Κανόνες δημόσιων διαγωνισμών

Οι δημόσιες συμβάσεις ανατίθενται από χρήστες των δημόσιων κονδυλίων και από οντότητες που λειτουργούν σε ειδικές, μη ανταγωνιστικές συνθήκες (για παράδειγμα στους τομείς της ενέργειας, του ύδατος, των δημόσιων μεταφορών και των ταχυδρομικών υπηρεσιών), με σκοπό την αγορά υπηρεσιών, προμηθειών ή έργων πολιτικού μηχανικού.

Συνήθως, όλες οι συμβάσεις μεσαίας και μεγαλύτερης αξίας πρέπει να ανατίθενται μέσω ανταγωνιστικών διαδικασιών (υποβολή προσφορών), αν και ισχύουν αποκλεισμοί και εξαιρέσεις, όπως:

• αγορά ακινήτων
• περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης
• καταστάσεις όπου υπάρχει μόνον ένας πιθανός προμηθευτής

Είδη διαδικασιών για τους δημόσιους διαγωνισμούς

Ο συνήθης τρόπος ανάθεσης συμβάσεων είναι με τη διενέργεια διαγωνισμού. Στο πλαίσιο αυτό υπάρχουν διάφορα είδη διαδικασιών για τις δημόσιες συμβάσεις.

Ανοικτή διαδικασία

Σε μια ανοικτή διαδικασία, οποιοσδήποτε μπορεί να υποβάλει πλήρη προσφορά. Η διαδικασία αυτή χρησιμοποιείται συχνότερα απ' όλες τις άλλες.

Κλειστή διαδικασία

Σε μια κλειστή διαδικασία μπορεί να συμμετάσχει οποιοσδήποτε, αλλά μόνον όσοι προεπιλεγούν μπορούν να υποβάλουν προσφορές.

Διαδικασία με διαπραγμάτευση ανταγωνιστικού χαρακτήρα

Στις διαδικασίες με διαπραγμάτευση ανταγωνιστικού χαρακτήρα μπορεί να συμμετάσχει οποιοσδήποτε, αλλά μόνον όσοι προεπιλεγούν θα κληθούν να υποβάλουν αρχικές προσφορές και να λάβουν μέρος σε διαπραγμάτευση.

Οι αναθέτοντες φορείς μπορούν να χρησιμοποιήσουν αυτή τη διαδικασία μόνον όταν οι διαπραγματεύσεις είναι αναγκαίες λόγω της ειδικής ή πολύπλοκης φύσης της προμήθειας· ωστόσο, για τους τομείς της άμυνας και της ασφάλειας, του ύδατος, της ενέργειας, των μεταφορών και των ταχυδρομικών υπηρεσιών είναι η πάγια διαδικασία.

Ανταγωνιστικός διάλογος

Ένας αναθέτων φορέας μπορεί να χρησιμοποιεί αυτή τη διαδικασία για να προτείνει πώς θα καλυφθεί μια ανάγκη που έχει προσδιοριστεί από τον αναθέτοντα φορέα.

Σύμπραξη καινοτομίας

Η διαδικασία αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί όταν υπάρχει ανάγκη να αγοραστεί ένα αγαθό ή μια υπηρεσία που δεν διατίθεται ακόμα στην αγορά. Περισσότερες εταιρείες μπορούν να συμμετάσχουν στο σύνολο της διαδικασίας.

Διαγωνισμός μελέτης

Η διαδικασία αυτή χρησιμοποιείται για να υποβληθούν ιδέες για μια μελέτη.

