It-terminazzjoni tal-kuntratti ta’ xogħol
Jekk qed tikkunsidra li tkeċċi jew tagħti s-sensja lill-impjegati, għandek tkun taf dwar ir-regoli tal-UE relatati mal-protezzjoni tad-drittijiet tal-ħaddiema, in-nondiskriminazzjoni, u t-trattament ġust f’każ li kuntratt jiġi tterminat.
Sensji kollettivi
F’każ li n-negozju tiegħek jiltaqa’ ma’ diffikultajiet ekonomiċi u qed tikkunsidra tagħti s-sensja lil xi impjegati, għandek tkun taf l-obbligi tiegħek fir-rigward tas-sensji kollettivi.
X’jgħodd bħala sensja kollettiva?
Jekk sensja titqiesx kollettiva jew le jiddependi mill-għadd totali ta’ impjegati u l-għadd ta’ impjegati li qed taħseb biex tagħtihom is-sensja:
|
Għadd totali ta’ impjegati |
Għadd ta’ impjegati li tagħtihom is-sensja |
Perjodu ta’ sensja |
|---|---|---|
|
20-100 |
Minimu 10 |
30 jum kalendarju |
|
100-300 |
Minimu ta’ 10 % |
30 jum kalendarju |
|
300 snin jew iżjed |
Minimu 30 |
30 jum kalendarju |
Twissija
F’xi pajjiżi tal-UE, ir-regoli dwar is-sensji kollettivi jipproteġu aktar lill-ħaddiema, u l-limiti msemmija hawn fuq jistgħu jkunu aktar baxxi.
Storja bħala eżempju
Limiti u deċiżjonijiet: l-immaniġġjar tas-sensji fil-qafas legali tal-UE
Emily, is-sid ta’ kumpanija tal-manifattura ta’ daqs medju rrealizzat li jista’ jkun li jkollha tnaqqas il-forza tax-xogħol tagħha biex iżżomm in-negozju għaddej. B’120 impjegat fil-lista tal-paga, hija kkunsidrat li tagħti s-sensja lil 15-il impjegat. Qabel ma pproċediet, ivverifikat ir-regoli tal-UE dwar is-sensji kollettivi. Skont dawn ir-regoli, kwalunkwe deċiżjoni li tkeċċi 10 % tal-persunal jew aktar f’perjodu ta’ 30 jum titqies bħala sensja kollettiva, u dan jirrikjedi li hi tikkonforma ma’ obbligi legali speċifiċi, bħal konsultazzjoni mar-rappreżentanti tal-impjegati u notifika lill-awtoritajiet rilevanti.
L-obbligu tiegħek li tinforma u tikkonsulta
Jekk qed tippjana sensja kollettiva, trid tibda konsultazzjonijiet mar-rappreżentanti tal-impjegati fi żmien xieraq u tagħtihom in-notice bil-miktub fejn tiddikjara:
- ir-raġunijiet għas-sensja kollettiva
- l-għadd ta’ impjegati li se jieħdu s-sensja
- l-għadd ta’ impjegati
- il-perjodu li matulu se tingħata s-sensja
- il-kriterji dwar l-għażla ta’ impjegati li se jieħdu s-sensja.
Għandek ukoll tgħarraf lill-awtorità pubblika tiegħek dwar il-punti ta’ hawn fuq, bil-miktub.
Meta r-regoli ma japplikawx
L-informazzjoni u l-konsultazzjoni qabel is-sensja kollettiva mhumiex obbligatorji għal:
- impjegati b’kuntratti għal terminu fiss — sakemm is-sensja ma tingħatax qabel ma jispiċċalhom il-kuntratt
- nies impjegati minn korpi amministrattivi pubbliċi.
Matul il-konsultazzjoni mar-rappreżentanti tal-impjegati, għandek tiddiskuti għażliet varji għall-evitar ta’ sensji kollettivi, jew jekk dan ma jkunx possibbli, għat-tnaqqis fl-għadd ta’ persunal affettwat. Għandhom jiġu negozjati wkoll miżuri soċjali biex l-impjegati żejda jitħarrġu jew jingħataw xogħol ieħor.
