Werkzoekenden: verblijfsrecht
Als onderdaan van een EU-land hebt u het recht om in een ander EU-land te wonen en werk te zoeken.
Als u in een ander EU-land werkt en uw baan verliest of als zelfstandige zonder werk komt te zitten, kunt u onder bepaalde voorwaarden uw recht op verblijf behouden.
Kies een situatie:
- Ik ben naar een ander EU-land verhuisd en zoek daar een baan.
- Ik heb al in een ander EU-land gewerkt, maar ben daar mijn baan kwijtgeraakt.
Bij aankomst
Als EU-burger mag u maximaal drie maanden in een ander EU-land verblijven voordat u zich daar moet inschrijven. In sommige EU-landen moet u echter binnen drie maanden na aankomst uw aanwezigheid melden bij de bevoegde autoriteiten (vaak in het gemeentehuis of het lokale politiebureau).
Als u zich als werkzoekende inschrijft, krijgt u een bepaalde periode om een baan te vinden. Gewoonlijk is dat zes maanden. Wel is het mogelijk dat u in die periode moet aantonen dat u een baan zoekt of daar stappen toe onderneemt.
Inschrijving bij de dienst voor arbeidsvoorziening
Als u uit uw eigen land een werkloosheidsuitkering krijgt, moet u zich in uw gastland inschrijven bij het arbeidsbureau. U en uw gezinsleden vallen dan nog steeds onder de sociale zekerheid van uw eigen land, bijvoorbeeld wat de zorgverzekering betreft.
Maar ook als u geen werkloosheidsuitkering krijgt, valt u misschien toch nog onder de sociale zekerheid van uw eigen land. U kunt zich het best voor uw vertrek informeren.
Als u nog onder het stelsel van uw eigen land valt, bent u ook gedekt voor zorg in het gastland. De administratieve afwikkeling verloopt dan eenvoudiger als u een geldige Europese zorgpas (EHIC) hebt.
Voorbeeld
U hoeft zich niet onmiddellijk in te schrijven
Marta is Portugese en is vier maanden geleden naar Spanje verhuisd om er werk te zoeken. Ze woont bij een vriendin in. Volgens de Spaanse politie moet ze zich inschrijven bij de gemeente. Ze zou ook moeten aantonen dat ze genoeg geld heeft om in haar onderhoud te voorzien.
Maar als werkzoekende heeft Marta het recht om minstens zes maanden in Spanje te blijven zonder zich in te schrijven. Ze moet alleen bewijzen dat ze als werkzoekende actief op zoek is naar een baan. De Spaanse autoriteiten mogen haar niet vragen aan te tonen dat ze in haar eigen onderhoud kan voorzien.
Na zes maanden nog steeds op zoek naar werk
Wie bepaalt of u langer mag blijven?
Als u na zes maanden nog geen werk hebt gevonden, beslissen de nationale autoriteiten of u nog langer mag blijven. Ze zullen u dan vragen aan te tonen dat u:
- nog steeds actief op zoek bent naar een baan, en
- een goede kans maakt op werk.
Maak daarom altijd kopieën van uw sollicitatiebrieven, antwoorden van werkgevers, uitnodigingen voor sollicitatiegesprekken e.d.
U bent niet verplicht zich in te schrijven bij het arbeidsbureau in uw gastland, tenzij u een werkloosheidsuitkering ontvangt uit uw eigen land. Maar als u zich wel inschrijft, zal dat u zeker helpen te bewijzen dat u actief op zoek bent naar werk.
Kunt u het land worden uitgezet of kan u gevraagd worden het land te verlaten?
Het land kan u vragen te vertrekken als u niet kunt aantonen dat u een realistische kans hebt op een baan.
In uitzonderlijke gevallen kunnen de autoriteiten besluiten u het land uit te zetten in het belang van de openbare orde, de veiligheid of de volksgezondheid. Ze moeten dan wel kunnen aantonen dat uw aanwezigheid een ernstige bedreiging vormt.
Het uitzettingsbesluit of het verzoek om het land te verlaten moet u schriftelijk worden meegedeeld. Daarbij moet worden vermeld waarom u het land wordt uitgezet, en hoe en tot wanneer u in beroep kunt gaan.
