dat:
- u nog steeds actief op zoek bent naar een baan
- u een goede kans maakt op werk
Maak daarom altijd kopieën van uw sollicitatiebrieven, de antwoorden daarop van werkgevers en de uitnodigingen voor sollicitatiegesprekken e.d.
U bent niet verplicht zich in te schrijven bij het arbeidsbureau in uw gastland, tenzij u uw werkloosheidsuitkering "meeneemt" uit uw eigen land. Maar als u zich toch inschrijft, zal u dat zeker helpen te bewijzen dat u actief op zoek bent naar werk.
Kunt u het land worden uitgezet of gevraagd worden het land te verlaten?
Het land kan u vragen te vertrekken als u niet kunt aantonen dat u een realistische kans heeft op een baan.
In uitzonderlijke gevallen kunnen de autoriteiten besluiten u het land uit te zetten in het belang van de openbare orde of veiligheid, maar alleen als zij kunnen aantonen dat uw aanwezigheid een ernstige bedreiging vormt.
Het uitzettingsbesluit of het verzoek om het land te verlaten moet u schriftelijk worden meegedeeld. Daarbij moet worden vermeld waarom u het land wordt uitgezet, en hoe en tot wanneer u in beroep kunt gaan.
Gelijke behandeling
Als werkzoekende heeft u recht op dezelfde behandeling als burgers van uw gastland wat betreft:
- toegang tot de arbeidsmarkt
- arbeidsbemiddeling
Soms komt u in uw gastland pas in aanmerking voor financiële steun voor het zoeken naar werk, zoals laagrentende leningen voor bijscholing van werklozen, als u een werkelijke band met de lokale arbeidsmarkt heeft opgebouwd. Als u al geruime tijd in het land verblijft op zoek naar werk kan dan tellen als een werkelijke band.
Maar als werkzoekende heeft u geen recht op sociale uitkeringen waarvoor u geen premie heeft betaald.
Als u in een ander EU-land werkt en u verliest uw baan of komt als zelfstandige zonder werk te zitten, kunt u onder bepaalde voorwaarden uw recht op verblijf behouden.
Hoe lang u mag blijven hangt af van hoe lang u in uw gastland heeft gewerkt en het soort contract dat u had, voor u werkloos werd.
Als u tijdelijk niet in staat bent om te werken door een ziekte of ongeval, mag u blijven zolang u niet hersteld bent.
Gelijke behandeling
Zolang u in uw gastland mag blijven nadat u daar uw werk kwijt bent geraakt, heeft u recht op dezelfde behandeling als de onderdanen van dat land:
- sociale uitkeringen (inclusief werkloosheidsuitkeringen)
- toegang tot werk
- hulp van de overheidsdiensten voor arbeidsbemiddeling
Kunt u gevraagd worden het land te verlaten of het land worden uitgezet?
In uitzonderlijke gevallen kunnen de autoriteiten besluiten u het land uit te zetten in het belang van de openbare orde of veiligheid, maar alleen als zij kunnen aantonen dat uw aanwezigheid een ernstige bedreiging vormt. Het uitzettingsbesluit moet u schriftelijk worden meegedeeld. Daarbij moet worden vermeld waarom u het land wordt uitgezet, en hoe en tot wanneer u in beroep kunt gaan.
Ga na wat uw rechten zijn in uw situatie:
- Ik heb minder dan een jaar in mijn gastland gewerkt
- Ik heb meer dan een jaar in mijn gastland gewerkt
- Ik volg een beroepsopleiding
Als u een vast contract had of als u een tijdelijk contract had voor minder dan een jaar maar uw baan kwijtraakt voordat die termijn is verstreken, mag u nog minstens 6 maanden in uw gastland blijven wonen, mits u op zoek gaat naar ander werk.
De termijn van 6 maanden gaat in op het moment dat uw arbeidsovereenkomst eindigt.
U moet zich inschrijven bij het arbeidsbureau als onvrijwillig werkloze op zoek naar werk.
Voorbeeld
U mag in het buitenland blijven als u uw baan verliest
Sabrina is een Duitse die in Griekenland in een klein hotel ging werken. Ze had een contract voor 9 maanden maar haar werkgever verbrak de overeenkomst al na 4 maanden. Nadat ze zich als onvrijwillig werkloze bij het Griekse arbeidsbureau had ingeschreven, kreeg ze toestemming om nog 6 maanden te blijven, mits ze op zoek ging naar een nieuwe baan.
Als u uw baan verliest nadat u al langer dan een jaar in uw gastland heeft gewerkt, mag u daar blijven wonen, mits u zich als werkzoekende inschrijft en blijft voldoen aan de eisen voor werkzoekenden.
Om uw recht op verblijf in uw gastland te behouden wanneer u uw baan verliest of als zelfstandige zonder werk komt te zitten, moet u zich in uw gastland bij het arbeidsbureau inschrijven als werkzoekende.
U mag blijven zolang u als werkzoekende bij het arbeidsbureau staat ingeschreven en u aan de voorwaarden voor werkzoekenden blijft voldoen.
Als u onvrijwillig werkloos wordt en een beroepsopleiding begint, mag u in uw gastland blijven zolang de opleiding duurt.
Als u vrijwillig werkloos bent geworden, mag u in uw gastland blijven zolang de opleiding duurt, mits die opleiding verband houdt met uw vorige baan.
Als dat niet het geval is, mag u in uw gastland blijven onder dezelfde voorwaarden als studenten.
Meer informatie over rechten en voorwaarden voor studenten
Om in uw gastland te mogen blijven voor de volle duur van de beroepsopleiding, moet u zijn ingeschreven als werkzoekende bij de instanties in uw gastland. Dit geldt ook als u vrijwillig werkloos wordt.