Τα σημερινά παιδιά γεννιούνται σε μια ήδη εδραιωμένη Ένωση. Δεν συνέβαινε όμως το ίδιο και για τους γονείς τους, καθώς και για τους γηραιότερους Ευρωπαίους οι οποίοι έζησαν την προοδευτική οικοδόμηση της ΕΕ εδώ και 50 χρόνια. Πώς θα περιγράφατε σε έναν σημερινό νεαρό Ευρωπαίο την καθημερινή ζωή στην Ευρώπη του χθες, όπου τα εσωτερικά σύνορα δεν είχαν ακόμη καταργηθεί;
Το 1957, όταν υπογράφηκε η Συνθήκη της Ρώμης, μόνο 10 από τα σημερινά 27 κράτη μέλη ήταν δημοκρατίες. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση κανείς δεν αμφισβητεί ότι η ειρήνη, η ελευθερία και η δημοκρατία είναι απαραίτητες ώστε ο καθένας να μπορεί να ζει αυτόνομα, μακριά από διακρίσεις και μισαλλοδοξίες. Επιπλέον, χρειαζόμαστε μια εύρωστη οικονομία και ένα ανεπτυγμένο κράτος πρόνοιας για να μπορούμε να διασφαλίσουμε ίσες ευκαιρίες για όλους. Δυστυχώς, όταν δεν ικανοποιούνται αυτές οι συνθήκες, η καθημερινή ζωή είναι εντελώς διαφορετική.
Όταν συγκρίνουμε τη ζωή στην Ευρώπη σήμερα, με 50 χρόνια πριν, διαπιστώνουμε διαφορές οι οποίες δεν αφορούν μόνο τα φυσικά σύνορα και τους περιορισμούς που αυτά συνεπάγονται, αλλά και τους περιορισμούς για το τι μπορούμε να πούμε, να σκεφτούμε, να διαβάσουμε ή για το πού μπορούμε να πάμε. Παρατηρούνται επίσης διαφορές ως προς τις ευκαιρίες απασχόλησης και την πρόσβαση στον πολιτισμό και τη γνώση. Η Ένωση έχει εξαλείψει πολλούς από αυτούς τους περιορισμούς και προσφέρει στους σημερινούς νέους περισσότερες ευκαιρίες από αυτές που απολάμβαναν οι προηγούμενες γενιές.
Ωστόσο, αν και είναι σημαντικό η νέα γενιά να γνωρίζει το παρελθόν της Ευρώπης και την ανεκτίμητη συμβολή της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης στην οικοδόμηση ενός καλύτερου σήμερα, η Ένωση οφείλει να αποδείξει στους πολίτες της ότι είναι σε θέση να αντιμετωπίσει τις σημερινές προκλήσεις. Τα τελευταία 50 χρόνια έγιναν πολλές αλλαγές προς όφελος της Ευρώπης. Όμως δεν πρέπει να επαναπαυόμαστε στις δάφνες μας, υπερήφανοι για το έργο που επιτελέσαμε. Σε έναν δυναμικό κόσμο όπως ο σημερινός, η αλλαγή αποτελεί πλέον μέρος της καθημερινής μας ζωής, ενώ βρισκόμαστε συνεχώς αντιμέτωποι με νέες προκλήσεις. Οι σημερινοί νέοι είναι οι αυριανοί ηγέτες και, για τον λόγο αυτό, χρειάζονται κατάλληλους θεσμούς και δομές για να αντιμετωπίσουν τις διάφορες προκλήσεις. Στο σημείο αυτό, θα πρέπει να τονιστεί ότι η Ένωση αποτελεί έναν ισχυρό οργανισμό κατάλληλο να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις του 21ου αιώνα: την παγκοσμιοποίηση, την αλλαγή του κλίματος, την ασφάλεια και την άνοδο του εξτρεμισμού.
Τα τελευταία 50 χρόνια, τα κράτη μέλη αναγκάστηκαν να εκχωρήσουν, μερικές φορές απρόθυμα, μερικές από τις εξουσίες λήψης αποφάσεων στην ΕΕ. Στη διαδικασία αυτή, διαφαίνεται μια σύγκρουση μεταξύ δύο τάσεων: για «περισσότερη Ευρώπη» και για «λιγότερη Ευρώπη». Προς τα πού γέρνει, κατά τη γνώμη σας, η πλάστιγγα όσον αφορά το ζήτημα της κυριαρχίας στην Ευρώπη του αύριο;
Όταν μιλάμε για κυριαρχία, θα πρέπει να γίνεται διάκριση μεταξύ της τυπικής και της ουσιαστικής κυριαρχίας. Είτε το θέλουμε είτε όχι, η τυπική κυριαρχία των κρατών μελών αποτελεί ψευδαίσθηση σε πολλούς τομείς, όπως οι κεφαλαιαγορές, η τρομοκρατία, το οργανωμένο έγκλημα και η προστασία των καταναλωτών, που είναι από τη φύση τους υπερεθνικά, παγκόσμια φαινόμενα. Στις παγκόσμιες αυτές αρένες, οι μεμονωμένες χώρες δεν διαθέτουν τα μέσα για να ασκήσουν αποτελεσματικά την εξουσία τους.
Ακόμη και η Γερμανία, που είναι η μεγαλύτερη χώρα στην Ένωση, αντιπροσωπεύει μόλις το 1,3% του παγκόσμιου πληθυσμού, ενώ το ΑΕΠ της Γαλλίας είναι κατώτερο από τα ποσά που διακινούνται σε μία μόνο ημέρα στις χρηματαγορές.
Στο πλαίσιο αυτό, η εκχώρηση ενός μέρους της τυπικής εθνικής κυριαρχίας με αντάλλαγμα τη συμμετοχή στην εξουσία σε ευρωπαϊκό επίπεδο και την απόκτηση ουσιαστικής κυριαρχίας εφοδιάζει την Ευρώπη με τα πλέον αποτελεσματικά μέσα για να προστατέψει τους πολίτες της και τους καταναλωτές. Με άλλα λόγια, δεν πρόκειται για εκχώρηση εξουσίας, αλλά για συνεργασία μεταξύ των διαφόρων κρατών προκειμένου να μπορούν όλα να αποκτήσουν πραγματική ισχύ.
Από την άποψη αυτή, το ευρώ αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα της αρχής «η ισχύς εν τη ενώσει». Η πρόσφατη εμπειρία έδειξε ότι το ευρώ μας προστατεύει από τις αναταραχές στις χρηματαγορές. Η οικονομία της ευρωζώνης έγινε ανθεκτικότερη στους εξωτερικούς κλυδωνισμούς. Λίγα χρόνια πριν, τα εθνικά νομίσματα ήταν ευάλωτα στην κερδοσκοπία με αποτέλεσμα τη φτώχεια και την ανεργία για πολλούς πολίτες. Με την καθιέρωση του ενιαίου νομίσματος, τα κράτη μέλη της ευρωζώνης παραιτήθηκαν ως ένα βαθμό από την εξουσία ελέγχου με αντάλλαγμα όμως πολλά οφέλη, όπως, μακροοικονομική σταθερότητα και χαμηλά και σταθερά επιτόκια που στηρίζουν τη μακροπρόθεσμη οικονομική ανάπτυξη.
(απόσπασμα της συνέντευξης που δημοσιεύθηκε στο European Economy News
)