Άλλες τεχνικές υποβολής προσφορών

Ανάλογα με τις περιστάσεις και τις ανάγκες ένας αναθέτων φορέας μπορεί:

• να υπογράψει συμφωνία-πλαίσιο με μία ή περισσότερες εταιρείες για την υποβολή προσφορών με αντικείμενο επαναλαμβανόμενες προμήθειες
• στο πλαίσιο κλειστής διαδικασίας, να επιτρέψει τη χρήση ηλεκτρονικού δυναμικού συστήματος αγορών για τις επαναλαμβανόμενες προμήθειες
• να αποφασίσει ότι για να έχει την καλύτερη προσφορά, η τελική επιλογή του νικητή θα γίνει μέσω ηλεκτρονικού πλειστηριασμού

Πότε και πώς εφαρμόζονται οι κανόνες της ΕΕ;

Όλες οι διαδικασίες για τις δημόσιες συμβάσεις στην ΕΕ διεξάγονται βάσει εθνικών κανόνων. Για τις συμβάσεις μεγαλύτερης αξίας, οι κανόνες αυτοί βασίζονται στους γενικούς κανόνες της ΕΕ για τις δημόσιες συμβάσεις.

Τα όρια ( κατώτατα όρια) που σηματοδοτούν πότε χρησιμοποιούνται οι κανόνες της ΕΕ εξαρτώνται από το αντικείμενο της προμήθειας και από το ποιος είναι ο αγοραστής. Αυτά τα κατώτατα όρια επανεξετάζονται τακτικά και αναπροσαρμόζονται κατά τι.

Τα κυριότερα όρια είναι:

• 143.000 ευρώ για τα περισσότερα είδη υπηρεσιών και προμηθειών που αγοράζουν αρχές των κεντρικών κυβερνήσεων
• 5.538.000 ευρώ για συμβάσεις στον κατασκευαστικό τομέα

Μπορείτε να δείτε αναλυτικά τα κατώτατα όρια για τις δημόσιες συμβάσεις ή να εξακριβώσετε τα όρια απευθείας με βάση τους εθνικούς σας κανόνες.

Για διαγωνισμούς μικρότερης αξίας, εφαρμόζονται μόνον οι εθνικοί κανόνες για τις δημόσιες συμβάσεις, αλλά θα πρέπει να τηρούνται οι γενικές αρχές της ΕΕ για την διαφάνεια και την ίση μεταχείριση.

Υποβολή προσφορών σε δημόσιο διαγωνισμό – τα δικαιώματά σας

Διασυνοριακή υποβολή προσφορών

Αν η εταιρεία σας, ο οργανισμός ή το ίδρυμά σας είναι εγκατεστημένα στην ΕΕ, έχετε το δικαίωμα να υποβάλετε προσφορά για δημόσιο διαγωνισμό σε οποιαδήποτε χώρα της ΕΕ. Έχετε δικαίωμα:

• υποβολής προσφορών για δημόσιο διαγωνισμό σε άλλη χώρα της ΕΕ χωρίς να υπόκειστε σε διακρίσεις
• κατάθεσης δικαιολογητικών (πιστοποιητικά, διπλώματα κ.λπ.) που έχει εκδώσει η χώρα σας
• ισότιμης πρόσβασης σε κάθε πληροφορία σχετική με τους διαγωνισμούς, ανεξάρτητα από τη χώρα εγκατάστασής σας
• πρόσβασης σε διαδικασίες επανεξέτασης στην αντίστοιχη χώρα

Σε ποιες περιπτώσεις ενδέχεται να αποκλείεστε από την υποβολή προσφοράς

Μπορεί να αποκλειστείτε από την υποβολή προσφοράς σε διαδικασία, αν η εταιρεία σας ή εσείς δεν είστε αξιόπιστοι. Για παράδειγμα, ο υποβάλλων:

• θα αποκλειστεί αν δεν πληρώνει τους φόρους ή τις εισφορές κοινωνικής ασφάλισης που του αναλογούν, αν έχει εμπλακεί σε υποθέσεις διαφθοράς ή αν έχει δεσμούς με εγκληματική οργάνωση
• μπορεί να αποκλειστεί αν έχει χρεοκοπήσει ή αν είναι ένοχος σοβαρού επαγγελματικού παραπτώματος

Μπορείτε να βρείτε λεπτομερή περιγραφή των λόγων αποκλεισμού στις οδηγίες της ΕΕ στον σχετικό τομέα της νομοθεσίας (σύνδεσμοι στο κάτω μέρος της σελίδας), στην εθνική νομοθεσία για τις δημόσιες συμβάσεις και στα έγγραφα που παρέχει η αναθέτουσα αρχή.