Gelijke behandeling
Als werkzoekende hebt u recht op dezelfde behandeling als burgers van uw gastland als het gaat om:
- toegang tot werk
- hulp van het arbeidsbureau bij het zoeken naar werk
Soms moet u in uw gastland eerst een werkelijke band met de lokale arbeidsmarkt hebben opgebouwd voordat u recht hebt op financiële steun voor het zoeken naar werk, zoals leningen met een lage rente voor werklozen om een opleiding te volgen. Als u al geruime tijd in het land verblijft en op zoek bent naar werk, kan dat tellen als een werkelijke band.
Maar als werkzoekende hebt u geen recht op sociale uitkeringen waarvoor u geen premie hebt betaald.
Als u in een ander EU-land werkt en uw baan verliest of als zelfstandige zonder werk komt te zitten, kunt u onder bepaalde voorwaarden uw recht op verblijf behouden.
Hoe lang u mag blijven hangt af van hoe lang u in uw gastland hebt gewerkt en het soort contract dat u had voor u werkloos werd.
Als u tijdelijk niet in staat bent om te werken door ziekte of een ongeval, mag u blijven zolang u daardoor niet kunt werken.
Gelijke behandeling
Zolang u in uw gastland mag blijven nadat u daar uw werk kwijt bent geraakt, hebt u dezelfde rechten als de onderdanen van dat land, zoals:
- sociale uitkeringen (waaronder werkloosheidsuitkeringen)
- toegang tot werk
- hulp van het arbeidsbureau
Kunt u het land worden uitgezet of kan u gevraagd worden het land te verlaten?
In uitzonderlijke gevallen kunnen de autoriteiten besluiten u het land uit te zetten in het belang van de openbare orde, de veiligheid of de volksgezondheid. Ze moeten dan wel kunnen aantonen dat uw aanwezigheid een ernstige bedreiging vormt. Het uitzettingsbesluit moet u schriftelijk worden meegedeeld. Daarbij moet worden vermeld waarom u het land wordt uitgezet, en hoe en tot wanneer u in beroep kunt gaan.
Ga na wat uw rechten zijn in uw situatie:
- Ik heb minder dan één jaar in mijn gastland gewerkt
- Ik heb meer dan één jaar in mijn gastland gewerkt
- Ik volg een beroepsopleiding
Als u een vast contract of een tijdelijk contract voor minder dan een jaar had en uw baan binnen één jaar kwijtraakt, mag u nog minstens zes maanden in uw gastland blijven wonen, mits u naar ander werk zoekt.
De termijn van zes maanden gaat in op de dag waarop uw contract afloopt.
U moet zich inschrijven bij het arbeidsbureau als onvrijwillig werkloze op zoek naar werk.
Voorbeeld
U mag in het buitenland blijven als u uw baan verliest
Sabrina is een Duitse die in Griekenland in een klein hotel ging werken. Ze had een contract voor negen maanden maar haar werkgever zegde het contract al na vier maanden op. Ze schreef zich als onvrijwillig werkloze in bij het Griekse arbeidsbureau en kreeg toestemming om nog zes maanden te blijven terwijl ze op zoek ging naar een nieuwe baan.
Als u uw baan verliest nadat u al langer dan een jaar in uw gastland hebt gewerkt, mag u daar blijven wonen. U moet zich dan wel als werkzoekende inschrijven en blijven voldoen aan de eisen die gelden voor werkzoekenden.
Om uw recht op verblijf in uw gastland te behouden wanneer u uw baan verliest of als zelfstandige zonder werk komt te zitten, moet u zich in uw gastland bij het arbeidsbureau inschrijven als werkzoekende.
U mag blijven zolang u als werkzoekende bij het arbeidsbureau staat ingeschreven en u aan de voorwaarden die gelden voor werkzoekenden blijft voldoen.
Als u onvrijwillig werkloos wordt en begint met een beroepsopleiding, mag u in uw gastland blijven zolang de opleiding duurt.
Als u vrijwillig werkloos bent geworden, mag u in uw gastland blijven zolang de opleiding duurt, mits die opleiding verband houdt met uw vorige baan.
Als dat niet het geval is, mag u in uw gastland blijven onder dezelfde voorwaarden als studenten.
Meer informatie over de rechten en voorwaarden voor studenten.
Om in uw gastland te mogen blijven voor de volledige duur van de beroepsopleiding, moet u er zich als werkzoekende inschrijven. Dat geldt ook als u vrijwillig werkloos bent.