Garanziji u ritorni
Garanziji legali
Skont ir-regoli tal-UE, jekk l-oġġetti li tixtri jkunu difettużi jew ma jidhrux jew ma jaħdmux kif irreklamat, il-bejjiegħ irid isewwihom jew jissostitwixxihom mingħajr ħlas. Jekk dan hu impossibbli jew il-bejjiegħ ma jistax jagħmel dan fi żmien raġonevoli u mingħajr inkonvenjenza sinifikanti għalik, int intitolat għal rifużjoni sħiħa jew parzjali. Dejjem għandek id-dritt għal garanzija minima ta’ sentejn mill-mument li tirċievi l-oġġetti. Madanakollu, ir-regoli nazzjonali f'pajjiżek jistgħu jagħtuk protezzjoni speċjali.
Il-perjodu ta’ sentejn garanzija legali jibda malli tirċievi l-oġġetti tiegħek.
Jekk difett isir evidenti fi żmien sena mill-konsenja, m’għandekx għalfejn turi li kien jeżisti fil-ħin tal-konsenja. Hu preżunt li dan m’għamilx hekk sakemm il-bejjiegħ ma jkunx jista’ jipprova mod ieħor. F’xi pajjiżi tal-UE, dan il-perjodu ta’ “inverżjoni tal-oneru tal-provi” hu ta’ sentejn.
L-oġġetti mixtrijin mingħand individwi privati mhumiex koperti b'dawn ir-regoli.
Garanziji kummerċjali
Il-ħwienet jew il-manifatturi jistgħu joffrulek garanzija kummerċjali addizzjonali (magħrufa wkoll bħala “warranty”). Din tista' tagħtik protezzjoni aħjar iżda qatt ma tista' teskludi jew tnaqqas id-drittijiet tiegħek skont il-garanzija minima ta' sentejn. Il-kundizzjonijiet għandhom jiġu stabbiliti b’mod ċar fid-dikjarazzjoni tal-garanzija kummerċjali. Jekk ikunu anqas vantaġġużi minn kwalunkwe kundizzjoni rreklamata, japplikaw dawk l-aktar vantaġġużi.
Storja bħala eżempju
Carla xtrat hairdryer b'garanzija kummerċjali ta' sitt xhur. Meta kellha l-ħsara wara tmin xhur, ħaditha lura l-ħanut. Tal-ħanut qalilha li l-garanzija tagħha kienet skadiet, u li ma kinitx eleġibbli għal flusha lura. Carla qalet li kellha sentejn garanzija legali bla ħlas skont il-liġi tal-protezzjoni tal-konsumatur tal-UE, u li l-garanzija ta' sitt xhur tal-bejjiegħ sempliċiment tatha servizzi addizzjonali. Il-ħanut qabel li jibdel il-hairdryer.
Storja bħala eżempju
Sabine, li tgħix il-Belġju, xtrat smartphone minn ħanut online fil-Ġermanja. Hi ddawnlowdjat step-count app iżda ma ħadmitx tajjeb, għalhekk talbet lill-ħanut biex jirranġaha. Il-ħanut ma kienx responsabbli minħabba li l-kuntratt tal-bejgħ kien japplika għall-ismartphone biss. Il-ħanut ta parir lil Sabine biex tikkuntattja lill-bejjiegħ tal-app.
Storja bħala eżempju
Johan xtara smart TV iżda xahrejn wara, waħda mill-apps installati minn qabel ma baqgħetx miftuħa. Hu kkuntattja lill-bejjiegħ, li kien obbligat jipprovdilu l-update tas-software meħtieġ.
Oġġetti second-hand
Oġġetti second-hand li tixtri mingħand bejjiegħ professjonali huma wkoll koperti mill-garanzija legali minima ta’ sentejn. F’ċerti pajjiżi tal-UE, tista’ tiftiehem mal-bejjiegħ dwar perjodu ta’ garanzija ta’ anqas minn sentejn. Madankollu, m’għandux ikun iqsar minn sena. Dan għandu jintqal b'mod ċar meta jsir ix-xiri.
Kontenut diġitali u servizzi diġitali
Għandek garanzija legali wkoll meta tixtri kontenut diġitali u servizzi diġitali bħal videos, mużika, apps tal-mobile, logħob tal-kompjuter jew abbonamenti għal aħbarijiet online jew cloud storage.