Σε ποιες περιπτώσεις δημοσιεύεται δημόσιος διαγωνισμός στη δικτυακή πύλη TED

Κατά γενικό κανόνα, οι διαγωνισμοί για δημόσιες συμβάσεις που εμπίπτουν στους κανόνες της ΕΕ πρέπει να δημοσιεύονται στην ηλεκτρονική έκδοση του Συμπληρώματος της Επίσημης Εφημερίδας της Ευρωπαϊκής Ένωσης-—την πύλη Tenders Electronic Daily (TED). Οι δημόσιες αρχές μπορούν επίσης να επιλέξουν να δημοσιεύσουν προκηρύξεις στη δικτυακή πύλη TED όταν μια σύμβαση είναι μικρότερης αξίας. Στην πύλη TED οι βασικές πληροφορίες για τους διαγωνισμούς είναι διαθέσιμες σε όλες τις επίσημες γλώσσες της ΕΕ.

Προκαταρκτική προκήρυξη για μελλοντικό διαγωνισμό

Μια αναθέτουσα αρχή μπορεί επίσης να δημοσιεύσει προκαταρκτική προκήρυξη (PIN) στην πύλη Tenders Electronic Daily (TED). Σκοπός της προκαταρκτικής προκήρυξης είναι η εκ των προτέρων παροχή πληροφοριών για μελλοντικές συμβάσεις.

Συνήθως η προκαταρκτική προκήρυξη δημοσιεύεται από 35 ημέρες έως 12 μήνες πριν από τη δημοσίευση της προκήρυξης του διαγωνισμού.

Σε περίπτωση που η πρόσκληση υποβολής προσφορών δημοσιευτεί μετά από προκαταρκτική προκήρυξη, η προθεσμία υποβολής προσφορών μπορεί να συντομευτεί.

Αξιολόγηση

Οι προσφορές αξιολογούνται με βαθμολόγηση που βασίζεται σε προδημοσιευμένα κριτήρια, και κάθε κριτήριο αντιστοιχεί σε ένα ποσοστό· για παράδειγμα, η τιμή της προσφοράς αντιστοιχεί στο 40%, τα τεχνικά χαρακτηριστικά στο 50% και οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις στο 10%.

Η αξιολόγηση των προσφορών μπορεί να ξεκινήσει μόνον αφού εκπνεύσει η προθεσμία υποβολής.

Κατακύρωση της σύμβασης

Θα πρέπει να ενημερωθείτε το συντομότερο δυνατό για το αν έχετε επιλεγεί ή όχι. Αν δεν έχετε επιλεγεί, δικαιούστε να ζητήσετε εξηγήσεις για τους λόγους απόρριψης της προσφοράς σας.

Αν νιώθετε ότι είστε θύμα διακριτικής μεταχείρισης, ή εάν παρατηρήσετε παρατυπίες στη διαδικασία, μπορείτε να ζητήσετε επανεξέταση της διαδικασίας ή να υποβάλετε καταγγελία.

Ηλεκτρονική τιμολόγηση

Εάν σας έχει ανατεθεί δημόσια σύμβαση ή σύμβαση παραχώρησης, έχετε το δικαίωμα να στέλνετε ηλεκτρονικά τιμολόγια - τα οποία συνάδουν με το ευρωπαϊκό πρότυπο για την ηλεκτρονική τιμολόγηση - στη δημόσια αρχή που σας ανέθεσε τη σύμβαση.

Όλες οι κεντρικές εθνικές διοικήσεις στην ΕΕ υποχρεούνται να δέχονται τα τιμολόγιά σας. Σε ορισμένες χώρες, οι δημόσιες αρχές σε τοπικό επίπεδο θα πρέπει επίσης να δέχονται τα ηλεκτρονικά τιμολόγια από τον Απρίλιο 2020. Ελέγξτε την κατάσταση στη χώρα σας