Przedłożenie inicjatywy i jej zbadanie przez Komisję
„Right2Water” była pierwszą europejską inicjatywą obywatelską, która uzyskała wymaganą liczbę podpisów. Inicjatywa ta została przedłożona Komisji 20 grudnia 2013 r. Zob. komunikat prasowy
17 lutego 2014 r. organizatorzy inicjatywy spotkali się z wiceprzewodniczącym Komisji Marošem Šefčovičem. Zob. komunikat prasowy
Również 17 lutego 2014 r. w Parlamencie Europejskim odbyło się wysłuchanie publiczne na temat przedłożonej inicjatywy.
19 marca 2014 r. Komisja Europejska przyjęła komunikat, w którym nakreśliła działania, jakie zamierza podjąć w odpowiedzi na przedstawioną inicjatywę. Zob. komunikat prasowy
Odpowiedź Komisji Europejskiej
Komisja zobowiązała się w szczególności do podjęcia następujących działań:
- skuteczniejsze wdrożenie prawodawstwa UE dotyczącego jakości wody, w oparciu o zobowiązania zawarte w 7. programie działań w zakresie środowiska (EAP) i planie ochrony zasobów wodnych
- przeprowadzenie ogólnounijnych konsultacji publicznych na temat dyrektywy w sprawie wody pitnej, zwłaszcza z myślą o zwiększeniu dostępu do wody dobrej jakości w UE
- zwiększenie przejrzystości w zakresie zarządzania danymi dotyczącymi ścieków komunalnych i wody pitnej oraz rozważenie koncepcji porównywania jakości wody z poziomami referencyjnymi
- doprowadzenie do bardziej zorganizowanego dialogu między zainteresowanymi stronami na temat przejrzystości w sektorze wodnym
- połączenie wysiłków podejmowanych w ramach obecnie wdrażanych inicjatyw w celu zapewnienia szerszego zestawu wskaźników dla usług wodnych
- promowanie innowacyjnego podejścia do pomocy rozwojowej (np. wspieranie partnerstw między operatorami w sektorze usług wodnych i partnerstw publiczno-publicznych), wspieranie wymiany najlepszych praktyk między państwami członkowskimi (np. dotyczących instrumentów na rzecz solidarności) oraz identyfikowanie nowych możliwości współpracy
- promowanie powszechnego dostępu do bezpiecznej wody pitnej i do infrastruktury sanitarnej jako priorytetowego obszaru dla celów zrównoważonego rozwoju.
Oficjalne dokumenty powiązane z decyzją:
Działania następcze
Poniżej regularnie aktualizowane są informacje o działaniach następczych podjętych przez Komisję i inne instytucje po odpowiedzi Komisji.
Działania ustawodawcze:
- Pierwszym krokiem w odpowiedzi na europejską inicjatywę obywatelską Right2Water była poprawka do dyrektywy w sprawie wody pitnej, której celem było lepsze monitorowanie wody pitnej w całej Europie i która weszła w życie 28 października 2015 r. (zob. komunikat prasowy).
- 1 lutego 2018 r. Komisja przyjęła wniosek dotyczący przeglądu dyrektywy w sprawie wody pitnej. Wniosek ten jest odpowiedzią na inicjatywę i przewiduje między innymi to, że państwa członkowskie będą zobowiązane do poprawy dostępu do wody pitnej dla wszystkich obywateli, zwłaszcza dla słabszych i zmarginalizowanych grup (zob. komunikat prasowy).Wniosek opiera się na ocenie dyrektywy w sprawie wody pitnej przeprowadzonej w 2016 r. oraz na wynikach konsultacji publicznych na temat jakości wody pitnej w UE przeprowadzonych w 2014 r. 16 grudnia 2020 r. Parlament Europejski formalnie przyjął zmienioną dyrektywę w sprawie wody pitnej. Dyrektywa ta weszła w życie z dniem 12 stycznia 2021 r. Państwa członkowskie miały czas do 12 stycznia 2023 r. na jej transpozycję do prawa krajowego.
- W maju 2018 r. Komisja przyjęła wniosek dotyczący rozporządzenia w sprawie minimalnych wymogów dla ponownego wykorzystania wody. Celem proponowanych przepisów jest promowanie i ułatwianie ponownego wykorzystania w UE wody do nawadniania w rolnictwie. Rozporządzenie oparte na tym wniosku weszło w życie w czerwcu 2020 r. Nowe przepisy są stosowane od 26 czerwca 2023 r.
