De Europese Unie en Europa

Op de Europese vlag staat een cirkel van 12 gouden sterren tegen een blauwe achtergrond. Deze cirkel van sterren symboliseert de idealen van eenheid, solidariteit en harmonie onder de Europese bevolking. Het aantal sterren heeft niets te maken met het aantal EU-lidstaten.

De Europese vlag heeft niet alleen betekenis voor de Europese Unie, maar ook voor Europa in ruimere zin. De geschiedenis van de vlag gaat terug tot 1955. In dat jaar besloot de Raad van Europa, die gericht is op verdediging van de mensenrechten en bevordering van de Europese cultuur, het ontwerp aan te nemen voor eigen gebruik. Tijdens de daaropvolgende jaren moedigde de Raad van Europa de opkomende Europese instellingen aan om de vlag ook te gaan gebruiken. In 1985 werd de vlag door de EU-leiders gekozen tot officieel symbool van de Europese Unie (destijds nog de Europese Gemeenschappen).

België

De kleuren van de Belgische vlag, waarvoor de Franse driekleur model stond zijn afkomstig van het wapen van het oud-hertogdom Brabant uit de 12de eeuw: een goudkleurige leeuw met rode klauwen en een rode tong op een zwarte achtergrond.

Tijdens de Brabantse omwenteling van 1787 koos de Brusselse bevolking als teken van verzet tegen de kleuren van Jozef II (rood, wit en rood) de insigne in de nationale driekleur rood, geel en zwart.

Toen België in 1830 onafhankelijk werd, werd de huidige vlag officieel goedgekeurd, maar de banen liepen toen horizontaal. Een jaar later werd bij regeringsbesluit bepaald dat de banen verticaal moesten lopen.

Bulgarije

De nationale driekleur (wit, groen en rood) verwijst naar het oude Bulgaarse leger. De linkerflank van het leger had speren met witte strepen, de rechterflank met rode strepen. De elitetroepen, die in het midden opgesteld stonden, hadden een groene streep. Groen was de traditionele kleur van de heerser in die tijd. De Bulgaarse vlag werd voor het eerst gebruikt door het Eerste Bulgaarse legioen van Georgi Rakovski (1861). Bij de invoering van de Grondwet van Turnovo (1879) werd hij ingevoerd als de nationale vlag.

Cyprus

De Cypriotische vlag, aangenomen bij de onafhankelijkheid in 1960, stelt het eiland en twee olijftakken voor op een witte achtergrond, wat de vrede tussen de Griekse en de Turkse gemeenschap symboliseert. Toch ziet men op het zuidelijke deel van het eiland vaker de Griekse vlag en op het noordelijke deel de Turkse.

De gele kleur van het eiland verwijst naar de kopermijnen die op Cyprus worden geëxploiteerd sinds het derde millennium vóór Christus. Het woord "koper" is trouwens ontstaan uit de Griekse naam van Cyprus: Kypros.

Denemarken

De Deense vlag of Dannebrog is waarschijnlijk de oudste vlag ter wereld. Volgens de legende dateert deze vlag uit 1219, toen koning Valdemar II, die de Deense kruistochten leidde, een wit kruis aan de sombere hemel zag. Hij zag dit als een goddelijk bevel om Estland aan te vallen. De rode kleur van de vlag stelt ofwel de sombere hemel voor waaraan de monarch het kruis zag, ofwel het bloed dat tijdens deze strijd werd vergoten.

Duitsland

De huidige Duitse vlag, die op 23 mei 1949 bij de oprichting van de BRD (Bondsrepubliek Duitsland) werd goedgekeurd, verwijst naar de vlag van de Duitse bond van 1848 en die van de republiek van Weimar (1919-1933).

Het zwart, rood en goud zijn de historische kleuren van Duitsland, voorkomend zowel op het uniform van het Freikorps van Baron von Lützow tijdens de napoleontische oorlogen als op de Pruisische vlaggen.

Het zijn ook de kleuren van het Heilig Roomse Rijk: het zwart stelt de arend voor, het rood zijn snavel en klauwen, en het geel zijn goudkleurige schild.

Estland

De driekleurige vlag met horizontale blauwe, zwarte en witte banen werd op 29 september 1881 aangenomen door de Estlandse studentenvereniging Virona. Tijdens de revoluties van 1905 en 1917 was het de nationale vlag van het volk en bij de onafhankelijkheidsverklaring op 24 februari 1918 werd het de Estlandse vlag. In 1990 werd ze weer ingevoerd bij het uitroepen van de soevereiniteit van Estland.

