Pracownicy sezonowi z państw trzecich
Jeśli zatrudniasz pracowników sezonowych, którzy nie posiadają paszportu Unii ani państwa EFTA (obywateli państw trzecich), musisz znać szczególne unijne zasady, na jakich takie osoby mogą wjeżdżać do UE i przebywać na jej terytorium.
Zgodnie z tymi zasadami pracownicy sezonowi mają prawo do odpowiedniego zakwaterowania, sprawiedliwych warunków pracy i traktowania na równi z obywatelami danego państwa pod względem zatrudnienia i innych praw. Istnieją ponadto odpowiednie zabezpieczenia i mechanizmy, które mają zapobiegać nadużyciom, naruszeniom praw pracowniczych i wyzyskowi. Należą do nich: monitorowanie i inspekcje, mechanizmy składania skarg, kary, a także zachęty, aby pracownicy sezonowi nie pozostawali na terytorium UE dłużej, niż jest to dozwolone.
Uwaga
Unijne przepisy dotyczące pracowników sezonowych nie mają zastosowania w Danii i Irlandii. W tych krajach obowiązują przepisy krajowe, w których określono zasady udzielania zezwolenia na pracę i mechanizmy służące ochronie pracowników sezonowych.Zgodnie z prawem UE obywatele państw trzecich, którzy mieszkają poza Unią, mogą wjechać na jej terytorium i przebywać na nim w celu podjęcia pracy sezonowej przez okres nieprzekraczający dziewięciu miesięcy w dowolnym okresie 12-miesięcznym.
Pracodawca, a w niektórych przypadkach pracownik sezonowy, musi złożyć wniosek o pozwolenie na pracę lub zezwolenie na pracę sezonową.
Do wniosku należy dołączyć:
- ważny paszport lub dokument podróży pracownika
- potwierdzenie, że pracownik jest objęty ubezpieczeniem zdrowotnym
- umowę o pracę lub ofertę pracy.
Umowa o pracę lub oferta pracy musi zawierać następujące informacje:
- miejsce i rodzaj pracy
- okres zatrudnienia
- wypłacane wynagrodzenie
- wymiar czasu pracy (tygodniowy lub miesięczny)
- wymiar ewentualnego płatnego urlopu.
Należy również przedstawić dowody na to, że pracownicy będą mieli odpowiednie warunki mieszkaniowe. Na rozpatrzenie takiego wniosku organy krajowe mają 90 dni.
Należy zawsze sprawdzić, jakie są konkretne wymogi dotyczące składania wniosków w danym kraju, kontaktując się w tym celu z odpowiednim urzędem.
Uwaga
Przedstawione zasady nie mają zastosowania do obywateli państw trzecich, takich jak rezydenci długoterminowi, którzy przebywają już legalnie w kraju UE i mają prawo do pracy. W takich przypadkach należy się upewnić, że osoba ubiegająca się o pracę posiada lub otrzyma ważne zezwolenie na pobyt i pracę, a następnie przeprowadzić standardową procedurę rekrutacji, jaka ma zastosowanie do wszystkich pracowników.Warunki zatrudnienia
Pracownikom sezonowym należy zapewnić warunki pracy, m.in. w zakresie wynagrodzenia i wymiaru pracy, porównywalne z warunkami, jakie przysługują pracownikom krajowym zatrudnionym na takim samym stanowisku. Oznacza to, że należy przestrzegać przepisów prawa pracy dotyczących minimalnego wynagrodzenia, godzin pracy, płatnego urlopu i wakacji, a także norm bezpieczeństwa i higieny pracy.
Z życia wzięte
Jednakowe warunki dla wszystkich pracowników
Lina, obywatelka Mołdawii (kraju, który nie należy ani do UE, ani do EFTA), została zatrudniona jako pracownik sezonowy w dużym niemieckim domu towarowym na okres wakacyjny. Pracuje w dziale zabawek, razem z Klausem, Niemcem. Oboje otrzymują taką samą stawkę za godzinę, a w sezonie urlopowym, kiedy jest więcej pracy, oboje pobierają dodatkowe wynagrodzenie za wszystkie godziny nadliczbowe, zgodnie z niemieckim prawem pracy. Mają również zapewnione takie same środki ochrony zdrowia i bezpieczeństwa, regularne przerwy w pracy i dofinansowanie do posiłków.
Pracownicy sezonowi powinni być też traktowani na równi z obywatelami danego kraju pod względem świadczeń socjalnych, w szczególności przysługujących z tytułu choroby, macierzyństwa, emerytury czy wypadku przy pracy. Pracodawca musi przestrzegać przepisów dotyczących zabezpieczenia społecznego i prawa podatkowego w tym zakresie oraz odprowadzać niezbędne składki na ubezpieczenie społeczne i podatki.
Z życia wzięte
Takie same świadczenia socjalne dla wszystkich pracowników
Eloi, zatrudniony jako pracownik sezonowy we francuskiej winnicy, skaleczył się w rękę, kiedy obsługiwał maszynę do zbierania winogron. Zgodnie z francuskimi przepisami o zabezpieczeniu społecznym ma prawo do takich samych świadczeń z tytułu ubezpieczenia od nieszczęśliwych wypadków jak obywatele Francji. Obejmuje to pokrycie kosztów leczenia i rehabilitacji oraz odszkodowanie za utratę zarobków w okresie, kiedy wraca do zdrowia.
Odpowiednie zakwaterowanie
Pracownicy sezonowi z państw trzecich muszą mieć odpowiednie zakwaterowanie przez cały okres swojego pobytu. Pracodawca może samodzielnie zadbać o takie zakwaterowanie lub sprawdzić, czy zadbali o nie pracownicy i przedstawili wraz z wnioskiem o pracę dowody, że już je posiadają.
