Umowy z konsumentami
Prawo UE ustanawia wymogi w zakresie uczciwości i przejrzystości umów zawieranych z konsumentami.
O jakie postanowienia umowne chodzi?
Podane poniżej informacje dotyczą jedynie umów sprzedaży zawieranych z konsumentami, dokonującymi zakupu niezwiązanego ze swoją działalnością zawodową. Nie dotyczą one umów sprzedaży zawieranych z innymi firmami.
Wymogi unijne dotyczą wszystkich warunków umowy, które nie zostały wynegocjowane z klientem indywidualnym, czyli standardowych warunków umowy, przygotowanych z wyprzedzeniem. Główny przedmiot umowy oraz aspekty stosunku jakości do ceny są wyraźnie wyłączone z tych wymogów.
Pamiętaj, że jeśli będziesz chciał użyć argumentu, że warunki umowy zostały wynegocjowane indywidualnie, będziesz musiał to udowodnić.
Warunki umowy muszą być uczciwe
Standardowe postanowienia umowne stosowane przez firmy, zarówno w formie „warunków umowy", jak i części szczegółowej umowy, muszą być uczciwe.
Zgodnie z przepisami UE, standardowe warunki umowy nie mogą:
- stać w sprzeczności z wymogami dobrej wiary
- stawiać konsumentów w mniej korzystnej sytuacji (pod względem praw i obowiązków stron) niż sytuacja sprzedawców lub dostawców.
Musisz działać w dobrej wierze, biorąc pod uwagę uzasadnione interesy konsumentów, współpracując z nimi w sposób sprawiedliwy i uczciwy.
Nieuczciwe postanowienia umowne nie są wiążące
Jeżeli konkretne postanowienia umowne są nieuczciwe, nie są obowiązujące dla konsumentów i nie możesz się na nie powoływać, nawet jeśli konsument podpisał umowę.
Jeżeli nieuczciwe postanowienie nie jest podstawowym elementem umowy, pozostała część umowy (ale nie nieuczciwe postanowienie) nadal obowiązuje Ciebie i konsumenta.
Umowy muszą być przejrzyste
Warunki umowy muszą być napisane prostym i zrozumiałym językiem. Muszą być jasne nie tylko pod względem językowym, lecz również napisane w taki sposób, by konsument mógł zrozumieć ich skutki ekonomiczne.
Uwaga
Pamiętaj, że wszelkie niejasności będą interpretowane na korzyść konsumenta!
Przykłady nieuczciwych warunków umowy
W prawie UE zapisano ogólne wymogi dotyczące „dobrej wiary" i „równowagi", jak również wykaz konkretnych warunków, które można uznać za nieuczciwe.
Oto niektóre sytuacje, w których na podstawie unijnych przepisów postanowienia umowne mogą zostać uznane za nieuczciwe:
1. Odpowiedzialność w przypadku gdy konsument umiera lub odnosi obrażenia
Postanowienia, które wyłączają lub ograniczają odpowiedzialność przedsiębiorcy, w przypadku zgonu konsumenta lub odniesienia przez niego obrażeń z powodu działania przedsiębiorcy lub jego zaniechania.
2. Odszkodowania w przypadku niewywiązania się z umowy
Są to postanowienia, które niesłusznie odbierają lub ograniczają klientom prawo do odszkodowania, w przypadku gdy przedsiębiorca nie dotrzyma swoich zobowiązań wynikających z umowy.
3. Klauzula umożliwiająca Ci wycofanie się z umowy
Postanowienia, które pozwalają Ci na wycofanie się ze świadczenia usługi bez konkretnego powodu, ale są wciąż wiążące dla konsumenta.
4. Jednostronne odszkodowanie za odwołanie usługi
Postanowienia, na mocy których możesz zatrzymać zaliczkę, jeżeli konsument odstąpi od umowy, natomiast nie ma on prawa do odpowiedniej rekompensaty, jeżeli to Ty odstąpisz od umowy.
5. Nadmierne odszkodowanie
Są to zapisy, na podstawie których konsument niewywiązujący się z danego punktu umowy musi zapłacić nieracjonalnie wysokie odszkodowanie.
