Ώρες εργασίας

Εάν απασχολείτε προσωπικό, πρέπει να κατανοείτε τους κανόνες της ΕΕ σχετικά με τον χρόνο εργασίας και να συμμορφώνεστε με αυτούς. Πρέπει να εξασφαλίζετε στους εργαζομένους σας τα ελάχιστα πρότυπα που ορίζουν οι κανόνες της ΕΕ σχετικά με τις περιόδους ημερήσιας και εβδομαδιαίας ανάπαυσης, τα διαλείμματα, τη νυχτερινή εργασία, καθώς και την ετήσια άδεια και τον μέγιστο εβδομαδιαίο χρόνο εργασίας.

Χρόνος εργασίας

Ως εργοδότης, οφείλετε να διασφαλίσετε ότι το προσωπικό σας δεν εργάζεται περισσότερες από 48 ώρες την εβδομάδα (συμπεριλαμβανομένων των υπερωριών). Ανάλογα με τους ισχύοντες εθνικούς κανόνες, το όριο αυτό μπορεί να υπολογιστεί κατά μέσο όρο εντός περιόδου αναφοράς διάρκειας 4, 6 ή 12 μηνών.

Ημερήσιες και εβδομαδιαίες περίοδοι ανάπαυσης

• Ημερήσια ανάπαυση: θα πρέπει να παρέχετε στους υπαλλήλους τουλάχιστον 11 συνεχείς ώρες ημερήσιας ανάπαυσης το εικοσιτετράωρο
• Εβδομαδιαία ανάπαυση: οι υπάλληλοι δικαιούνται τουλάχιστον 24 ώρες αδιάλειπτης εβδομαδιαίας ανάπαυσης ανά 7 ημέρες, εντός περιόδου αναφοράς 2 εβδομάδων.

Διαλείμματα

Εάν το προσωπικό σας εργάζεται πάνω από 6 ώρες την ημέρα, οφείλετε να του εξασφαλίσετε διάλειμμα. Η διάρκεια αυτού του διαλείμματος καθορίζεται συνήθως στις συλλογικές συμβάσεις ή στην εθνική νομοθεσία.

Νυχτερινή εργασία και εργασία με βάρδιες

Εάν οι υπάλληλοί εκτελούν τουλάχιστον 3 ώρες της καθημερινής τους εργασίας κατά τη διάρκεια καθορισμένης νυχτερινής περιόδου τουλάχιστον 7 ωρών που ορίζει η εθνική νομοθεσία, από τα μεσάνυχτα έως τις 5 π.μ., θεωρούνται ως εργαζόμενοι τη νύχτα.

Θεωρείται επίσης ότι εργάζονται τη νύχτα εάν περνούν ένα συγκεκριμένο ποσοστό του ετήσιου χρόνου εργασίας τους κατά τη διάρκεια αυτής της νυχτερινής περιόδου. Αυτό σημαίνει ότι ακόμη και αν δεν εκτελούν καθημερινά νυχτερινές βάρδιες, αλλά εργάζονται τακτικά τις νύχτες κατά τη διάρκεια του έτους, θεωρούνται ως εργαζόμενοι τη νύχτα και δικαιούνται ειδική προστασία.

• Όρια χρόνου εργασίας: οι εργαζόμενοι τη νύχτα δεν μπορούν να εργάζονται κατά μέσο όρο πάνω από 8 ώρες το εικοσιτετράωρο εντός περιόδου αναφοράς που καθορίζεται από το κράτος μέλος. Εάν η εργασία τους παρουσιάζει ιδιαίτερους κινδύνους ή σημαντική σωματική ή διανοητική κόπωση, πρέπει να τηρείται όριο 8 ωρών το εικοσιτετράωρο (χωρίς υπολογισμό του μέσου όρου).
• Ιατρικές εξετάσεις: στους εργαζόμενους τη νύχτα και στους εργαζόμενους σε βάρδιες πρέπει να παρέχονται δωρεάν ιατρικές εξετάσεις πριν αρχίσουν να εργάζονται σε νυχτερινές ή διαδοχικές βάρδιες. Οι ιατρικές εξετάσεις πρέπει να διέπονται από το ιατρικό απόρρητο και να πραγματοποιούνται σε τακτά χρονικά διαστήματα. Εάν εργαζόμενος παρουσιάσει προβλήματα υγείας λόγω της νυχτερινής εργασίας του, οφείλετε να τον μεταφέρετε σε θέση ημερήσιας εργασίας ή σε καταλληλότερη βάρδια, το συντομότερο δυνατόν.

Ετήσια άδεια

Σύμφωνα με τους κανόνες της ΕΕ για τον χρόνο εργασίας, πρέπει να παράσχετε στους εργαζομένους σας ετήσια άδεια μετ’ αποδοχών τουλάχιστον τεσσάρων εβδομάδων. Εάν απασχολείτε εργαζόμενους προσωρινής και μερικής απασχόλησης, δικαιούνται ετήσια άδεια μετ’ αποδοχών κατ’ αναλογία. Ο εργαζόμενος που βρίσκεται σε αναρρωτική άδεια έχει το δικαίωμα να λάβει ετήσια άδεια για διαφορετική περίοδο. Αυτό σημαίνει ότι εργαζόμενος ο οποίος βρίσκεται σε αναρρωτική άδεια κατά τη διάρκεια περιόδου προγραμματισμένης ετήσιας άδειας δικαιούται να λάβει την εν λόγω ετήσια άδεια σε διαφορετικό χρόνο, κατόπιν αιτήματός του, ανεξάρτητα από το αν η άδεια ασθενείας ξεκινά πριν από την προγραμματισμένη ετήσια άδεια μετ’ αποδοχών ή κατά τη διάρκεια αυτής.