Meta jidħlu fis-seħħ is-sensji
Jekk, wara konsultazzjonijiet mar-rappreżentanti tal-impjegati, tiddeċiedi li se jkollok tagħti s-sensja lil xi ħaddiema, trid tavża bil-miktub lill-awtorità pubblika kompetenti f’pajjiżek.
Twissija
Il-liġi nazzjonali tista’ twarrab dan l-obbligu jekk is-sensja kollettiva tkun kawża tat-terminazzjoni tal-attivitajiet kummerċjali tiegħek wara deċiżjoni ġudizzjarja.
Is-sensji kollettivi jistgħu jidħlu fis-seħħ mhux qabel 30 jum kalendarju wara li tibgħat in-notifika tiegħek bil-miktub lill-awtorità kompetenti. Dan il-perjodu jintuża għal tentattivi biex jinstabu soluzzjonijiet għall-problemi kkawżati mis-sensji. Il-pajjiżi tal-UE jistgħu jnaqqsu jew jestendu dan il-perjodu għal 60 jum f’ċerti każijiet.
Akkwiżizzjonijiet ta’ negozji
Meta tieħu f’idejk negozju, tkun qed tieħu obbligi lejn l-impjegati kkonċernati. Ir-regoli tal-UE jistabbilixxu rekwiżiti minimi. Ta’ min jinnota li f’xi pajjiżi tal-UE r-regoli jistgħu jiffavorixxu aktar lill-impjegati.
M’hemmx dritt awtomatiku li tagħti s-sensja
Kemm jekk tieħu f’idejk il-kumpanija kollha jew parti minnha, dan ma jagħtik ebda dritt awtomatiku li tkeċċi l-impjegati. Id-drittijiet u l-obbligi kollha mill-kuntratti ta’ impjieg li jkunu jeżistu fid-data tal-akkwist, jiġu ttrasferiti lilek.
Ikollok ukoll tkompli tikkonforma mat-termini ta’ kwalunkwe ftehim kollettiv li jkun diġà fis-seħħ sa ma dan jintemm, jiskadi jew jidħol fis-seħħ xi ftehim ġdid. Il-perjodu li matulu trid tikkonforma ma’ ftehim eżistenti jista’ jitnaqqas f’xi pajjiżi tal-UE, iżda ma jistax ikun ta’ inqas minn sena (1).
Twissija
Madankollu, jekk xi ċirkostanzi ekonomiċi, tekniċi jew organizzattivi jinneċessitaw bidliet fil-forza tax-xogħol, tista’ tagħti s-sensja lil xi impjegati.
Storja bħala eżempju
Ristrutturar bil-limiti: ir-rispett tad-drittijiet tal-impjegati
Meta l-kumpanija ta’ Tom ħadet f’idejha negozju żgħir tal-manifattura, ħadu sorpriża meta saru jafu li ma setgħux sempliċiment jagħtu s-sensja lill-impjegati bħala parti mill-pjanijiet ta’ ristrutturar tagħhom. Ir-regoli tal-UE obbligawhom jonoraw il-kuntratti ta’ impjieg eżistenti kollha, inklużi t-termini tal-ftehim kollettiv fis-seħħ. Minflok tagħti s-sensji, il-kumpanija kellha taħdem f’dawn ir-restrizzjonijiet u ssib modi alternattivi biex tottimizza x-xogħol, filwaqt li tiżgura li d-drittijiet tal-impjegati jiġu rispettati bis-sħiħ matul it-tranżizzjoni.
Drittijiet kollettivi wara akkwiżizzjoni
Jekk takkwista negozju u dan ikompli jopera bħala entità distinta u indipendenti, ir-rappreżentanti tal-impjegati eżistenti (bħar-rappreżentanti tal-unions jew il-membri tal-kunsill tax-xogħol) iridu jżommu r-rwoli u r-responsabbiltajiet tagħhom. Jekk in-negozju akkwistat jiġi integrat fl-organizzazzjoni tas-sid il-ġdid b’tali mod li jitlef l-operat indipendenti tiegħu (pereżempju, jekk jingħaqad f’unità akbar u ma jibqax jiffunzjona separatament), l-impjegati ttrasferiti jridu jkomplu jkunu rappreżentati kif xieraq sakemm ir-rappreżentanza tagħhom tiġi rikostitwita jew maħtura mill-ġdid.
