Σύνταξη γήρατoς
Αίτηση συνταξιοδότησης
Αν έχετε εργαστεί σε διάφορες χώρες της ΕΕ, μπορεί να έχετε συσσωρεύσει συνταξιοδοτικά δικαιώματα σε καθεμιά απ' αυτές.
Θα πρέπει να υποβάλετε αίτηση στον συνταξιοδοτικό φορέα της χώρας στην οποία ζείτε ή εργαστήκατε για τελευταία φορά. Αν δεν έχετε εργαστεί ποτέ στη χώρα στην οποία ζείτε, η χώρα υποδοχής σας θα προωθήσει την αίτησή σας στη χώρα όπου εργαστήκατε για τελευταία φορά.
Η χώρα αυτή είναι υπεύθυνη για τη διεκπεραίωση της αίτησής σας και για τη συγκέντρωση όλων των στοιχείων για τις εισφορές που καταβάλλατε σε όλες τις χώρες που εργαστήκατε.
Σε ορισμένες χώρες, ο συνταξιοδοτικός φορέας οφείλει να σας στείλει το έντυπο της αίτησης προτού συμπληρώσετε το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης το οποίο ισχύει στη συγκεκριμένη χώρα. Εάν δεν το λάβετε, επικοινωνήστε με το συνταξιοδοτικό σας φορέα για να μάθετε αν θα σας αποσταλεί αυτόματα.
Προειδοποίηση
Πρέπει να ζητάτε πληροφορίες σχετικές με τη σύνταξή σας τουλάχιστον 6 μήνες προτού συνταξιοδοτηθείτε, επειδή η χορήγηση σύνταξης από πολλές χώρες μπορεί να συνεπάγεται χρονοβόρες διαδικασίες.
Τι έγγραφα θα χρειαστείτε
Τα έγγραφα αυτά ποικίλλουν από χώρα σε χώρα, συνήθως όμως πρέπει να δίνετε τα τραπεζικά σας στοιχεία και κάποια στοιχεία ταυτότητας.
Για περισσότερες πληροφορίες, επικοινωνήστε με τον συνταξιοδοτικό φορέα που θα διεκπεραιώσει την αίτησή σας.
Διαφορές στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης
Σε ορισμένες χώρες της ΕΕ πρέπει να περιμένετε περισσότερο για να συνταξιοδοτηθείτε από ό,τι σε άλλες.
Μπορείτε να λαμβάνετε τη σύνταξή σας στη χώρα όπου ζείτε (ή εργαστήκατε για τελευταία φορά) μόνον εφόσον έχετε συμπληρώσει τη νόμιμη ηλικία συνταξιοδότησης στη χώρα αυτή. Αν έχετε συσσωρεύσει συνταξιοδοτικά δικαιώματα σε άλλες χώρες, το μέρος αυτό της σύνταξής σας θα το λάβετε μόνον αφού συμπληρώσετε τη νόμιμη ηλικία συνταξιοδότησης που προβλέπεται στις χώρες αυτές.
Συνεπώς, έχει σημασία να ενημερωθείτε εκ των προτέρων, από όλες τις χώρες στις οποίες εργαστήκατε, για το τι πρόκειται να συμβεί αν αλλάξετε την ημερομηνία που θα αρχίσετε να λαμβάνετε τη σύνταξή σας.
Αν λάβετε μια σύνταξη νωρίτερα από μια άλλη, αυτό μπορεί να επηρεάσει τα ποσά που θα λάβετε.
Μπορείτε να ζητήσετε περισσότερες πληροφορίες από τον αρμόδιο φορέα της χώρας όπου ζείτε και/ή των χωρών όπου εργαστήκατε.
Ενημερωθείτε για την ηλικία συνταξιοδότησης και τα συνταξιοδοτικά συστήματα που ισχύουν στις διάφορες χώρες της ΕΕ:
Επιλέξτε χώρα
Μια αληθινή ιστορία
Προσέξτε μήπως ισχύουν διαφορετικά (ανώτερα!) όρια ηλικίας συνταξιοδότησης σε άλλες χώρες
Η Καρολίν από τη Γαλλία εργάστηκε 15 χρόνια στη Δανία και, εν συνεχεία, στα τέλη της σταδιοδρομίας της επέστρεψε στη Γαλλία. Όταν έγινε 62 ετών, υπέβαλε αίτηση για σύνταξη, όπως συνηθίζεται στη Γαλλία, αλλά η σύνταξη που έλαβε ήταν πολύ χαμηλή.
