Gezondheid en veiligheid op het werk

Als werkgever moet u instaan voor de gezondheid en veiligheid van uw werknemers in alle aspecten van hun werk. Dit houdt in dat u alle risico’s moet beoordelen waaraan uw werknemers kunnen worden blootgesteld en de nodige preventieve en beschermende maatregelen moet nemen. Dat betekent onder andere dat u uw werknemers adequate informatie en opleiding op het gebied van gezondheid en veiligheid moet bieden en de nodige middelen moet organiseren om een veilige werkomgeving te waarborgen.

U moet ook een of meer opgeleide personeelsleden aanwijzen om activiteiten op het gebied van de preventie van beroepsrisico’s uit te voeren. Als er in uw organisatie niemand is die deze activiteiten kan uitvoeren, moet u daarvoor bevoegde externe diensten of personen inschakelen.

Daarnaast moet u zorgen dat er procedures voor eerste hulp, brandbestrijding en evacuatie zijn die zijn afgestemd op het soort bedrijf en de omvang ervan, en indien nodig contacten leggen met externe hulpdiensten. U moet beschikken over aangewezen werknemers die zijn opgeleid en toegerust om deze procedures uit te voeren en contact te onderhouden met de hulpdiensten.

Risicobeoordeling

Er zijn geen EU-regels waarin precies wordt beschreven hoe u risicobeoordelingen moet uitvoeren, en nationale regels kunnen specifieke vereisten bevatten. Maar meestal staat in een uitgebreide risicobeoordeling het volgende:

• een beschrijving van alle potentiële risico’s, zoals blootstelling aan gevaarlijke stoffen, gladde vloeren of onveilige apparatuur
• een evaluatie van de risico’s, met inbegrip van de kans dat ze zich voordoen en de potentiële ernst ervan
• het wegnemen of verminderen van risico’s, bijvoorbeeld door gevaarlijke apparatuur te vervangen
• het documenteren van de risicobeoordeling aan de hand van lijsten van de vastgestelde risico’s, betroffen werknemers, geplande preventieve en beschermende maatregelen en tijdschema’s voor de uitvoering
• een regelmatige evaluatie van de beoordeling om ervoor te zorgen dat bij de beoordeling en de geplande preventieve en beschermende maatregelen rekening wordt gehouden met eventuele veranderingen in de omstandigheden
• het verzamelen van relevante informatie, zoals gegevens over ongevallen

Bij een risicobeoordeling moet u ook aandacht besteden aan werknemers die mogelijk extra kwetsbaar zijn (bv. zwangere werkneemsters, oudere werknemers of werknemers met een handicap) of die taken uitvoeren die specifieke risico’s opleveren.

De risicobeoordeling en eventuele preventieve of beschermende maatregelen moeten worden gecommuniceerd aan de aangewezen werknemers of werknemersvertegenwoordigers die specifiek verantwoordelijk zijn voor de veiligheid op het werk. Deze vertegenwoordigers hebben ook het recht om aanvullende maatregelen voor te stellen of daarom te verzoeken.

Nuttige informatie over het uitvoeren van een risicobeoordeling is te vinden in de handleiding voor risicobeoordeling op het werk en van de Europese Commissie.

Specialist in gezondheid en veiligheid

Hebt u niet de nodige competenties om een risicobeoordeling uit te voeren of preventieve en beschermende gezondheids- en veiligheidsmaatregelen in uw bedrijf te nemen? Dan moet u een specialist in de arm nemen.

Afhankelijk van het soort bedrijf en de wetgeving in uw land kunt u ook een gratis onlinetool en gebruiken voor uw risicobeoordeling.

Gezondheids- en veiligheidsmaatregelen per sector of per geval

U moet ervoor zorgen dat de nodige uitrusting en voorzorgsmaatregelen voor uw werknemers voorhanden zijn om specifieke risico’s op de werkplek aan te pakken. Enkele voorbeelden van de specifieke vereisten van de EU-regels inzake veiligheid en gezondheid op het werk zijn:

• persoonlijke beschermingsmiddelen (PPE): u moet waar nodig gratis PPE ter beschikking stellen. U kunt uw werknemers vragen bij te dragen in de kosten als de PPE voor algemeen gebruik is en niet uitsluitend voor het werk. Dit is afhankelijk van de wetgeving in uw land.
• oogtests: werknemers die een groot deel van hun normale werkzaamheden op een beeldscherm verrichten, hebben recht op regelmatige oogtests en speciale correctiemiddelen, als dat voor hun werk nodig is.
• biologische stoffen: voor werkzaamheden waarbij werknemers aan biologische stoffen kunnen worden blootgesteld, moet de werkgever zo nodig beschermende kleding verstrekken en activiteiten zoals eten of drinken verbieden op plaatsen waar dat een risico oplevert.

Dit zijn maar een paar voorbeelden. Een volledig overzicht van de maatregelen en verplichtingen per sector vindt u op de website over gezondheid en veiligheid op het werk .

Raadpleging en opleiding van werknemers

U bent verplicht werknemers en/of hun vertegenwoordigers te betrekken bij het waarborgen van de gezondheid en veiligheid op het werk:

• raadpleging: u moet de werknemers en/of hun vertegenwoordigers raadplegen over alle kwesties die verband houden met de gezondheid en veiligheid op het werk. De precieze procedures daarvoor zijn in de nationale wetgeving vastgelegd, maar deze raadpleging moet betrekking hebben op alle relevante gezondheids- en veiligheidsmaatregelen.
• beroepsmogelijkheden: als werknemers en/of hun vertegenwoordigers van mening zijn dat de gezondheids- en veiligheidsmaatregelen van de werkgever ontoereikend zijn, mogen ze beroep instellen bij de bevoegde nationale autoriteit.
• opleiding voor vertegenwoordigers: werknemersvertegenwoordigers met een specifieke rol op het gebied van de bescherming van de gezondheid en veiligheid op het werk moeten een passende opleiding krijgen om hun taken doeltreffend te kunnen vervullen.

Meer informatie over de gezondheids- en veiligheidseisen op het werk per EU-land vindt u op de website van de nationale autoriteiten: