Twoje ubezpieczenie zdrowotne
Skutki brexitu
Zasady i warunki opisane na tej stronie mają nadal zastosowanie w Wielkiej Brytanii oraz w odniesieniu do obywateli brytyjskich w UE.
W umowie o wystąpieniu Wielkiej Brytanii z UE określono ogólne zasady ochrony praw do zabezpieczenia społecznego (np. prawo do opieki zdrowotnej, świadczenia dla bezrobotnych, świadczenia emerytalne) nabytych przed dniem 31 grudnia 2020 r. Dowiedz się więcej o swoich prawach.
Jeżeli masz problem z wyegzekwowaniem swoich praw, skorzystaj z naszej pomocy.
W UE za Twoje zabezpieczenie społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne odpowiada kraj, w którym masz miejsce zamieszkania i odpowiedni status ekonomiczny, nie zaś kraj Twojego obywatelstwa. Sprawdź, czy wiesz, który kraj powinien zapewnić Ci zabezpieczenie społeczne. Tutaj znajdziesz więcej informacji o zabezpieczeniu społecznym za granicą.
Jeśli nie jesteś pewien, jakie prawa do opieki zdrowotnej Ci przysługują, i chcesz się upewnić przed podjęciem leczenia, skontaktuj się z krajowym punktem kontaktowym. W każdym kraju UE istnieje co najmniej jeden taki punkt, który poinformuje Cię, czy masz prawo do zwrotu kosztów leczenia i po jakich stawkach.
Prawa, które Ci przysługują, zależą od sytuacji, w której się znajdujesz.
Praca w jednym kraju, a miejsce zamieszkania w innym
Jeśli pracujesz w jednym kraju UE, a mieszkasz w innym, masz prawo do poddania się leczeniu w obydwu krajach.
Pamiętaj, aby zarejestrować się w kraju, w którym pracujesz, i uzyskać formularz S1 (dawniej E 106) od swojego zakładu ubezpieczeń zdrowotnych. Formularz ten uprawnia Cię do opieki zdrowotnej w kraju, w którym mieszkasz.
W zależności od Twojego ubezpieczenia członkowie Twojej rodziny również mają prawo do leczenia, jeśli mieszkają w kraju UE. Jednak jeśli jesteś transgranicznym pracownikiem dojeżdżającym do pracy, mieszkającym w jednym z krajów UE i pracującym w Danii, Irlandii, Chorwacji, Finlandii, Szwecji, Wielkiej Brytanii, Islandii lub Norwegii, Twoja rodzina ma prawo do opieki zdrowotnej w tych krajach tylko w ściśle określonych okolicznościach, na przykład w nagłym wypadku w czasie ich pobytu.
Opieka nad chorym dzieckiem
Dowiedz się w swoim zakładzie ubezpieczeń zdrowotnych, czy przysługuje Ci jako pracownikowi transgranicznemu prawo do wzięcia czasu wolnego od pracy na opiekę nad swoim chorym dzieckiem. Może okazać się, że nie masz do tego prawa, jeżeli dziecko objęte jest ubezpieczeniem Twojego współmałżonka/partnera w kraju, w którym mieszkasz.
Oddelegowanie do pracy za granicę na krótki okres (poniżej 2 lat)
Jako pracownik oddelegowany za granicę na krótki okres (mniej niż 2 lata) możesz pozostać ubezpieczony w kraju pochodzenia (kraju, z którego zostałeś oddelegowany).
Pamiętaj, aby złożyć wniosek o formularz S1 (dawniej E 106) w zakładzie ubezpieczeń zdrowotnych w swoim kraju pochodzenia. Zapewni on Tobie i Twojej rodzinie prawo do opieki zdrowotnej podczas pobytu za granicą.
Po przyjeździe do kraju, w którym będziesz pracować, złóż swój formularz S1 w zakładzie ubezpieczeń zdrowotnych.
Praca w kilku krajach naraz
Jeśli pracujesz w więcej niż jednym kraju UE, ale wykonujesz przynajmniej 25 proc. swojej działalności zawodowej (w przeliczeniu na czas pracy lub dochód) w kraju, w którym mieszkasz, będziesz zazwyczaj objęty opieką zdrowotną w kraju, w którym mieszkasz.
