To rządy krajów UE organizują swoją służbę zdrowia i dbają o dostępność usług opieki zdrowotnej. Zadaniem Unii Europejskiej jest uzupełnianie polityki krajowej poprzez:

• wspieranie rządów w osiąganiu wspólnych celów
• umożliwienie oszczędności dzięki wspólnemu korzystaniu z dostępnych zasobów
• pomaganie krajom UE w radzeniu sobie z problemami dotykającymi całej UE, takimi jak pandemie, choroby przewlekłe czy też wpływ rosnącej średniej długości życia na funkcjonowanie systemów opieki zdrowotnej.

Unijna polityka zdrowotna, realizowana za pośrednictwem europejskiej strategii zdrowia, skupia się na:

• profilaktyce, szczególnie poprzez propagowanie zdrowszego stylu życia
• zapewnieniu wszystkim – niezależnie od poziomu zamożności, płci, pochodzenia etnicznego itp. – równych szans na życie w dobrym zdrowiu i równego dostępu do wysokiej jakości opieki zdrowotnej
• reagowaniu na poważne zagrożenia dla zdrowia, dotyczące więcej niż jednego kraju UE
• podejmowaniu działań na rzecz zdrowia osób starszych
• wspieraniu dynamicznych systemów opieki zdrowotnej i nowych technologii.

Zdrowie wpływa także na dobrobyt gospodarczy – mówi o tym dokument polityczny pt. „Inwestowanie w zdrowie”.

Konkretne działania UE

• Opracowywanie przepisów i norm dotyczących produktów i usług zdrowotnych (np. leków, urządzeń medycznych i e-zdrowia) oraz ochrony i praw pacjentów (np. bezpieczeństwa i świadczeń zdrowotnych obejmujących więcej niż jeden kraj UE).
• Udostępnianie państwom członkowskim narzędzi umożliwiających współpracę i wskazywanie sprawdzonych rozwiązań (np. w zakresie promowania zdrowia, działań dotyczących czynników ryzyka, zarządzania przebiegiem opieki zdrowotnej i systemów ochrony zdrowia).
• Finansowanie projektów zdrowotnych za pośrednictwem unijnego programu działań w dziedzinie zdrowia.

Profilaktyka chorób cywilizacyjnych

UE popiera działania zapobiegające chorobom takie jak:

• odpowiedzialne znakowanie środków spożywczych, dzięki któremu konsumenci wiedzą, co trafia na ich talerze
• profilaktyka nowotworów piersi, szyjki macicy i jelita grubego, w tym propagowanie programów przesiewowych w całej UE, tworzenie wytycznych służących zapewnieniu odpowiedniej jakości leczenia oraz dzielenie się wiedzą i łączenie zasobów
• propagowanie zdrowej diety i aktywności fizycznej – zachęcanie rządów, organizacji pozarządowych i przemysłu do współpracy w tym obszarze i do ułatwiania konsumentom zmiany stylu życia na zdrowszy
• zwalczanie palenia przy pomocy przepisów dotyczących produktów tytoniowych, reklam i działalności sponsorskiej, a także poprzez informowanie na temat skutków dla zdrowia.

Wspólne reagowanie na zagrożenia

Unia Europejska pomaga rządom krajów członkowskich skuteczniej przygotować się na poważne zagrożenia dla zdrowia, które dotykają więcej niż jednego kraju. Pomaga im też w koordynowaniu działań podejmowanych w odpowiedzi na te zagrożenia, np. poprzez umożliwianie wspólnych zakupów szczepionek i innych środków medycznych.

Nowe zagrożenia ocenia Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób w Sztokholmie, dzięki czemu UE może szybko na nie reagować. Centrum gromadzi informacje o dotychczasowych i pojawiających się zagrożeniach oraz wspólnie z krajowymi organami ochrony zdrowia pracuje nad rozwojem systemu monitorowania chorób w Europie.

Lekarstwa

Wszystkie leki w UE muszą zostać zatwierdzone na szczeblu krajowym lub na szczeblu UE, zanim zostaną wprowadzone do obrotu. To, czy leki są bezpieczne, jest kontrolowane przez cały okres ich sprzedaży w UE. Jeżeli lek zostanie uznany za niebezpieczny, podejmowane są szybkie działania – zawiesza się jego sprzedaż lub wycofuje zezwolenie na obrót.

Wszystko to dzieje się w ramach systemu, którego uczestnikami są Komisja Europejska, organy administracji krajowej i Europejska Agencja Leków (EMA) w Londynie. EMA wspiera krajowe organy regulacyjne, koordynując naukową ocenę jakości, bezpieczeństwa i skuteczności produktów leczniczych.

Badania naukowe i innowacje

W ramach programu wspierającego badania Horyzont 2020 w latach 2014-2020 Unia Europejska ma wydać blisko 7,5 mld euro na badania, których celem jest poprawa opieki zdrowotnej w Europie.

Leczenie za granicą

Unia Europejska pomaga w sytuacjach, gdy konieczne jest leczenie za granicą lub gdy jest ono łatwiejszą opcją,na przykład gdy w przypadku mieszkańców regionów przygranicznych najbliższy szpital znajduje się po drugiej stronie granicy lub gdy specjalistyczne leczenie nie jest dostępne w kraju zamieszkania.

Prawa obywateli UE do poddania się leczeniu w innym kraju UE zostały określone w unijnych przepisach dotyczących praw pacjentów podczas korzystania z usług opieki zdrowotnej, które są świadczone w więcej niż jednym kraju UE (międzynarodowa opieka zdrowotna). Przepisy te mają również:

• ułatwić krajowym organom odpowiedzialnym za ochronę zdrowia współpracę i wymianę informacji na temat standardów jakości i bezpieczeństwa w opiece zdrowotnej
• zagwarantować uznawanie recept w innych krajach UE
• być pierwszym krokiem ku utworzeniu europejskich sieci referencyjnych, czyli specjalistycznych ośrodków, w których eksperci w dziedzinie ochrony zdrowia z całej Europy będą mogli dzielić się sprawdzonymi rozwiązaniami.

Europejska karta ubezpieczenia zdrowotnego ułatwia natomiast podróżnym uzyskanie leczenia w przypadku choroby za granicą.

Współpraca międzynarodowa

Unia Europejska blisko współpracuje z partnerami strategicznymi takimi jak Światowa Organizacja Zdrowia, aby poprawić opiekę zdrowotną na całym świecie poprzez badania, pomoc rozwojową, szerszy dostęp do leków itp.