L-obbligu li tinforma u tikkonsulta
Ir-rappreżentanti tal-impjegati, u f’xi każijiet l-impjegati nfushom, iridu jkunu infurmati dwar:
- id-data tat-talba u r-raġuni għat-trasferiment
- l-implikazzjonijiet legali, ekonomiċi u soċjali tat-trasferiment għall-impjegati
- kwalunkwe miżuri ppjanati għall-impjegati.
Ir-rappreżentanti jridu jiġu kkonsultati wkoll fi żmien xieraq dwar kwalunkwe miżura prevista fir-rigward tal-impjegati bil-ħsieb li jintlaħaq ftehim.
Storja bħala eżempju
Kif komunikazzjoni ċara bniet il-fiduċja wara akkwiżizzjoni
Meta l-kumpanija ta’ Jelena akkwistat negozju ieħor, iddeċidiet li żżomm l-awtonomija operazzjonali tal-kumpanija akkwistata, filwaqt li tiżgura li r-rappreżentanti tal-impjegati żammew ir-rwoli u r-responsabbiltajiet tagħhom. Bħala parti mit-tranżizzjoni, il-kumpanija ta’ Jelena infurmat lir-rappreżentanti dwar id-data tal-akkwiżizzjoni u r-raġunijiet għaliha, u ddeskriviet l-implikazzjonijiet legali, ekonomiċi u soċjali li dan se jkollu għall-impjegati. Għalkemm ma kien ippjanat l-ebda tibdil immedjat, il-kumpanija wegħdet li tikkonsulta lir-rappreżentanti sew minn qabel dwar kwalunkwe miżura futura li se taffettwa lill-impjegati. Dan l-approċċ trasparenti għen biex jittaffa t-tħassib u rawwem il-fiduċja bejn il-maniġment il-ġdid u l-forza tax-xogħol li kienet diġà teżisti.
Eċċezzjonijiet
Sakemm il-liġi nazzjonali ma tgħidx mod ieħor, m’għandekx għalfejn tassumi r-responsabbiltajiet tal-impjegatur preċedenti għall-benefiċċji tal-impjegati bħall-pensjonijiet jew il-pagamenti tad-diżabilità taħt skemi supplimentari tal-kumpanija.
Jekk tieħu f’idejk kumpanija f’falliment jew insolvenza u taħt is-superviżjoni ta’ awtorità pubblika biex tbigħ l-assi tagħha, ir-regoli dwar it-trasferiment ta’ kuntratti ta’ impjieg u ftehimiet kollettivi ma japplikaw xejn, sakemm dan ma jkunx meħtieġ mil-liġi nazzjonali.
Twissija
Jekk impjegatur ikun insolventi, ir-regoli tal-UE jiżguraw li l-pretensjonijiet pendenti tal-impjegati, inklużi l-pagi u l-pagamenti ta’ terminazzjoni tal-impjieg, jiġu protetti. Il-pajjiżi kollha tal-UE jridu jistabbilixxu istituzzjonijiet ta’ garanzija biex ikopru dawn il-pretensjonijiet.It-tmiem ta’ kuntratti għal terminu fiss jew temporanji
Għandek obbligu legali li tinforma lil dawk l-impjegati li jkollhom terminu fiss dwar pożizzjonijiet permanenti u tiżgura li t-tmiem ta’ kuntratt b’terminu fiss jiġi ġestit b’mod ġust, b’avviż u terminazzjoni xierqa meta din tkun applikabbli.
Storja bħala eżempju
Minn inċertezza għal assigurazzjoni: L-esperjenza ta’ Elena b’kuntratt għal żmien fiss
Meta t-tielet kuntratt għal żmien fiss ta’ Elena kien wasal biex jiskadi, hija kienet bdiet tħossha mħassba dwar is-sigurtà tal-impjieg tagħha. Il-kumpanija infurmat lil Elena li kien hemm pożizzjoni permanenti fid-dipartiment tal-marketing, u assiguratha li jekk il-kuntratt tagħha ma jiġġeddidx, hija tiġi avżata fi żmien xieraq, u l-kumpens għas-sensja kif stabbilit fil-liġi nazzjonali.
