Tá dlí an AE roinnte idir reachtaíocht ‘phríomhúil' agus reachtaíocht ‘thánaisteach’. Is iad na conarthaí (reachtaíocht phríomhúil) an bonn nó na bunrialacha le haghaidh gach gníomh de chuid an AE.

Tagann reachtaíocht thánaisteach – ar a n-áirítear rialacháin, treoracha agus cinntí – ó phrionsabail agus ó chuspóirí atá leagtha amach sna conarthaí.

An tslí a ndéantar cinntí an AE

Conarthaí an AE

Tá an tAontas Eorpach bunaithe ar riail an dlí. Ciallaíonn sin go bhfuil gach beart a dhéanann an AE bunaithe ar chonarthaí atá formheasta go deonach agus go daonlathach ag gach ceann de bhalltíortha an AE.

Mhéadaigh Conradh Liospóin líon na réimsí beartais ina n-úsáidtear ‘Gnáthnós Imeachta Reachtach’ Lena chois sin, tá níos mó cumhachta ag Parlaimint na hEorpa chun bac a chur le togra má easaontaíonn sí leis an gComhairle.

Rialacháin, Treoracha agus ionstraimí eile

Is trí chineálacha éagsúla ionstraimí dlí a bhaintear amach na haidhmeanna atá leagtha amach i gconarthaí an AE. Sna gníomhartha reachtacha seo tá rialacháin, treoracha, moltaí agus tuairimí. Ní bhíonn ach cuid de na hionstraimí sin ina gceangal. Tá feidhm ag cuid díobh maidir le gach tír de chuid an AE, agus ag cuid eile maidir le beagán tíortha.

Dlí AE a fheidhmiú

EU law - which has equal force with national law - confers rights and obligations on the authorities in each Member State, as well as individuals and businesses. The authorities in each Member State are responsible for implementing EU legislation in national law and enforcing it correctly, and they must guarantee citizens’ rights under these laws.

Reachtaíocht AE

Bíonn reachtaíocht an AE ar fáil mar:

• Conarthaí lena mbunaítear an tAontas Eorpach agus lena rialaítear an tslí a oibríonn sé
• Rialacháin, treoracha agus cinntí an AE – agus a dtionchar díreach nó indíreach ar Bhallstáit an AE.

Aimsigh cásdlí

I gcásdlí an AE bíonn breithiúnais ó Chúirt Bhreithiúnais an Aontais Eorpaigh, a dhéanann léirmhíniú ar reachtaíocht an AE.

Bí gafa le beartais Eorpacha a dhéanamh

Fonn ort a bheith páirteach i gceapadh an bheartais Eorpaigh? Tá go leor slite ann le déanamh amhlaidh: Tionscnamh Eorpach na Saoránach, Comhairliúcháin phoiblí, Achainíocha ar Pharlaimint na hEorpa, Clár na Trédhearcachta, Fógraí agus an Clár Trédhearcachta, Gearáin fhoirmiúla.