6. Jednostronne anulowanie umowy
Są to zapisy, które uprawniają przedsiębiorcę do jednostronnego odstąpienia od umowy, przy czym konsument nie ma takiego samego prawa.
7. Anulowanie w krótkim terminie
Chodzi o postanowienia umożliwiające przedsiębiorcy wypowiedzenie umowy na czas nieokreślony w krótkim terminie z wyjątkiem przypadków, w których wypowiedzenie jest bezwzględnie uzasadnione.
8. Automatyczne przedłużenie umowy na czas określony
Są to postanowienia zobowiązujące konsumenta do zgłoszenia zamiaru wypowiedzenia umowy, w przypadku których termin na wysłanie takiego zgłoszenia jest stanowczo za krótki.
9. Postanowienia ukryte
Chodzi o warunki, które wiążą konsumenta, mimo że nie poinformowano go o nich bezpośrednio przed podpisaniem umowy.
10. Jednostronne zmiany do umowy
Są to zapisy umowy, które umożliwiają Ci jednostronną zmianę umowy, z wyjątkiem przypadków, w których w umowie określono ważny powód, dla którego możesz tak postąpić.
11. Jednostronna zmiana produktu lub usługi
Postanowienia, które uprawniają przedsiębiorcę do podjęcia jednostronnej decyzji o wprowadzeniu zmian do produktu lub usługi bez uzasadnionego powodu.
12. Zmiany cen
Są to postanowienia umożliwiające Ci ustalenie ceny ostatecznej w chwili realizacji dostawy lub podwyższenie jej bez umożliwienia klientowi odstąpienia od umowy w przypadku, gdy cena końcowa jest o wiele wyższa od kwoty ustalonej początkowo.
13. Jednostronna interpretacja warunków umowy
Postanowienia, zgodnie z którymi tylko Ty jako przedsiębiorca masz prawo do interpretowania zapisów umowy oraz decydowania o tym, czy produkt lub usługa są zgodne z umową.
14. Niedotrzymanie zobowiązań złożonych przez Twoich pracowników
Są to zapisy, na podstawie których przedsiębiorca stara się obejść zobowiązania złożone przez jego pracowników lub gdy tego rodzaju zobowiązania zależą od innych warunków.
15. Jednostronne dopełnienie zobowiązań
Postanowienia zobowiązujące konsumentów do wypełnienia wszystkich zobowiązań i niezobowiązujące Ciebie do wypełnienia Twoich.
16. Przeniesienie umowy do innych podmiotów na mniej korzystnych warunkach
Postanowienia zezwalające przedsiębiorcy na przeniesienie umowy do innego podmiotu bez zgody konsumenta, przy czym po przeniesieniu umowy warunki te mogą się pogorszyć.
17. Ograniczone prawa do wystąpienia na drogę sądową
Warunki ograniczające sposób i miejsce występowania przez konsumentów na drogę sądową oraz zobowiązujące ich do przedstawienia dowodu, co leży w zakresie obowiązków drugiej strony zawierającej umowę.
Szczegółowe informacje na temat przepisów krajowych
Należy pamiętać, że unijne przepisy dotyczące nieuczciwych postanowień umownych określają minimalne normy, które mogą zostać zaostrzone lub rozszerzone za pomocą przepisów krajowych.
Szczegółowych informacji na temat obowiązujących przepisów udziela Europejska Sieć Przedsiębiorczości en w Twoim kraju.
Program Consumer Law Ready
Consumer Law Ready to ogólnounijny program oferujący bezpłatne kursy szkoleniowe z zakresu prawa konsumenckiego dla mikroprzedsiębiorstw i MŚP. Możesz zgłosić się do udziału w kursie szkoleniowym w swoim kraju. Kurs taki pomoże Ci zagwarantować, że Twoja firma rozumie aktualne przepisy prawa konsumenckiego i ich przestrzega.
Możesz też wybrać naukę we własnym tempie. Zarejestruj się, aby uzyskać dostęp do materiałów edukacyjnych. Na zakończenie możesz rozwiązać test online i uzyskać certyfikat ukończenia kursu.
Więcej informacji na temat rejestracji en znajdziesz w portalu programu Consumer Law Ready.