Jeśli pracodawca organizuje zakwaterowanie samodzielnie, musi przedstawić pracownikowi sezonowemu umowę najmu lub równoważny dokument, w którym jasno określono warunki najmu. Czynsz płacony przez pracownika sezonowego nie może być nadmierny w stosunku do jego zarobków netto oraz jakości zakwaterowania. Takiego czynszu nie można też potrącać automatycznie z wynagrodzenia pracownika.
Zakwaterowanie uznaje się za odpowiednie, jeśli zapewnia ono odpowiedni poziom życia w myśl przepisów prawa lokalowego i jeśli spełnia ono ogólne standardy bezpieczeństwa i higieny. Oznacza to, że pracownik powinien mieć zapewnione bezpieczne, czyste i wygodne pomieszczenia mieszkalne minimalnej wymaganej wielkości, zdolne zaspokoić jego podstawowe potrzeby, tj. wyposażone m.in. w instalację grzewczą i sanitarną oraz zapewniające prywatność. Pomieszczenia, gdzie zakwaterowani są pracownicy, nie mogą być przepełnione, muszą być odpowiednio wentylowane i powinny się znajdować w rozsądnej odległości od miejsca zatrudnienia. Ważne są również takie udogodnienia jak urządzenia kuchenne, bieżąca woda i miejsce, gdzie można bezpiecznie przechowywać rzeczy osobiste.
Uwaga
Pracodawca powinien skontaktować się z organami krajowymi, aby zapewnić zgodność z konkretnymi lokalnymi przepisami i normami, które różnią się w zależności od kraju i regionu.Z życia wzięte
Odpowiednie warunki mieszkaniowe
Duża winnica w Hiszpanii zatrudnia pracowników sezonowych do zbierania winogron. Na jej terenie znajduje się dormitorium z wieloosobowymi pokojami. W każdym pokoju mieszka nie więcej niż czterech pracowników, każdy z nich ma indywidualne łóżko i miejsce na rzeczy osobiste. Ponadto w dormitorium znajdują się wspólne łazienki i pomieszczenie kuchenne. Dormitorium jest co tydzień sprzątane, a ze wszystkich udogodnień można korzystać bez dodatkowych kosztów. Spełnia ono hiszpańskie normy minimalne w zakresie odpowiednich warunków mieszkaniowych, a także ogólne standardy bezpieczeństwa i higieny.
Z życia wzięte
Umiarkowany czynsz
Hotel we włoskich Alpach zatrudnia dodatkowy personel w sezonie zimowym. Dla swoich pracowników wynajmuje pobliskie mieszkania, każde w pełni umeblowane, na które składają się sypialnia, pokój dzienny, kuchnia i łazienka. Koszty zakwaterowania są częściowo pokrywane przez hotel. W porównaniu z zarobkami netto i biorąc pod uwagę jakość zakwaterowania, czynsz płacony przez pracowników jest umiarkowany. Mieszkania znajdują się w bliskiej odległości od hotelu, a pracownikom przekazuje się dane kontaktowe do osób odpowiedzialnych za utrzymanie mieszkań i ewentualne naprawy. Wszyscy pracownicy otrzymują umowę najmu, a czynszu nie odlicza się automatycznie od ich pensji.
Inspekcje
Organy krajowe mają obowiązek kontrolować, czy pracodawcy przestrzegają przepisów. Pracodawcy muszą zatem przechowywać dokumentację, dzięki której będą mogli wykazać, że zawierane przez nich umowy o pracę i oferowane warunki są zgodne z unijnymi zasadami i krajowymi przepisami prawa pracy. Taka dokumentacja powinna również dowodzić, że pracowników sezonowych z państw trzecich traktuje się tak samo jak pracowników krajowych.
Jeśli pracodawca zapewnia zakwaterowanie, musi być w stanie wykazać, że jest ono odpowiednie. Inspektorzy muszą mieć dostęp zarówno do miejsca pracy, jak i do zakwaterowania.
Jeśli pracodawca nie przestrzega przepisów, zezwolenia na pracę sezonową mogą zostać cofnięte. Mogą mu też grozić kary finansowe, a nawet zakaz zatrudniania obywateli państw trzecich.
Przedłużenie pobytu i ponowne zatrudnienie
Pracownicy sezonowi mają prawo do przedłużenia zezwolenia na pracę sezonową u tego samego lub innego pracodawcy, jeżeli łączny okres pracy nie przekracza maksymalnego okresu, który w zależności od kraju UE waha się od pięciu do dziewięciu miesięcy, i jeżeli spełniają warunki umożliwiające takie przedłużenie.
Po zakończeniu okresu zatrudnienia pracownicy sezonowi z państw trzecich muszą opuścić UE. W jednym 12-miesięcznym okresie nie można wnioskować o przedłużenie zatrudnienia powyżej 5–9 miesięcy. Można ponownie zatrudnić tego samego pracownika sezonowego w kolejnym sezonie (i powtarzać to wielokrotnie), pod warunkiem że każdy okres zatrudnienia nie przekracza pułapu 5–9 miesięcy w danym 12-miesięcznym okresie, a pracownik przestrzega prawa podczas swojego pobytu i wraca do kraju pochodzenia w okresie pomiędzy sezonami.
Przepisy UE zachęcają do ponownego zatrudniania pracowników sezonowych z państw trzecich, warto więc skontaktować się z właściwym urzędem krajowym, aby dowiedzieć się, jak można ułatwić ten proces.
Informacje o poszczególnych krajach
Wybierz kraj
Zobacz również:
Europejski Urząd ds. Pracy Informacje dla pracowników sezonowych i pracodawców