Arbeidstijd

Als u werknemers in dienst hebt, moet u zich houden aan de EU-regels op het gebied van arbeidstijd. U moet uw werknemers de minimumnormen garanderen die zijn vastgelegd in de EU-regels voor dagelijkse en wekelijkse rusttijd, pauzes, nachtwerk, vakantiedagen en maximale wekelijkse arbeidstijd.

Arbeidstijd

Als werkgever moet u ervoor zorgen dat uw personeel niet meer dan 48 uur per week werkt (inclusief overwerk). Afhankelijk van de nationale regels mag dit aantal uren gemiddeld worden berekend over een periode van maximaal 4, 6 of 12 maanden.

Dagelijkse en wekelijkse rusttijd

• Dagelijkse rusttijd: Uw werknemers hebben binnen een periode van 24 uur recht op een dagelijkse rusttijd van minstens 11 aaneengesloten uren.
• Wekelijkse rusttijd: Werknemers hebben per periode van 7 dagen recht op minstens 24 uur aaneengesloten rusttijd over een referentieperiode van 2 weken.

Pauzes

Als uw werknemers meer dan 6 uur per dag werken, hebben ze recht op een pauze. De duur van deze pauze is meestal in de cao of nationale wetgeving vastgelegd.

Nacht- en ploegendienst

Als uw werknemers ten minste 3 uur van hun dagelijks werktijd werken in een in de nationale wetgeving vastgelegde periode van 7 uur die de tijd tussen middernacht en 5 uur ’s ochtends omvat, worden ze beschouwd als nachtwerkers.

Dat geldt ook als ze een bepaald deel van hun jaarlijkse werktijd dergelijke nachtdiensten draaien. Dit betekent dat ze, zelfs als ze niet dagelijks een nachtdienst draaien maar door het jaar heen regelmatig ’s nachts werken, als nachtwerkers kunnen worden beschouwd en recht hebben op speciale bescherming.

• Beperking van de arbeidstijd: Nachtwerkers mogen binnen een door de lidstaat vastgestelde referentieperiode gemiddeld niet langer dan 8 uur per 24 uur werken. Als hun werk bijzondere gevaren of een zware lichamelijke of geestelijke belasting met zich meebrengt, moet per periode van 24 uur een maximum van 8 uur worden gehanteerd (geen gemiddelde).
• Medische keuringen: Nachtwerkers en werknemers in ploegendienst moeten gratis een medische keuring krijgen voordat ze beginnen met nacht- of ploegendiensten. Medische keuringen moeten medisch vertrouwelijk zijn en periodiek worden uitgevoerd. Als nachtwerkers gezondheidsproblemen hebben als gevolg van het nachtwerk, moet u ze zoveel mogelijk in de dagdienst of in een meer geschikte ploegendienst inroosteren.

Vakantiedagen

Volgens de EU-regels moet u uw werknemers jaarlijks ten minste vier weken betaald verlof geven. Als u tijdelijke en deeltijdwerkers in dienst hebt, hebben zij recht op een evenredig aantal vakantiedagen. Werknemers die tijdens hun vakantie ziek worden, mogen hun vakantiedagen op een ander moment opnemen. Dat betekent dat een werknemer die tijdens een geplande vakantie met ziekteverlof is, het recht heeft om die vakantiedagen op een ander moment op te nemen, ongeacht of het ziekteverlof vóór of tijdens de geplande vakantie is begonnen.

Rusttijd in uitzonderlijke omstandigheden

Als het werk een continue aanwezigheid, dienst of productie vereist, kunt u, afhankelijk van wat er in de nationale wetgeving of cao staat, beperkt afwijken van de minimale rusttijden die in de EU-regels zijn vastgelegd. Dit mag voor personeel:

• in ziekenhuizen en soortgelijke instellingen
• bij de brandweer of de civiele bescherming
• bij bedrijven waarin de productie om technische redenen niet kan worden onderbroken
• de landbouw.

Zulke afwijkingen kunnen ook in een cao zijn opgenomen, op voorwaarde dat de gezondheid en veiligheid van de werknemers niet in gevaar worden gebracht. Voor al die uitzonderingen gelden strikte voorwaarden. In geval van gemiste rusttijd moet u uw werknemers onmiddellijk na de te compenseren werkperiode gelijkwaardige compenserende rusttijd bieden.

Aanwezigheids- en bereikbaarheidsdienst

Werknemers in de gezondheidszorg, bij de hulpdiensten en bij technische diensten moeten vaak een aanwezigheids- of bereikbaarheidsdienst draaien. Als uw werknemers zulke diensten moeten draaien, moet u op de hoogte zijn van de EU-regels waarin staat hoe die diensten als onderdeel van de werktijd moeten worden berekend.

Aanwezigheidsdienst: Als een werknemer tijdens de aanwezigheidsdienst op de werkplek of op een andere door de werkgever bepaalde plaats moet zijn, geldt deze tijd volgens het EU-recht als werktijd. Deze moet volledig worden meegeteld als deel van de werkuren van de werknemer.

Bereikbaarheidsdienst Als uw werknemers bereikbaar moeten zijn, maar niet op een door u bepaalde plaats (ze kunnen bijvoorbeeld thuis zijn), hangt het van de beperkingen die u oplegt af of de bereikbaarheidsdienst geheel of gedeeltelijk als werktijd wordt beschouwd. Wanneer, omgekeerd, de verplichtingen die de werkgever de werknemer tijdens de bereikbaarheidsdienst oplegt, de werknemer niet beletten zich met zijn/haar eigen interesses bezig te houden, moet alleen de tijd die verbonden is met de daadwerkelijke verlening van diensten als werktijd worden beschouwd. Let op: bereikbaarheidsdienst wordt in de nationale wetgeving verschillend geïnterpreteerd, en er kunnen specifieke voorwaarden en overeenkomsten gelden.

Opt-outafspraken

Als het mag volgens de nationale wetgeving, kunt u met werknemers afspreken dat ze meer dan 48 uur per week werken. Werknemers mogen dergelijke afspraken weigeren of ze op elk moment zonder negatieve gevolgen intrekken. U moet bijhouden met welke werknemers u dergelijke afspraken hebt gemaakt. Het recht om een afspraak in te trekken geldt alleen voor de limiet voor de maximale wekelijkse werktijd, niet voor andere regels over de arbeidstijd.

Bijzondere gevallen

• Werknemers in de vervoerssector: Als uw werknemers zorgen voor personen- of goederenvervoer per spoor, door de lucht, over de weg of over het water, gelden er speciale arbeidstijdregels.
• Jonge werknemers: Ook voor jonge werknemers gelden speciale arbeidstijdregels.

Nationale informatie vindt u hieronder.