Ir-regoli japplikaw anke meta ma tħallasx flus għall-kontenut jew għas-servizz diġitali iżda jagħtu l-kunsens biex jipprovdu d-data personali tiegħek li l-fornitur juża biex jiġġenera dħul, eż. billi jipprovdulek reklamar immirat online.
Dejjem għandek id-dritt għal minimu ta’ sentejn garanzija jekk il-kontenut jew is-servizz diġitali jinzerta difettuż, jew mhux kif irreklamat jew ma jaħdimx kif mistenni. Jekk il-fornitur ma jkunx jista’ jiffissa l-kontenut jew is-servizz fi żmien raġonevoli, mingħajr ħlas u mingħajr inkonvenjent sinifikanti għalik, tista’ titlob għal tnaqqis fil-prezz jew biex ittemm il-kuntratt.
Għal kwalunkwe difett f’xiri ta’ darba li jibda jidher fi żmien sena, hu preżunt li kien jeżisti f’dak iż-żmien tal-bejgħ, sakemm il-fornitur ma jkunx jista’ jipprova mod ieħor. Madankollu, tista’ tippreżenta talba għal perjodu ta’ mill-anqas sentejn.
Provvista kontinwa
Fil-każ ta’ provvista kontinwa, bħas-servizzi ta’ ħżin fil-cloud, il-fornitur hu responsabbli għal kwalunkwe difett li jibda jidher matul iż-żmien li l-kontenut jew is-servizz diġitali għandu jiġi pprovdut (kif stabbilit fil-kuntratt). Għall-kontenut diġitali jew għas-servizzi pprovduti fuq bażi kontinwa, id-difett hu preżunt li kien jeżisti matul dak il-perjodu.
Il-fornitur għandu jagħtik struzzjonijiet ċari dwar kif tinstalla l-kontenut jew is-servizz diġitali, u r-rekwiżiti tekniċi li huma meħtieġa biex toperah.
Il-fornituri għandhom jiżguraw ukoll li tikseb l-updates meħtieġa. Għall-kontenut diġitali jew għas-servizzi pprovduti fuq bażi kontinwa, għandhom jiġu pprovduti updates matul il-perjodu kollu kif stabbilit fil-kuntratt.
Id-data tiegħek bi skambju għal kontenut jew servizz
Jekk inti tajt lill-fornitur id-data personali tiegħek bi skambju għal kontenut diġitali jew servizz iżda mhux qed jaħdem kif reklamat, għandek id-dritt li tittermina l-kuntratt, anki jekk id-difett ikun żgħir. Il-fornitur għandu jieqaf juża d-data tiegħek ladarba l-kuntratt jiġi tterminat, u jagħtik l-għażla li tieħu lura kwalunkwe kontenut li ħloqt (pereżempju, jekk pjattaforma tal-media soċjali bħal Facebook tippermettilek li jkollok kont bi skambju għad-data personali u r-ritratti, il-videos u l-posts tiegħek, huma għandhom jieqfu jużawhom hekk kif itterminajt il-kuntratt).
Storja bħala eżempju
Adam ħallas biex jiddawnlowdja film fuq l-ismart TV tiegħu. Madankollu, il-kwalità tal-ħoss kienet fqira, minkejja li kien żgura li t-TV tiegħu jissodisfa r-rekwiżiti tekniċi. Hu kkuntattja lill-fornitur, li infurmah li din il-kwistjoni tal-kwalità ma tistax tissewwa. Peress li l-film kien diġà ddawnlowdjat, Adam ma kienx intitolat għal rifużjoni.
Storja bħala eżempju
Alex iddawnlowdja applikazzjoni ta’ streaming ta’ mużika fuq it-tablet tiegħu. Sitt
xhur wara, hu rċieva email li tiddikjara li se jkun meħtieġ update biex jiġi akkomodat
in-numru dejjem jikber ta’ utenti. Il-klijenti eżistenti setgħu jiksbu t-titjib bla
ħlas skont it-termini tal-kuntratt, għalkemm ma kien hemm ebda obbligu li jsir dan.
Madankollu, wara t-titjib, il-veloċità tal-istreaming naqset b’mod sinifikanti. Alex
iddeċieda li jtemm il-kuntratt u jieħu flusu lura. Dan hu possibbli sa 30 jum wara
l-update.