Więcej informacji można znaleźć na stronie internetowej Komisji poświęconej wodzie odzyskiwanej. - W styczniu 2024 r. Komisja przyjęła nowe minimalne normy higieniczne dotyczące materiałów i produktów wchodzących w kontakt z wodą pitną. Będą one mieć zastosowanie od 31 grudnia 2026 r. w odniesieniu do materiałów i produktów używanych w nowych instalacjach lub w przypadku renowacji i napraw starszych instalacji. Te standardy higieniczne są ważnym krokiem we wdrożeniu przekształconej dyrektywy w sprawie wody pitnej. Ich wdrożenie jest zatem również reakcją na inicjatywę Right2Water.
- Więcej informacji o przepisach dotyczących wody pitnej można znaleźć na stronie internetowej Komisji na ten temat.
Wdrożenie i przegląd obowiązujących przepisów UE:
- W latach 2015, 2019 i 2021 opublikowano kolejne sprawozdania z wykonania ramowej dyrektywy wodnej i dyrektywy o powodziach. Więcej informacji można znaleźć na stronie internetowej poświęconej tej tematyce.
- Komisja przygotowuje przegląd ramowej dyrektywy wodnej zgodnie z wymogami art. 19 ust. 2 tej dyrektywy.
Europejski filar praw socjalnych:
- Europejski filar praw socjalnych, w brzmieniu ogłoszonym przez Parlament Europejski, Radę i Komisję 17 listopada 2017 r., przewiduje wyraźnie – w zasadzie 20: „Dostęp do niezbędnych usług” – prawo obywateli do dostępu do wody pitnej i urządzeń sanitarnych.
Przejrzystość i analiza porównawcza:
- 9 września 2014 r. oraz 12 października 2015 r. w Brukseli odbyły się spotkania z zainteresowanymi stronami na temat porównywania jakości wody i usług związanych z wodą. Tego rodzaju dialog z zainteresowanymi stronami jest jednym z działań zapowiedzianych w komunikacie, a jego celem jest zwiększenie przejrzystości usług związanych z wodą i infrastrukturą sanitarną. Wszystkie dokumenty dotyczące tego spotkania są dostępne w repozytorium.
Współpraca na rzecz rozwoju i zrównoważony rozwój:
- Komisja określiła „wodę i infrastrukturę sanitarną” jako obszar priorytetowy dla ram rozwoju po 2015 r. w komunikacie „Godne życie dla wszystkich: od wizji do wspólnego działania” (COM(2014) 335) przyjętym 2 czerwca 2014 r. Działania UE w znacznym stopniu przyczyniły się do utrzymania powszechnego dostępu do wody i infrastruktury sanitarnej na liście celów zrównoważonego rozwoju w programie działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030 (Cel 6: Zapewnienie dostępności wody i systemów sanitarnych dla wszystkich oraz zapewnienie zrównoważonej gospodarki wodno-sanitarnej) przyjętym przez Zgromadzenie Ogólne ONZ dnia 25 września 2015 r.
- Komisja Europejska współpracuje z różnymi partnerami, aby promować innowacyjne podejście do pomocy rozwojowej (np. wspieranie partnerstw między operatorami w sektorze usług wodnych i partnerstw publiczno-publicznych), wspierać wymianę najlepszych praktyk między państwami członkowskimi (np. dotyczących instrumentów na rzecz solidarności) oraz identyfikować nowe możliwości współpracy. Dialog ten odbywa się w ramach specjalnych warsztatów oraz na forach międzynarodowych. EuropeAid – Dyrekcja Generalna ds. Współpracy Międzynarodowej i Rozwoju – zorganizowała warsztaty na temat „innowacyjnych partnerstw i mechanizmów finansowania” jako sposobu promowania dostępu do wody pitnej i infrastruktury sanitarnej w krajach rozwijających się. Wydarzenie to miało także na celu sprawdzenie, jaką rolę mogą odgrywać podmioty i instytucje UE we wspieraniu współpracy w dziedzinie wody i wymiany najlepszych praktyk. Komisarz Neven Mimica podkreślił również zaangażowanie UE w tej kwestii na 7. Światowym Forum Wodnym w Korei Południowej podczas posiedzenia poświęconego „Innowacyjnym źródłom finansowania małych i zdecentralizowanych operatorów i podmiotów w sektorze wodnym i sanitarnym”.
Dodatkowe informacje
- 8 września 2015 r. Parlament Europejski przyjął sprawozdanie z własnej inicjatywy dotyczące dalszych działań związanych z europejską inicjatywą obywatelską Right2Water.
- Na sesji plenarnej 15 października 2014 r. Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny przyjął opinię w sprawie komunikatu Komisji opublikowanego w odpowiedzi na inicjatywę „Right2Water”.