In de Estlandse folkloristische liederen stelt het blauw de hemel voor, het zwart de grond, en het wit het streven naar vrijheid en de hoop voor de toekomst.

Volgens een andere interpretatie staat het blauw symbool voor wederzijds vertrouwen en trouw, het zwart voor de voorouders van de Estlanders (een in het zwart gekleed volk dat door Herodotus wordt vermeld in zijn Historiën) en het wit voor de sneeuw waarmee het land voor de helft van het jaar is bedekt.

Finland

Van de 12de tot het begin van de 19de eeuw behoorde Finland tot Zweden. Bij de onafhankelijkheid in 1917 werd gekozen voor een nationale vlag met een Scandinavisch kruis, naar het voorbeeld van Zweden.

Reeds een halve eeuw vroeger, toen Finland nog onder Russische heerschappij leefde, waren soortgelijke vlaggen in gebruik bij Finse watersportverenigingen.

In 1862 stelde de dichter Zachris Topelius als eerste de kleuren blauw en wit voor als nationale kleuren. Het jaar daarop stelde het dagblad Helsingfors Dagblad een witte vlag voor met een blauw kruis.

Het blauw staat voor de meren en de hemel, het wit voor het besneeuwde land.

Frankrijk

De Franse vlag is een erfenis van de Franse Revolutie van 1789. Vanaf het begin van de revolutie droegen de soldaten van de nationale garde rozetten in de kleuren blauw, wit en rood.

Het wit was de kleur van de monarchie, het blauw en het rood waren de kleuren van de stad Parijs.

Sindsdien werd de driekleurige rozet een embleem voor het revolutionaire patriottisme; deze drie kleuren werden door het Franse volk overgenomen en al snel gebruikt voor vaandels en vlaggen.

Op 15 februari 1794 werd de driekleur als nationale vlag aangenomen; in opdracht van de Conventie werd deze ontworpen door de schilder David.

De vlag wordt sinds 1848 onafgebroken gebruikt.

Griekenland

Toen de regering in 1822 de vlaggen van het Griekse leger en de marinevloot goedkeurde, stond op elk hetzelfde witte kruis als symbool van het christelijke geloof.

Het blauw en het wit werden officieel gekozen als embleem bij de onafhankelijkheidsoorlog. Het blauw staat voor de hemel en de zee, het wit voor de reinheid van de vrijheidsstrijders.

De negen horizontale banen symboliseren de negen lettergrepen van het devies Eleftheria i Thanatos (de vrijheid of de dood).

Deze vlag werd in 1978 weer ingevoerd.

Hongarije

Vanaf de 17de eeuw werden het rood, het wit en het groen een belangrijk decoratief element bij kroningsceremonies.

In de jaren 1830 gingen patriotten in deze kleuren gekleed en bij de revolutie van 1848 werd de Hongaarse driekleurige vlag uitgeroepen als nationale vlag. Deze werd officieel weer ingevoerd in 1957.

De kleuren van de vlag zijn die van het Hongaarse wapen: het rode schild, de witte banen, het patriarchaal kruis en de drie groene bergen.

Ierland

Naar het voorbeeld van de Franse vlag, werd vanaf 1830 voor een driekleurige vlag gekozen. De schikking van de kleuren (groen, wit, oranje) werd meermaals gewijzigd en pas vastgelegd in 1920. De vlag werd officieel goedgekeurd in 1937.

De groene kleur staat voor de nationale vrijheidsbeweging van de katholieken en het oranje (kleur van het huis van Oranje) voor de protestanten. Het wit is het symbool voor vrede tussen deze twee gemeenschappen.

Italië

Oorspronkelijk was dit de vlag van de Cisalpijnse Republiek, opgericht door Napoleon. De vlag was geïnspireerd op de Franse driekleur en werd gebruikt van 1798 tot 1802.

In 1848 werd deze vlag weer ingevoerd door de koning van Sardinië, die op de witte baan het wapen van het huis van Savoye afbeeldde, en werd vanaf 1861 de vlag van het hele koninkrijk Italië. Bij de val van de monarchie in 1946 werd het wapenschild van de vlag verwijderd.