Jednak pewne specjalne zasady mają zastosowanie w przypadku, gdy jesteś zatrudniony na podstawie umowy o pracę lub gdy pracujesz na własny rachunek poza krajem, w którym mieszkasz. Tutaj znajdziesz więcej informacji o zabezpieczeniu społecznym za granicą.
Urzędnik służby cywilnej oddelegowany za granicę
Jeśli jesteś urzędnikiem służby cywilnej oddelegowanym za granicę, masz prawo do opieki lekarskiej w kraju, w którym mieszkasz.
Powinieneś zwrócić się do zakładu ubezpieczeń zdrowotnych w kraju, w którym będziesz pracować, o wydanie Ci formularza S1 (dawniej E 106). Zapewni on Tobie i Twojej rodzinie prawo do opieki zdrowotnej podczas pobytu za granicą.
Po przyjeździe do kraju, w którym będziesz pracować, złóż swój formularz S1 w zakładzie ubezpieczeń zdrowotnych.
Student, naukowiec lub stażysta za granicą
Jeśli wyjedziesz do innego kraju UE, aby podjąć studia, prowadzić prace naukowo-badawcze bądź też odbyć staż lub szkolenie zawodowe, musisz posiadać kompleksowe ubezpieczenie zdrowotne w kraju, do którego wyjedziesz.
- Jeżeli nie zostałeś zatrudniony w nowym kraju i spełniasz odpowiednie warunki, jedną z możliwości jest uzyskanie Europejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ).
- Jeśli zostaniesz zatrudniony w nowym kraju UE, to w nim zostaniesz objęty systemem opieki zdrowotnej.
Uwaga
Niektórych doktorantów obowiązują wymogi takie jak w przypadku pracowników zamieszkałych w tym kraju – czasami muszą przystąpić do lokalnego systemu opieki zdrowotnej lub wykupić prywatne ubezpieczenie.
- Jeżeli Twoja macierzysta uczelnia lub placówka badawcza wysyła Cię na uczelnię lub do placówki badawczej w innym kraju UE na z góry określony czas, będziesz nadal objęty systemem opieki zdrowotnej swojego kraju pochodzenia podczas całego pobytu za granicą. Przed wyjazdem powinieneś zwrócić się o wydanie Ci Europejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego lub formularza S1 (dawniej E 106).
Sprawdź najpierw w zakładzie ubezpieczeń zdrowotnych lub w krajowym punkcie kontaktowym w swoim kraju pochodzenia, czy pokryte zostaną koszty opieki zdrowotnej podczas całego Twojego pobytu za granicą. Jeśli tak, posiadanie ważnej Europejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ) może znacznie ułatwić formalności administracyjne.
Niektóre krajowe zakłady ubezpieczeń pokrywają jednak koszty opieki zdrowotnej za granicą tylko przez pewien czas. Dotyczy to często starszych wiekiem studentów (powyżej 28 lub 30 lat) i pracowników szkolących się za granicą. Jeśli należysz do jednej z tych grup, będziesz musiał zarejestrować się w publicznym systemie opieki zdrowotnej w nowym kraju lub wykupić tam prywatne ubezpieczenie.
Prawdziwa historia
Zapoznaj się z zasadami dotyczącymi zabezpieczenia społecznego obowiązującymi w kraju, w którym będziesz przebywać
Wim jest Belgiem, który wyjechał na studia do Holandii. Zabrał ze sobą ważną Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego. Wim chciał podczas studiów podjąć pracę na część etatu. Jednak dowiedział się, że każda pracująca osoba w Holandii musi wykupić podstawowe krajowe ubezpieczenie zdrowotne, którego koszt wynosi ok. 1 100 euro rocznie. Dotyczy to również osób, które mają ważną Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ) wydaną w innym kraju. Okazało się zatem, że podjęcie pracy na część etatu w Holandii wiąże się z wyższymi kosztami, niż Wim początkowo zakładał.
