Op de allereerste digitale EBI-dag worden de verwezenlijkingen gevierd en wordt aangegeven dat er behoefte is aan verbetering

De EBI-dag, die jaarlijks door het Europees Economisch en Sociaal Comité wordt georganiseerd, brengt nieuwe campagnevoerders en al geruime tijd pleitbezorgers van het Europees burgerinitiatief bijeen. Normaal gesproken zullen op 3 juni 2021 treinen, vluchten en conferentiezalen in het Europees Economisch en Sociaal Comité (EESC) worden geboekt. Dit jaar werd de EBI-dag echter volledig online gehouden. Voor de 10e editie van het evenement hebben de deelnemers en sprekers de lijst van verwezenlijkingen van het EBI kritisch bekeken, alsook de tegenslagen en de ruimte voor verbetering, zoals de politieke impact en de waarde ervan voor de Europese democratie.

Democracy International, European Citizen Action Service, The ECI Campaign, Bertelsmann Stiftung en het Europees Comité van de Regio’s zijn de permanente partners van het evenement, en ik heb de eer gehad de openingssessie op hoog niveau namens Democracy International en de permanente partners te matigen. Dit jaar werd onder meer Christa Schweng, voorzitter van het Europees Economisch en Sociaal Comité, en Pedro Silva Pereira, vicevoorzitter van het Europees Parlement belast met de Europese democratie en het EBI, geopend. Věra Jourová, vicevoorzitter van de Europese Commissie belast met waarden en transparantie, heeft een videoboodschap ingediend.

Krediet: EESC 2021

De sprekers bespraken de ontwikkeling van het EBI sinds de lancering ervan in 2012, met bijzondere aandacht voor de impact van initiatieven, en inspireerden dit jaar als thema van de EBI-dag „Burgers in staat stellen invloed uit te oefenen op de toekomst van Europa”. In 2021 zijn de eerste twee wetgevingsteksten naar aanleiding van EBI’s van kracht geworden: de drinkwaterrichtlijn, die wordt beïnvloed door het Right2Water-initiatief, en de transparantie van de risicobeoordeling van de EU in de verordening inzake de voedselketen, die een vervolg is op het initiatief inzake glyfosaat. Hoewel een ander succesvol initiatief Minority Safepack dit jaar geen positief antwoord van de Commissie heeft ontvangen, herhaalde mevrouw Schweng dat de dialoog moet worden versterkt en dat de Commissie uitvoerig moet uitleggen waarom zij geen actie onderneemt.

Initiatieven kunnen echter nog steeds als inspiratiebron dienen voor EU-wetgeving in de toekomst, ongeacht of zij succesvol zijn of niet. Met de in 2012 gelanceerde Single Communication Tariff Act over de afschaffing van roamingtarieven, die niet succesvol was wat betreft handtekeningen, werd EU-wetgeving geactiveerd die in 2017 in werking trad en een mooi voorbeeld is van hoe ideeën van burgers een politieke impact kunnen hebben op de toekomst van Europa. Mevrouw Jourová erkende dit ook in haar videoboodschap door toe te geven dat het, gezien de aard van de EU-besluitvorming, tijd kost om concrete resultaten van initiatieven tot stand te brengen, maar dat diverse elementen van dergelijke initiatieven ook niet-wetgevende follow-up kregen.

De heer Silva Pereira is ingenomen met de positieve ontwikkelingen in de EBI-regels, waaronder vereenvoudiging en flexibiliteit bij het ondertekenen en lanceren van een EBI. Zowel mevrouw Schweng als de heer Silva Pereira zijn het erover eens dat de nieuwe verordening meer kansen biedt, en mevrouw Schweng schetst met name hoe de langere onderzoeksperiode van 3 tot 6 maanden de gelegenheid biedt om bredere discussies te voeren over initiatieven. De heer Silva Pereira toont zich echter ontevreden over het aantal succesvolle initiatieven en herhaalt dat succesvolle EBI’s serieus moeten worden genomen en passende follow-up moeten krijgen.

Ondertussen ontving het End the Cage Age Initiative haar reactie van de Commissie, die positief heeft aangekondigd dat de EU het voorstel van het initiatief zal aanvaarden en zich ertoe zal verbinden een einde te maken aan de gekooide landbouw. Eind 2023 zal een wetgevingsvoorstel worden ingediend om het gebruik van kooien voor alle in het initiatief genoemde landbouwhuisdieren geleidelijk af te schaffen en uiteindelijk te verbieden. Dit is een positieve stap voorwaarts voor het EBI en een duidelijke indicatie van waar initiatieven rechtstreeks van invloed kunnen zijn op het beleid!

Verdere dialoog over het EBI is nog steeds nodig om de banden tussen de organisatoren en de EU-instellingen te versterken. Tijdens de paneldiscussie heb ik de sprekers gevraagd welke verdere mogelijkheden voor dialoog er zijn, waarop zij antwoordden dat het betrekken van de nationale parlementen een manier is om een dialoog op gang te brengen die tot een grotere impact van het initiatief kan leiden. Een ander voorstel om de dialoog te verbeteren is om de organisatoren meer te betrekken bij de activiteiten van de Commissie op het gebied van hun EBI, nadat de Commissie haar eerste advies heeft uitgebracht. Daarnaast zorgen de EBI-debatten in het Europees Parlement voor meer zichtbaarheid en politieke betekenis aan de initiatieven.

Met betrekking tot vragen over de rol van het EBI in de Conferentie over de toekomst van Europa is mevrouw Schweng het erover eens dat de conferentie de beschikbare opties voor de deelname van EU-burgers, met inbegrip van het EBI, moet beoordelen en of het nodig is het te verbeteren of extra instrumenten toe te voegen.

De openingssessie van de 10e editie van de EBI-dag biedt vrienden van het EBI samen met belangrijke leden van de EU-instellingen de gelegenheid om de successen van het EBI te evalueren en te onderzoeken, waaronder de nieuwe EBI-verordening en de nieuwe EU-wetgeving die is geïnspireerd op EBI’s, de tegenslagen van het EBI, waaronder het gebrek aan bewustzijn en het gebrek aan politieke impact, en de weg vooruit, met inbegrip van de Conferentie over de toekomst van Europa. De deelnemers en de sprekers zijn het erover eens: het EBI zal in de toekomst nog meer moeten investeren om de zwakke punten op het gebied van politieke impact en bewustzijn aan te pakken en de sterke punten van de burgerparticipatie in de EU te versterken.

We kijken ernaar uit volgend jaar opnieuw persoonlijk bijeen te komen voor het 10-jarig bestaan van het EBI!

Alle verslagen en presentaties van de EBI-dag 2021 wordenhiergepubliceerd.