Kroatië

De Kroatische vlag bevat drie horizontale strepen: rood, wit en blauw. In het midden van de vlag staat het nationale wapen van Kroatië. Dit wapen heeft een rood-wit schaakbordpatroon, dat het uitgangspunt vormt voor de opvallende shirts van de Kroatische nationale sportteams, zoals van het nationale voetbalteam. Op het hoofdschild bevindt zich verder een kroon met vijf kleinere historische schilden.

De rood-wit-blauwe driekleur wordt al gebruikt sinds de 19e eeuw, in eerste instantie door de revolutionairen in 1848. Sinds die tijd is het symbool in het midden van de vlag diverse keren gewijzigd. De huidige vlag met het wapen in het midden is officieel aangenomen in december 1990.

Letland

De rood-wit-rode banier werd door het Letse volk gebruikt vanaf 1279.

In 1917 besloten Letse kunstenaars het rood te vervangen door karmozijnrood en de witte baan te versmallen. De vlag werd verboden tijdens de Sovjetbezetting, erkend als burgerlijke vlag in 1988 en weer ingevoerd als nationale vlag in 1990.

Litouwen

In 1918 stelde de Raad een speciale commissie aan die de nationale vlag moest ontwerpen, en op 19 april van datzelfde jaar werd een driekleurige vlag goedgekeurd met horizontale banen in de volkse kleuren van de traditionele klederdracht van Litouwen.

Het geel staat voor de zon, symbool van het licht. Het groen verwijst naar de plantengroei en stelt de natuur en het leven voor. Het rood is de kleur van de liefde en het bloed dat voor het vaderland werd vergoten.

De vlag werd in 1989 weer ingevoerd.

Luxemburg

De kleuren van de Luxemburgse vlag zijn de kleuren van het wapenschild van Luxemburg. De vlag, geïnspireerd door de Franse vlag van na de revolutie, verschilt van de Nederlandse door enigszins andere verhoudingen en een minder felle blauwe kleur.

Hoewel deze vlag werd gebruikt als nationaal embleem sinds de 19de eeuw, werd zij pas in 1972 de officiële vlag.

Malta

De twee kleuren van de vlag zijn de kleuren van de ridders van Sint-Jan van Jeruzalem.

Het Sint-Joriskruis kreeg een plaatsje op de vlag in 1942, toen koning George VI van Engeland het toekende aan de inwoners van het eiland als beloning voor hun heldhaftig gedrag tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het kruis draagt de inscriptie “For Gallantry” (voor de moed).

Pas in 1964, bij het uitroepen van de onafhankelijkheid van Malta, werd deze vlag officieel aangenomen als nationaal embleem.

Nederland

De Nederlandse vlag dateert uit 1579, toen de onafhankelijkheid van Nederland werd uitgeroepen. Het oranje, wit en blauw waren de kleuren van de dynastie van Willem I.

In de loop van de 17de eeuw werd het oranje door rood vervangen, maar oranje blijft de nationale kleur en bij nationale feestdagen of diplomatieke reizen naar het buitenland wordt naast de nationale vlag ook de oranje wimpel gevoerd.

De vlag werd officieel goedgekeurd in 1796 en bevestigd als nationaal embleem in 1937.

De Nederlandse vlag onderscheidt zich van de Luxemburgse door kleine verhoudingsverschillen en een fellere blauwe kleur.

Oostenrijk

Sinds de 13de eeuw bestond de Oostenrijkse vlag uit een rood schild op een witte horizontale baan. De rood-wit-rode banen doken voor het eerst op in de nationale oorlogsinsignes.

De huidige vlag werd in 1918 als nationale vlag goedgekeurd, in 1921 als burgerlijk embleem aangenomen en op 1 mei 1945, aan het einde van de Duitse bezetting, weer ingevoerd.

Poland

De Poolse vlag bevat twee horizontale strepen: de bovenste is wit en de onderste is rood. Dit zijn de twee nationale kleuren van Polen. Wit vertegenwoordigt de witte adelaar, die al sinds de 13e eeuw het symbool van Polen is. Op tal van Poolse vaandels, vlaggen en wapens uit het verleden is de witte adelaar te zien tegen een rode achtergrond.

Om deze reden werd deze tweekleurige wit-rode vlag in 1919, één jaar na het uitroepen van de onafhankelijkheid van Polen, officieel erkend als nationaal embleem.

Portugal

In 1910, bij de vestiging van de republiek, werd de koninklijke wit-blauwe vlag vervangen door de huidige groen-rode vlag: het rood staat voor de revolutie en het groen voor de hoop.