Emeryt
Opieka zdrowotna w kraju, w którym mieszkasz
- Jeśli otrzymujesz emeryturę z kraju, w którym mieszkasz, Ciebie i Twoją rodzinę automatycznie obejmuje system ubezpieczeń zdrowotnych tego kraju – nawet jeśli otrzymujesz także emerytury z innych krajów.
- Jeśli nie otrzymujesz emerytury ani nie uzyskujesz żadnego innego dochodu w kraju, w którym mieszkasz, Tobie i Twojej rodzinie przysługuje opieka medyczna w kraju, w którym mieszkasz, jeśli masz prawo do opieki medycznej w kraju, który wypłaca Ci emeryturę.
Prawdziwa historia
Upewnij się, że wiesz, jakim systemem opieki zdrowotnej jesteś objęty
Nicolas mieszkał i pracował we Francji przez całe życie, z wyjątkiem paru lat, które w młodości przepracował we Włoszech jako kelner.
Po przejściu na emeryturę Nicolas przeprowadził się do Włoch. Jego emerytura składa się z dwóch części: włoskiej emerytury za lata przepracowane we Włoszech oraz francuskiej za lata pracy we Francji.
Ponieważ Nicolas mieszka we Włoszech ORAZ Włochy wypłacają mu emeryturę, za pokrycie kosztów opieki zdrowotnej odpowiadają właśnie Włochy. Nie należy już do francuskiego systemu.
Powinieneś zwrócić się do zakładu ubezpieczeń zdrowotnych w kraju, z którego się wyprowadzasz, o wydanie Ci formularza S1 (dawniej E 106).
Po przybyciu do nowego kraju złóż swój formularz S1 w odpowiedniej instytucji. Dokument ten potwierdza Twoje prawo do korzystania w pełnym zakresie ze świadczeń zdrowotnych w kraju zamieszkania.
Opieka zdrowotna w kraju, w którym znajdowało się Twoje miejsce pracy
Zasadniczo Tobie i członkom Twojej rodziny pełne prawo do opieki medycznej przysługuje tylko w kraju, w którym mieszkasz. Jednak jeśli kraj, który wypłaca Ci emeryturę, znajduje się na poniższej liście, Ty i Twoja rodzina macie prawo do opieki zdrowotnej zarówno w tym kraju, jak i w kraju, w którym teraz mieszkasz:
|
Austria |
Niemcy |
Holandia |
|
Belgia |
Grecja |
Polska |
|
Bułgaria |
Węgry |
Słowenia |
|
Cypr |
Islandia |
Hiszpania |
|
Czechy |
Liechtenstein |
Szwecja |
|
Francja |
Luksemburg |
Szwajcaria |
Uwaga
Jeśli płaciłeś składki w kraju, który nie jest wymieniony na liście powyżej, masz prawo do pełnego ubezpieczenia zdrowotnego tylko w kraju, w którym mieszkasz.
Emerytowani pracownicy transgraniczni
Jeśli ostatnia wykonywana przez Ciebie praca miała charakter transgraniczny, tzn. miejsce zamieszkania znajdowało się w innym kraju niż miejsce pracy, w przypadku przejścia na emeryturę lub rentę inwalidzką dotyczą Cię następujące przepisy:
Kontynuacja leczenia
Możesz – nawet po przejściu na emeryturę – kontynuować leczenie rozpoczęte w kraju, w którym pracowałeś.
Dotyczy to również osób pozostających na Twoim utrzymaniu, jeśli ich leczenie rozpoczęło się w następujących krajach:
|
Austria |
Grecja |
Holandia |
|
Belgia |
Węgry |
Polska |
|
Bułgaria |
Włochy |
Portugalia |
|
Cypr |
Łotwa |
Rumunia |
|
Czechy |
Liechtenstein |
Słowacja |
|
Estonia |
Litwa |
Słowenia |
|
Francja |
Luksemburg |
Hiszpania |
|
Niemcy |
Malta |
Szwajcaria |
Jeśli chcesz kontynuować leczenie rozpoczęte w kraju, w którym pracowałeś, musisz złożyć formularz S3 w zakładzie ubezpieczeń zdrowotnych w tym kraju.
