Rialacha an Aontais maidir le bheith ag obair san iompar de bhóthar

Mar thiománaí iompair, ní mór duit cloí le rialacha áirithe de chuid an Aontais maidir le hamanna tiomána agus tréimhsí scíthe, agus conas iad a chlárú. Tá feidhm ag na rialacha sin má thiomáineann tú feithicil earraí troma atá os cionn 3.5 tona, nó má thiomáineann tú bus nó cóiste ina bhfuil 10 suíochán nó níos mó (an tiománaí san áireamh). Ní mór duit cloí leis na rialacha sin má bhíonn tú ag tiomáint nó ag déanamh seachadtaí sa bhaile nó thar lear, gan beann ar an áit a bhfuil d’fheithicil cláraithe, agus cibé acu duine féinfhostaithe nó fostaithe thú.

Níl feidhm ag rialacha an Aontais maidir le hamanna tiomána maidir le gach cineál iompair. Féach na heisceachtaí thíos.

Ní hamháin i dtíortha an Aontais

Ní mór do thiománaithe gairmiúla cloí leis na rialacha sin i ngach Ballstát den Aontas, agus san Eilvéis, i Lichtinstéin, san Iorua agus san Íoslainn. Lasmuigh den limistéar sin, i bhformhór na dtíortha Eorpacha agus i roinnt tíortha san Áise Láir, ní mór do thiománaithe cloí le rialacha an chomhaontaithe Eorpaigh maidir le tiománaithe san iompar idirnáisiúnta de bhóthar, ar a dtugtar ‘AETR’. Tá an chuid is mó de rialacha AETR ailínithe le rialacha an Aontais, ach tá roinnt eisceachtaí ann.

Cá fhad is féidir liom tiomáint?

Is féidir leat a bheith ag tiomáint ar feadh na n-amanna seo a leanas:

• 9 n-uair an chloig in aghaidh an lae (agus suas le 10 n-uair an chloig in aghaidh an lae dhá uair sa tseachtain)
• 56 uair an chloig in aghaidh na seachtaine (90 uair an chloig in aghaidh na coicíse ar a mhéad)
• go heisceachtúil, uair an chloig níos faide chun do theach nó do chuideachta a bhaint amach nuair a chuireann tú tús leis an tréimhse scíthe sheachtainiúil (nó dhá uair an chloig níos faide chun tús a chur leis an tréimhse scíthe sheachtainiúil rialta)

Cuimhnigh go bhfuil gach gníomhaíocht iompair de bhóthar mar chuid den am oibre, cuir i gcás:

• tiomáint
• luchtú agus díluchtú
• cúnamh a thabhairt do phaisinéirí dul ar an bhfeithicil agus teacht anuas di
• glantachán agus cothabháil theicniúil
• monatóireacht a dhéanamh ar luchtú agus díluchtú earraí
• foirmiúlachtaí riaracháin

Más tiománaí féinfhostaithe thú, aon uair is gá duit a bheith ag do stáisiún oibre/ag d’fheithicil, a bheith ar fáil don chliant nó a bheith i mbun gníomhaíochtaí iompair, meastar gur am oibre é sin freisin.

Cén fhad ar cheart dom mo scíth a ligean?

Ní mór duit sos nó scíth a ghlacadh ar feadh na dtréimhsí ama seo a leanas ar a laghad:

• 45 nóiméad in aghaidh gach 4 uair an chloig agus 30 nóiméad d’am tiomána (nó is féidir dhá shos de 15 agus 30 nóiméad a ghlacadh)
• 11 uair an chloig scíthe in aghaidh gach 24 uair an chloig de sheirbhís, a fhéadfar a roinnt ina dhá thréimhse scíthe (3 uair an chloig ar dtús agus ansin 9 n-uair an chloig chun 12 uair an chloig san iomlán a ghlacadh), nó tréimhse laghdaithe 9 n-uair an chloig 3 huaire ar a mhéad idir dhá thréimhse den scíth sheachtainiúil
• 45 uair an chloig de scíth leanúnach tar éis 6 lá a chaitheamh i mbun tiomána, agus 24 uair an chloig ar a laghad gach dara seachtain (má chúitítear í, roimh dheireadh an tríú seachtain, le tréimhse scíthe aonair choibhéiseach a chuirtear le tréimhse scíthe eile de 9 n-uair an chloig ar a laghad)

Uair amháin gach 4 seachtaine ar a laghad, ní mór duit filleadh ar an áit ina bhfuil d’fhostóir lonnaithe nó ar an áit ina bhfuil cónaí ort agus tréimhse scíthe sheachtainiúil rialta a bheith agat (nó tréimhse scíthe níos faide chun tréimhse scíthe laghdaithe a chúiteamh) ansin.

Cad is tréimhse scíthe sheachtainiúil rialta ann?

Tá tú i dteideal tréimhse neamhbhriste scíthe sheachtainiúil rialta de 45 uair an chloig ar a laghad. Ní féidir leat an t-am seo a chaitheamh san fheithicil. Ní mór duit rochtain a bheith agat ar chóiríocht oiriúnach atá oiriúnach do gach inscne, ina mbeidh saoráidí leordhóthanacha codlata agus sláintíochta. Is féidir do thréimhse scíthe sheachtainiúil a laghdú uair amháin gach coicís, ach ní féidir í a bheith níos lú ná 24 uair an chloig riamh. Ní mór aon laghdú a chúiteamh le tréimhse scíthe aonair choibhéiseach, a chuirfear le tréimhse scíthe eile de 9 n-uair an chloig ar a laghad roimh dheireadh an tríú seachtain ina dhiaidh sin.