Het Portugese wapen is geplaatst op een armillairsfeer, die symbool staat voor de belangrijke ontdekkingen van de Portugese zeevaarders.

In 1911 werd deze vlag officieel goedgekeurd.

Roemenië

Alhoewel de drie kleuren van de vlag, waar de Roemenen erg op gesteld zijn, dateren uit de tijd van Michaël de Dappere (1593-1601), is de vlag zelf redelijk recent. Hij wapperde voor het eerst in de eerste helft van de 19e eeuw. De driekleur werd officieel ingevoerd als de nationale vlag van Roemenië in 1859, toen Alexander Johan Cuza tot enige prins verkozen werd, waardoor de twee provincies Walachije en Moldavië herenigd werden.

Slovenië

De Sloveense vlag, eveneens een wit-blauw-rode driekleur, werd aanvankelijk gebruikt door de Sloveense patriotten in 1848.

In 1991 werd het nieuwe wapenschild van Slovenië op de vlag afgebeeld. Het symboliseert de Triglav, het hoogste punt van de Sloveense Alpen, en drie gele sterren op een blauwe achtergrond – het wapen van het oud-hertogdom Celje. De kleine golven symboliseren de rivieren en de Adriatische Zee.

Slowakije

De driekleurige Slowaakse vlag met horizontale wit-blauw-rode banen verscheen voor het eerst in 1848, maar zonder wapenschild. Pas in 1992, bij de onafhankelijkheid van Slowakije, werd dit wapenschild met drie blauwe bergen en het patriarchale kruis op een rode achtergrond, afgebeeld op de vlag.

Spanje

Het rood en het goud werden in 1785 gekozen als nationaal embleem, maar de huidige Spaanse vlag werd pas in 1981 goedgekeurd.

Op het wapen van het Koninkrijk Spanje staat een wapenschild afgebeeld met de blazoenen van de vroegere koninkrijken Castilië (het kasteel), Léon (de kruipende leeuw), Aragon (4 verticale rode banen op een gouden achtergrond) en Navarra (gouden ketting op rode achtergrond), en onderaan het symbool van het koninkrijk Gra nada, de granaatappel. De zuilen van Hercules, die de Straat van Gibraltar voorstellen, werden door Karel V toegevoegd als verwijzing naar de overzeese uitbreiding van zijn rijk. Op de zuil met het woord "plus" staat een keizerskroon, op de andere zuil een koningskroon. Het huidige wapenschild van de staat is dat van het Spaanse koningshuis, namelijk de drie gouden lelies op een blauwe achtergrond van de Bourbons, die sinds 1975 weer regeren.

Tsjechië

Rood en wit zijn de traditionele kleuren van Bohemen; deze kleuren komen voor op een wapenschild (een witte leeuw op een rode achtergrond voorstellend) uit 1192.

De eerste Tsjechische rood-witte vlag verscheen bij de Eerste Wereldoorlog en werd de eerste nationale vlag van Tsjecho-Slowakije in 1918.

Aangezien deze vlag slechts bestond uit de kleuren van Bohemen, werd in 1920 het blauw van het wapenschild van Moravië en Slowakije toegevoegd.

In 1992 werd diezelfde vlag de officiële vlag van de Tsjechische Republiek.

Verenigd Koninkrijk

De huidige Britse vlag, die de Union Jack (vlag van de vereniging) wordt genoemd, bestaat uit een combinatie van de kruisen van :

- Sint-Joris

- Sint-Andries

- Sint-Patrick

de respectieve beschermheiligen van Engeland, Schotland en Ierland. Deze vlag werd officieel ingevoerd in 1917.

Uit de vereniging van de koninkrijken Engeland en Schotland in de 17de eeuw ontstond de eerste versie van de vlag. Na de eenwording van Ierland en het Verenigd Koninkrijk in 1801, werd het kruis van Sint-Patrick eraan toegevoegd.

Zweden

Hoewel de Zweedse vlag al uit de 16de eeuw dateert, zijn de huidige kleuren en indeling pas in 1982 vastgelegd.

Bij Koninklijk Besluit van 1569 beval Koning Johan III dat alle schepen van de Zweedse vloot het gouden kruis moesten voeren.

In de vlag, die geïnspireerd was op de Deense Dannebrog, zijn de 14de eeuwse kleuren van het Zweedse wapen - drie gouden kronen op een blauwe achtergrond - overgenomen.