Ubezpieczenie w kraju, w którym pracowałeś, a ubezpieczenie w kraju, w którym mieszkasz
Jeśli w ciągu pięciu lat poprzedzających przejście na emeryturę przez co najmniej dwa lata Twoja praca miała charakter transgraniczny, przysługuje Ci prawo do opieki zdrowotnej zarówno w kraju zamieszkania, jak i w kraju, w którym pracowałeś.
Zarówno Ty, jak i osoby pozostające na Twoim utrzymaniu macie prawo do opieki zdrowotnej w kraju, w którym wcześniej pracowałeś, o ile ten kraj oraz kraj, w którym teraz mieszkasz, znajdują się na poniższej liście:
|
Austria |
Niemcy |
Hiszpania |
|
Belgia |
Luksemburg |
|
|
Francja |
Portugalia |
|
Jeśli podczas podróży chcesz mieć możliwość leczenia w kraju, w którym kiedyś pracowałeś i który już nie odpowiada za pokrywanie kosztów Twojej opieki zdrowotnej, musisz złożyć formularz S3 w zakładzie ubezpieczeń zdrowotnych w tym kraju. O wydanie formularza S3 powinieneś zwrócić się do instytucji, która odpowiada za Twoje ubezpieczenie zdrowotne.
Poszukiwanie pracy
Jeśli otrzymujesz zasiłek dla bezrobotnych w jednym kraju UE i zdecydujesz się na wyjazd do innego kraju UE w celu poszukiwania pracy, przed wyjazdem za granicę powinieneś uzyskać Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ) dla siebie i członków swojej rodziny. Karta EKUZ umożliwia jednak Tobie i Twojej rodzinie dostęp do niezbędnego leczenia (np. w nagłych wypadkach) tylko w okresie, w którym otrzymujesz zasiłek dla bezrobotnych.
Jeśli nie jesteś ubezpieczony w żadnym kraju UE i zdecydujesz się na przeprowadzkę do innego kraju UE w celu poszukiwania tam pracy, to instytucje zabezpieczenia społecznego zadecydują, który kraj będzie odpowiadać za Twoje ubezpieczenie – prawdopodobnie będziesz potrzebować ubezpieczenia zdrowotnego w kraju, do którego się przeprowadzasz.
Tutaj znajdziesz więcej informacji o zabezpieczeniu społecznym za granicą.
Krajowe systemy opieki zdrowotnej w Europie bardzo się między sobą różnią
Kraje UE mają swobodę ustanawiania własnych przepisów dotyczących uprawnień do świadczeń i usług zdrowotnych.
Aby uniknąć problemów i nieporozumień, które mogą mieć poważne konsekwencje, poznaj zasady działania systemu zabezpieczenia społecznego w nowym kraju lub skontaktuj się z krajowym punktem kontaktowym.
Prawdziwa historia
Poznaj zasady działania systemu zabezpieczenia społecznego w nowym kraju
Susanne przez całe życie pracowała w Niemczech, ale po przejściu na emeryturę przeniosła się do Hiszpanii. Kiedy zachorowała, była zmuszona zatrudnić prywatną firmę, która zapewniła jej opiekę w domu, ponieważ w Hiszpanii publiczny system ubezpieczeń nie obejmuje opieki domowej.
Wprawdzie z jej niemieckiego ubezpieczenia pokryto część kosztów, jednak Susanne musiała zapłacić z własnej kieszeni dużo więcej, niż gdyby została w Niemczech. Wynikało to z różnic między systemami świadczeń w Niemczech i w Hiszpanii.
Różnice w ocenie stopnia niezdolności do pracy
Jeśli ubiegasz się o rentę inwalidzką lub zasiłek chorobowy, każdy kraj, w którym pracowałeś, może wymagać od Ciebie poddania się osobnemu badaniu lekarskiemu. Jeden kraj może stwierdzić u Ciebie poważny stopień inwalidztwa, natomiast inny może uznać, że Twój stan zdrowia jest zadowalający.
Dowiedz się więcej o rentach inwalidzkich w Europie.