EUROPA - EU-instellingen en -organen

De EU-instellingen in het kort

Een unieke samenwerking

In het unieke samenspel van EU-instellingen:

stelt de Europese Raad, bestaande uit de staatshoofden en regeringsleiders van de lidstaten en de EU-leiders, de algemene prioriteiten vast,
vertegenwoordigen de rechtstreeks gekozen Europarlementariërs de Europese burgers in het Europees Parlement,
behartigt de Europese Commissie, waarvan de leden door de nationale regeringen zijn benoemd, de belangen van de EU in haar geheel,
en verdedigen de regeringen de nationale belangen van hun land binnen de Raad van de Europese Unie.

Prioriteiten stellen

De Europese Raad stippelt weliswaar de koers uit voor het EU-beleid, maar heeft zelf geen wetgevende macht. Onder leiding van de voorzitter, op dit moment Donald Tusk, komt dit forum van nationale staatshoofden en regeringsleiders ten minste twee keer per half jaar voor een paar dagen bijeen.

Wetten maken

In het wetgevingsproces van de EU spelen drie instellingen een hoofdrol:

het Europees Parlement, dat de EU-burgers vertegenwoordigt en dat rechtstreeks door hen is verkozen,
de Raad van de Europese Unie, die de individuele lidstaten vertegenwoordigt en waarvan steeds een ander EU-land zes maanden lang voorzitter is,
de Europese Commissie, die de belangen van de EU in haar geheel vertegenwoordigt.

Samen stellen deze drie instellingen via de gewone wetgevingsprocedure (vroeger medebeslissingsprocedure genoemd) het beleid en de wetten voor de hele EU vast. Het is de Commissie die de voorstellen doet, terwijl het Parlement en de Raad deze moeten goedkeuren. De Commissie en de EU-landen staan vervolgens in voor de uitvoering ervan en de Commissie ziet erop toe dat de EU-regels in nationaal recht omgezet en toegepast worden.

Besluitvorming in de EU – meer over de EU-wetgevingsprocedures

Het roulerend voorzitterschap van de Raad van de EU 2014-2020

Overige EU-instellingen en -organen

Nog twee andere instellingen spelen een cruciale rol:

Het Hof van Justitie zorgt ervoor dat de Europese wetgeving wordt nageleefd.
De Rekenkamer controleert de financiering van de activiteiten van de EU.

De bevoegdheden en verantwoordelijkheden van deze instellingen zijn opgenomen in de Verdragen, die de grondslag zijn van alles wat de EU doet. Ze bevatten ook de regels en procedures die de EU-instellingen moeten gebruiken. De verdragen worden door de staatshoofden en/of regeringsleiders van alle EU-landen ondertekend en door de nationale parlementen geratificeerd.

De EU heeft een aantal instellingen en interinstitutionele organen met gespecialiseerde taken:

De Europese Centrale Bank is verantwoordelijk voor het Europees monetair beleid.
De Europese dienst voor extern optreden (EEAS) staat ten dienste van de hoge vertegenwoordiger voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid van de Europese Unie, Federica Mogherini. Zij is voorzitter van de Raad Buitenlandse Zaken, is verantwoordelijk voor het buitenlands en veiligheidsbeleid, en zorgt voor de samenhang en coördinatie van het optreden van de EU naar buiten toe.
Het Europees Economisch en Sociaal Comité vertegenwoordigt het maatschappelijk middenveld, werkgevers en werknemers.
Het Europees Comité van de Regio’s vertegenwoordigt de regionale en lokale overheden.
De Europese Investeringsbank financiert investeringsprojecten van de EU en steunt kleine ondernemingen via het Europees Investeringsfonds.
De Europese Ombudsman onderzoekt klachten over wanbeheer door EU-instellingen en -organen.
De Europese toezichthouder voor gegevensbescherming beschermt de privacy van persoonsgegevens.
Het Publicatiebureau publiceert informatie over de EU.
Het Europees Bureau voor Personeelsselectie werft personeel aan voor de EU-instellingen en -organen.
De Europese Bestuursschool geeft personeelsleden opleidingen op specifieke terreinen.
Bovendien is een reeks gespecialiseerde agentschappen en gedecentraliseerde organen belast met allerlei technische, wetenschappelijke en beherende taken.

Zie ook:

De voorzitters bij de EU: wie doet wat?

Diplomatieke vertegenwoordigingen bij de EU

Permanente vertegenwoordigingen van de lidstaten bij de EU

Downloads:

De Europese Unie in het kort - Hoe werkt de Europese Unie?

EU-instellingen en -organen