Τα πρότυπα στην Ευρώπη

Τι είναι τα πρότυπα;

Τα πρότυπα είναι προαιρετικές κατευθυντήριες γραμμές που καθορίζουν τον τρόπο λειτουργίας των προϊόντων, των υπηρεσιών και των επιχειρησιακών διαδικασιών. Καθορίζουν τις τεχνικές προδιαγραφές που συμβάλλουν στην ασφάλεια και την αξιοπιστία και διευκολύνουν τη χρήση. Τα πρότυπα καλύπτουν σχεδόν τα πάντα: από τα κράνη ασφαλείας και τους φορτιστές τηλεφώνων έως τις απαιτήσεις πρόσβασης στις δημόσιες μεταφορές.

Αν και η χρήση των προτύπων είναι προαιρετική, η υιοθέτησή τους μπορεί να αποφέρει σημαντικά οφέλη, όπως μεγαλύτερη ασφάλεια και καλύτερη ποιότητα, αυξημένη εμπιστοσύνη των καταναλωτών και πρόσβαση σε νέες ευκαιρίες στην αγορά.

Τι είναι τα εναρμονισμένα πρότυπα;

Τα εναρμονισμένα πρότυπα είναι μια ειδική κατηγορία ευρωπαϊκών προτύπων τα οποία καταρτίζονται από ευρωπαϊκούς οργανισμούς τυποποίησης κατόπιν αιτήματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Οι τεχνικές απαιτήσεις που καθορίζονται στη νομοθεσία της ΕΕ είναι πάντα υποχρεωτικές. Ωστόσο, η χρήση εναρμονισμένων προτύπων είναι συνήθως προαιρετική. Με την εφαρμογή τους, οι κατασκευαστές και οι πάροχοι υπηρεσιών μπορούν να αποδείξουν ότι τα προϊόντα ή οι υπηρεσίες τους πληρούν το δίκαιο της ΕΕ. Εναλλακτικά, μπορούν να χρησιμοποιηθούν άλλες τεχνικές λύσεις, υπό την προϋπόθεση ότι επιτυγχάνουν το ίδιο επίπεδο συμμόρφωσης.

Πώς καταρτίζονται τα πρότυπα;

Τα πρότυπα αναπτύσσονται από ιδιωτικούς οργανισμούς τυποποίησης. Οι οργανισμοί αυτοί φέρνουν σε επαφή επιχειρήσεις, εμπειρογνώμονες, καταναλωτές και άλλα ενδιαφερόμενα μέρη που θεωρούν ότι υπάρχει ανάγκη για κοινούς κανόνες που να συμβάλλουν στην καλύτερη λειτουργία των προϊόντων, των υπηρεσιών και των διαδικασιών.

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, τα πρότυπα δημιουργούνται από τρεις ευρωπαϊκούς οργανισμούς τυποποίησης:

• την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Τυποποίησης (CEN ),
• την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ηλεκτροτεχνικής Τυποποίησης (Cenelec ), και
• το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Τυποποίησης στον τομέα των Τηλεπικοινωνιών (ETSI ).

Σε εθνικό επίπεδο, τη διαχείριση της τυποποίησης αναλαμβάνουν οι εθνικοίοργανισμοί τυποποίησης οι οποίοι:

• θεσπίζουν και δημοσιεύουν τα εθνικά πρότυπα·
• υιοθετούν όλα τα ευρωπαϊκά πρότυπα ως ταυτόσημα εθνικά πρότυπα·
• και αποσύρουν τυχόν αντικρουόμενα εθνικά πρότυπα.

Τόσο οι ευρωπαϊκοί όσο και οι εθνικοί οργανισμοί τυποποίησης υποχρεούνται να δημοσιεύουν τα προγράμματα εργασίας τους και να ενημερώνουν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα ενδιαφερόμενα μέρη. Τα προγράμματα αυτά παρέχουν έγκαιρη ενημέρωση σχετικά με τα πρότυπα που αναπτύσσονται ή αναθεωρούνται, διευκολύνοντας την πρόβλεψη αλλαγών και τον σχεδιασμό της συμμόρφωσης.

Μπορείτε να εμπλακείτε στην τυποποίηση συμμετέχοντας σε τεχνικές επιτροπές ή ομάδες εργασίας που διοργανώνονται από τον εθνικό σας οργανισμό τυποποίησης. Έτσι θα έχετε τη δυνατότητα να συνεισφέρετε εμπειρογνωσία και να επηρεάσετε την ανάπτυξη προτύπων σχετικών με τον τομέα σας.

Πώς μπορώ να βρω ένα πρότυπο;

Για να αναζητήσετε ένα ευρωπαϊκό πρότυπο, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ένα από τα εργαλεία αναζήτησης στις διαδικτυακές πύλες των ευρωπαϊκών οργανισμών τυποποίησης:

• Cenelec για τα ηλεκτροτεχνικά πρότυπα·
• ETSI για τα τηλεπικοινωνιακά πρότυπα·
• CEN en για τα πρότυπα όλων των άλλων τομέων.

Κάθε ένας από τους εθνικούς φορείς τυποποίησης διαθέτει το δικό του εργαλείο αναζήτησης. Μπορείτε να βρείτε κατάλογο των εθνικών οργανισμών τυποποίησης και να έχετε πρόσβαση σε αυτούς μέσω των προγραμμάτων εργασίας τους εδώ.

Βλ. επίσης:

• η φωνή του Ευρωπαίου καταναλωτή στην τυποποίηση (ANEC)
• ο Περιβαλλοντικός Συνασπισμός για τα Πρότυπα (ECOS)
• η Ένωση προτύπων για τις μικρές επιχειρήσεις en