In-nondiskriminazzjoni fejn jidħlu s-sensji
Ir-regoli tal-UE jipprojbixxu d-diskriminazzjoni fl-aspetti kollha tal-impjieg, inkluż fis-sensji
abbażi:
- tas-sess
- tal-oriġini razzjali jew etnika
- tar-reliġjon jew it-twemmin
- tal-età
- tad-diżabilità
- tal-orjentament sesswali
Pereżempju, ma tistax tkeċċi impjegat minħabba diżabbiltà mingħajr ma tikkunsidra akkomodazzjonijiet raġonevoli. Ir-regoli tal-UE jipprovdu wkoll protezzjonijiet qawwija kontra t-tkeċċija ta’ impjegati tqal, li welldu reċentement, jew li qegħdin fuq liv tal-maternità jew tal-ġenituri. Ma tistax tkeċċi lil dawn l-impjegati, ħlief f’każijiet eċċezzjonali mhux relatati mal-kundizzjoni tagħhom, u trid tipprovdi ġustifikazzjoni bil-miktub jekk ikun hemm tkeċċija.
Kull fejn japplikaw ir-regoli tal-UE, il-prinċipju tan-nondiskriminazzjoni jipproteġi lil kulħadd. Dan jinkludi kemm is-settur pubbliku u dak privat, kif ukoll l-awtoritajiet pubbliċi.
F’każijiet fejn ikun hemm diskriminazzjoni allegata fit-tkeċċijiet, l-oneru tal-provi jaqa’ primarjament fuq l-impjegatur. Dan ifisser li jekk impjegat jiddikjara li tkeċċa minħabba diskriminazzjoni bbażata fuq karatteristika protetta, u jista’ jistabbilixxi fatti li minnhom tista’ tiġi preżunta d-diskriminazzjoni, huwa f’idejk li turi li s-sensja kienet ibbażata fuq raġunijiet leġittimi oħra.
Bħala impjegatur, m’għandekx tkeċċi jew tittratta lill-impjegati b’mod inġust meta jqajmu ilment fuq il-post tax-xogħol jew għax ħadu azzjoni legali biex iħarsu t-trattament ugwali.
Il-protezzjoni tad-data matul it-terminazzjoni
Meta tagħti s-sensja lil xi membru tal-persunal, trid tillimita d-data miġbura u pproċessata biss għal dak li huwa neċessarju fil-proċess tas-sensja. Matul il-proċess, trid iżżomm il-kunfidenzjalità u s-sigurtà tad-data personali tal-impjegat. Dan jinkludi r-restrizzjoni tal-aċċess għad-data għal dawk biss involuti fil-proċess tat-teħid tad-deċiżjonijiet u l-ħżin sigur ta’ kwalunkwe dokument relatat.
Għandek tinforma lill-impjegat dwar kif se tintuża d-data tiegħu u tagħtih aċċess għad-data personali tiegħu jekk jitolbok tagħmel hekk. Wara t-tkeċċija, għandek iżżomm id-data biss sakemm ikun meħtieġ legalment u tiżgura li titħassar b’mod sigur meta ma tibqax meħtieġa.
Twissija
Il-biċċa l-kbira tal-pajjiżi tal-UE se jitolbuk tinforma lill-awtoritajiet tas-sigurtà soċjali, lill-awtoritajiet tat-taxxa, jew lill-aġenziji tal-impjiegi meta jintemm kuntratt ta’ impjieg. Dan jgħin biex jiġu aġġornati r-rekords tas-sigurtà soċjali tal-impjegat, jintemmu l-kontribuzzjonijiet tas-sigurtà soċjali, u jiġu mmaniġġjati l-benefiċċji tal-qgħad.Ikkonsulta l-informazzjoni nazzjonali hawn taħt.