Περίοδοι ανάπαυσης σε εξαιρετικές περιστάσεις

Εάν η εργασία απαιτεί συνεχή παρουσία, παροχή υπηρεσίας ή παραγωγή, μπορεί να σας επιτραπεί, ανάλογα με την εθνική νομοθεσία ή τις συλλογικές συμβάσεις, να εφαρμόζετε περιορισμένες παρεκκλίσεις από τις ελάχιστες περιόδους ανάπαυσης που ορίζονται στους κανόνες της ΕΕ. Αυτό ισχύει στην περίπτωση πρόσληψης προσωπικού που εργάζεται σε υπηρεσίες όπως:

• νοσοκομεία ή παρεμφερή ιδρύματα
• υπηρεσίες πυροσβεστικής και πολιτικής προστασίας
• τομείς όπου, για τεχνικούς λόγους, είναι αδύνατο να διακοπεί η εργασία
• γεωργία.

Οι παρεκκλίσεις αυτές μπορούν επίσης να προβλέπονται σε ισχύουσα συλλογική σύμβαση, υπό την προϋπόθεση ότι τηρείται η υγεία και η ασφάλεια των εργαζομένων. Ωστόσο, όλες οι παρεκκλίσεις υπόκεινται σε αυστηρούς όρους. Πρέπει να εξασφαλίζετε στους εργαζόμενους ισοδύναμη αντισταθμιστική ανάπαυση για τυχόν χαμένες περιόδους ανάπαυσης αμέσως μετά την περίοδο εργασίας που προορίζεται για εξισορρόπηση.

Εφημερία και επιφυλακή

Οι εργαζόμενοι που απασχολούνται σε τομείς όπως η υγειονομική περίθαλψη, οι υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης και η τεχνική συντήρηση συχνά απαιτείται να βρίσκονται σε «εφημερία» ή «επιφυλακή». Εάν απαιτείτε από τους εργαζομένους σας να βρίσκονται σε εφημερία ή επιφυλακή, θα πρέπει να γνωρίζετε τους κανόνες της ΕΕ που καθορίζουν τον τρόπο με τον οποίο αυτό το είδος της εργασίας υπολογίζεται στις ώρες εργασίας.

Εφημερία: Εάν ένας υπάλληλος πρέπει να βρίσκεται στον χώρο εργασίας ή σε άλλο μέρος που καθορίζεται από τον εργοδότη, κατά τη διάρκεια της εφημερίας, ο χρόνος αυτός θεωρείται χρόνος εργασίας σύμφωνα με το δίκαιο της ΕΕ. Πρέπει να υπολογίζεται πλήρως ως μέρος των ωρών εργασίας του υπαλλήλου.

Επιφυλακή: Εάν υπάλληλος βρίσκεται σε «επιφυλακή», δηλαδή σε μέρος που δεν καθορίζεται από τον εργοδότη (για παράδειγμα, μπορεί να βρίσκεται στο σπίτι), οι περιορισμοί που θα επιβάλετε θα καθορίσουν αν μέρος ή το σύνολο του χρόνου επιφυλακής υπολογίζεται ως χρόνος εργασίας. Όταν οι περιορισμοί που επιβάλλει ο εργοδότης στον εργαζόμενο στη διάρκεια της «επιφυλακής» δεν εμποδίζουν τον εργαζόμενο να ασχοληθεί με τα ενδιαφέροντά του, ως «χρόνος εργασίας» πρέπει να θεωρείται μόνο ο χρόνος της πραγματικής παροχής υπηρεσιών. Έχετε υπόψη ότι οι εθνικές νομοθεσίες ποικίλλουν όσον αφορά τον τρόπο ερμηνείας του χρόνου επιφυλακής και ότι ενδέχεται επίσης να ισχύουν ειδικοί όροι και συμφωνίες.

Συμφωνίες εξαίρεσης

Εφόσον προβλέπεται στην εθνική νομοθεσία, μπορείτε να συνάψετε συμφωνία με έναν υπάλληλό σας για να εργάζεται πάνω από το εβδομαδιαίο όριο των 48 ωρών. Οι υπάλληλοι έχουν δικαίωμα να μη δεχθούν τη συμφωνία ή να την ανακαλέσουν ανά πάσα στιγμή χωρίς επιπτώσεις. Πρέπει να διατηρείτε επικαιροποιημένα αρχεία όλων των εργαζομένων που εκτελούν τέτοιου είδους εργασία. Αυτή η δυνατότητα εξαίρεσης ισχύει για το μέγιστο όριο του εβδομαδιαίου χρόνου εργασίας, και όχι για τους λοιπούς κανόνες σχετικά με τον χρόνο εργασίας.

Ειδικές περιπτώσεις

• Εργαζόμενοι στον τομέα των μεταφορών: Όταν το προσωπικό σας παρέχει υπηρεσίες μεταφοράς επιβατών ή εμπορευμάτων οδικώς, σιδηροδρομικώς, αεροπορικώς ή διά πλωτής οδού, οφείλετε να εφαρμόζετε ειδικούς κανόνες για τον χρόνο εργασίας.
• Νέοι εργαζόμενοι: Εάν απασχολείτε νέους εργαζόμενους, ισχύουν επίσης ειδικοί κανόνες για τον χρόνο εργασίας.

Παρακάτω θα βρείτε εθνικές πληροφορίες.