Dritt ta' rtirar: perjodu ta' cooling off ta' 14-il jum
Jekk tixtri prodott jew servizz online, bit-telefown jew mingħand bejjiegħ fuq l-għadba
tal-bieb tiegħek (f’termini legali “kuntratt mill-bogħod” jew “kuntratt lil hinn mill-post
tan-negozju”) għandek id-dritt li tirtira minnu. Dan ifisser li tista’ tikkanċella
l-kuntratt fi żmien 14-il jum mingħajr ma tipprovdi ebda ġustifikazzjoni (iż-“żmien biex wieħed jerġa' jaħsibha”). Għall-oġġetti dan ifisser 14-il jum mid-data
tal-konsenja, għal servizzi 14-il jum wara l-jum li fih ġie miftiehem il-kuntratt.
Jekk iż-żmien biex wieħed jerġa' jaħsibha jiskadi f'ġurnata li ma tkunx tax-xogħol,
id-data tal-għeluq tiġi estiża sal-ġurnata tax-xogħol li jkun imiss.
Xi pajjiżi tal-UE jagħtuk 30 jum biex tikkanċella kuntratt konkluż matul bejgħ fuq l-għadba tal-bieb
jew eskursjonijiet kummerċjali mhux mitlubin.
Eċċezzjonijiet
Jekk jogħġbok ħu nota: Iż-żmien biex wieħed jerġa' jaħsibha ta' sebat ijiem ma japplikax għal:
- biljetti tal-ajru u tal-ferrovija, kif ukoll biljetti tal-kunċerti, bookings ta' akkomodazzjoni, riżervazzjonijiet ta' kiri tal-karozzi u servizzi ta' forniment tal-ikel għal dati speċifiċi
- oġġetti li jmorru malajr, bħal ikel jew xorb b’data qasira “uża sa”
- oġġetti magħmulin apposta jew personalizzati b'mod ċar – bħal libsa magħmula minn ħajjat
- oġġetti jew servizzi bi prezzijiet li jvarjaw wara s-swieq globali, bħall-fjuwil għat-tisħin domestiku
- servizzi mogħtijin b’mod sħiħ, bħat-tindif ta’ terrazzin, jekk inti espressament qbilt li tibda tirrikonoxxi immedjatament li titlef id-dritt ta’ rtirar
- audio, video jew kompjuter software ssiġillat, bħal DVDs, li tkun neħħejtilhom is-siġill
- kontenut diġitali online, bħal kanzunetta jew film, li bdejt tiddawnlowdja jew streaming wara li inti espressament qbilt li titlef id-dritt ta’ rtirar tiegħek billi tibda l-prestazzjoni
- kuntratti urġenti ta’ tiswijiet u manutenzjoni, bħad-domanda għal plumber biex isewwi shower li ħiereġ l-ilma minnu
Twissija
F’xi pajjiżi tal-UE inti żżomm id-dritt ta’ rtirar għal xi wħud minn dawn l-oġġetti u s-servizzi jekk dawn jinxtraw waqt bejgħ fuq l-għadba tal-bieb jew eskursjonijiet kummerċjali mhux mitlubin.L-oġġetti mixtrijin mingħand individwu privat mhumiex koperti mid-dritt ta’ rtirar. Għalhekk, agħti attenzjoni speċjali għall-istatus tal-bejjiegħ (professjonali jew privat) meta tixtri minn swieq online.
Fejn tista’ tikseb l-għajnuna
Għal informazzjoni aktar dettaljata dwar drittijietek skont il-liġi nazzjonali, iċċekkja r-regoli speċifiċi dwar il-garanziji legali u l-warranties kummerċjali għall-pajjiż fejn wettaqt ix-xiri.
Agħżel il-pajjiż
Jekk għandek problema biex tikkanċella kuntratt jew tikseb tiswija jew rifużjoni f’pajjiż ieħor tal-UE, iċ-Ċentru Ewropew tal-Konsumatur f’pajjiżek jista’ jgħin.
Jekk m’intix ċert liema sitwazzjoni tapplika għalik, tista’ tipprova wkoll l-għodda tagħna tad-drittijiet tal-konsumatur biex tgħinek tifhem id-drittijiet tiegħek meta tixtri fl-UE.