In iompar idirnáisiúnta earraí, féadfaidh tú dhá thréimhse scíthe sheachtainiúla laghdaithe as a chéile a ghlacadh thar lear, ach amháin sna cásanna seo a leanas:

• in aon tréimhse 4 seachtaine as a chéile, go nglacann tú ceithre thréimhse scíthe sheachtainiúla ar a laghad, agus
• gur tréimhsí scíthe seachtainiúla rialta iad dhá cheann ar a laghad de na ceithre thréimhse sin, agus
• gur féidir leat dul abhaile - nó go dtí an áit ina bhfuil d’fhostóir lonnaithe - an tseachtain dár gcionn chun tús a chur leis an tréimhse scíthe sheachtainiúil rialta de níos mó ná 45 uair an chloig mar chúiteamh

Cad faoi thurais chóiste thar lear?

Má iompraíonn tú paisinéirí ar thuras thar lear agus má mhaireann do sheirbhís níos mó ná 24 uair an chloig as a chéile, is féidir leat oibriú suas le 12 lá as a chéile, ar choinníoll go raibh 45 uair an chloig de scíth sheachtainiúil rialta agat roimh do thuras, agus go nglacfaidh tú dhá thréimhse scíthe sheachtainiúla i ndiaidh a chéile nuair a fhillfidh tú (69 n-uair an chloig ar a laghad). Níl feidhm ag an ‘riail 12 lá’ sin ach amháin má tá tacagraf digiteach nó cliste ar bord agat. Idir 22:00 agus 06:00 teastaíonn an dara tiománaí uait, nó ní mór duit sos 45 nóiméad a ghlacadh gach 3 uair an chloig, seachas gach 4.5 uair an chloig.

Bain úsáid as an tacagraf i gcónaí

Má tá feidhm ag na rialacha maidir le hamanna tiomána maidir leat, ní mór duit gach turas a chlárú le do thacagraf. Ní mór do d’fhostóir na taifid a choinneáil ar feadh bliana ar a laghad agus is féidir leat cóip a fháil ach í a iarraidh. Is féidir leis na húdaráis do thacagraf a sheiceáil tráth ar bith agus áit ar bith cois bóthair nó ar áitreabh na cuideachta.

An bhfuil do cheadúnas tiomána bailí?

Maidir le ceadúnas tiomána a eisítear i mBallstát amháin, aithnítear é agus glactar leis i ngach Ballstát eile. Baineann sé sin le ceadúnais chaighdeánaithe de chuid an Aontais agus le ceadúnais ‘sean-stíle’ a eisíodh roimh 2013.

Seiceáil na rialacha maidir le ceadúnais tiomána a aithint agus a mhalartú sa tír ábhartha agus déan cinnte de go bhfuil ceadúnas bailí agat agus tú ag trasnú teorainneacha Eorpacha i mbun oibre.

An tiománaí ar postú thú?

Má oibríonn tú mar thiománaí i dtíortha lasmuigh den Aontas ina bhfuil d’fhostóir bunaithe ar feadh tréimhsí teoranta ama, is tiománaí ar postú thú.

Mar thiománaí ar postú, tá feidhm ag rialacha sonracha maidir leat i dtéarmaí riachtanas riaracháin agus an phá a bhfuil tú i dteideal a fháil.

Oibleagáidí riaracháin le linn an phostaithe

I gcás seiceáil cois bóthair, ní mór duit a bheith in ann na nithe seo a leanas a thaispeáint:

• cóip den dearbhú postála (leagan leictreonach nó páipéir)
• fianaise ar an oibríocht iompair/na hoibríochtaí iompair atá ar siúl sa tír óstach san Aontas (mar shampla, nóta coinsíneachta)
• taifid tacagraif

Ní mór do d’fhostóir a chinntiú go bhfuil na doiciméid is gá ar fáil duit. Léigh eolas níos ginearálta faoi oibrithe ar postú.

Cad é an pá íosta do thiománaithe ar postú?

Ní mór do d’fhostóir a chinntiú go bhfuil do phá i gcomhréir leis na rialacha náisiúnta do thiománaithe sa tír den Aontas a bhfuil tú ar postú inti. Ciallaíonn sé sin nach mór dóibh do phá a choigeartú má tá an pá níos airde sa tír ina bhfuil tú ar postú. Tá an pá éagsúil i ngach tír san Aontas toisc go mbraitheann sé ar an reachtaíocht náisiúnta. Is féidir rochtain a fháil ar eolas náisiúnta thíos.

Tuilleadh eolais

• Ceisteanna agus freagraí i dtaca leis na rialacha maidir le hamanna tiomána
• Amanna tiomána
• Am oibre sa tionscal iompair
• Cén cineál tacagraif? (treoirlínte mionsonraithe ón Aontas)
• Ceadúnais tiomána a mhalartú agus aitheantas a fháil dóibh
• Léigh na bileoga eolais soiléire do thiománaithe agus do chuideachtaí maidir le hamanna tiomána agus scíthe agus maidir le tiománaithe a phostú (atá ar fáil in 34 theanga eile freisin).