Στα 62 της η Καρολίν δικαιούται μόνο το γαλλικό μέρος της σύνταξής της. Τη σύνταξη που δικαιούται από τη Δανία θα την λάβει όταν γίνει 67 ετών - που είναι η νόμιμη ηλικία συνταξιοδότησης στη Δανία για την ηλικιακή ομάδα της Καρολίν.
Περίοδοι επιλεξιμότητας
Σε ορισμένες χώρες της ΕΕ, πρέπει να έχετε εργαστεί ένα ελάχιστο χρονικό διάστημα για να θεμελιώσετε συνταξιοδοτικό δικαίωμα.
Στις περιπτώσεις αυτές, ο συνταξιοδοτικός φορέας πρέπει να λάβει υπόψη του όλες τις περιόδους που εργαστήκατε σε άλλες χώρες της ΕΕ, σαν να εργαζόσασταν στη χώρα αυτή αδιαλείπτως, προκειμένου να εκτιμήσει κατά πόσον θεμελιώνετε συνταξιοδοτικό δικαίωμα ( αρχή του συνυπολογισμού των περιόδων).
Εάν δεν το πράξει, επικοινωνήστε με τις υπηρεσίες παροχής βοήθειας της ΕΕ.
Μια αληθινή ιστορία
Ο Τομ εργάστηκε 4 χρόνια στη Γερμανία και 32 χρόνια στην Πορτογαλία.
Στη Γερμανία, πρέπει κάποιος να έχει εργαστεί τουλάχιστον 5 χρόνια για να δικαιούται σύνταξη. Κανονικά, ο Τομ δεν θα μπορούσε να συνταξιοδοτηθεί από το εθνικό συνταξιοδοτικό σύστημα της Γερμανίας, αφού είχε εργαστεί εκεί μόνο 4 χρόνια.
Όμως, ο γερμανικός συνταξιοδοτικός φορέας έπρεπε να λάβει υπόψη του τα χρόνια που ο Τομ εργάστηκε στην Πορτογαλία. Έτσι, αναγνώρισε το δικαίωμά του και τώρα του καταβάλλει σύνταξη για τα 4 χρόνια που εργάστηκε στη Γερμανία.
Περίοδοι ασφάλισης μικρότερες του ενός έτους
Αν ήσασταν ασφαλισμένος σε μια χώρα για λιγότερο από ένα έτος, μπορεί να ισχύουν ιδιαίτεροι κανόνες, καθώς ορισμένες χώρες της ΕΕ δεν παρέχουν σύνταξη για μικρές περιόδους: οι μήνες ασφάλισης ή διαμονής σας στη χώρα όπου εργαστήκατε για σύντομο χρονικό διάστημα δεν θα χαθούν, αλλά θα ληφθούν υπόψη κατά τον υπολογισμό της σύνταξής σας από τις χώρες όπου εργαστήκατε για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
Αν αντιμετωπίζετε πρόβλημα όσον αφορά τη χορήγηση σύνταξης για περιόδους εργασίας μικρότερες του έτους, απευθυνθείτε στις υπηρεσίες παροχής βοήθειας της ΕΕ.
Πώς υπολογίζεται η σύνταξή σας;
Οι συνταξιοδοτικοί φορείς των χωρών της ΕΕ όπου εργαστήκατε θα υπολογίσουν τις εισφορές που καταβάλατε στο συνταξιοδοτικό τους σύστημα, τα ποσά που καταβάλατε σε άλλες χώρες, και τον χρόνο που εργαστήκατε στις διάφορες χώρες.
Ο ισοδύναμος συντελεστής ΕΕ
Κάθε συνταξιοδοτικός φορέας υπολογίζει το μέρος της σύνταξης που οφείλει να καταβάλει, λαμβάνοντας υπόψη τις περιόδους ασφάλισής σας σε όλες τις χώρες της ΕΕ.
Για τον σκοπό αυτό, προσθέτει τις περιόδους που εργαστήκατε σε διάφορες χώρες της ΕΕ και υπολογίζει πόση σύνταξη θα παίρνατε αν καταβάλλατε εισφορές για όλο το διάστημα στο δικό του συνταξιοδοτικό καθεστώς ( "θεωρητικό ποσό").
Κατόπιν, το ποσό αυτό αναπροσαρμόζεται, ώστε να αντανακλά τον πραγματικό χρόνο κάλυψής σας στη χώρα αυτή ( "αναλογική παροχή").
Ο εθνικός συντελεστής
Αν πληροίτε τις προϋποθέσεις για τη θεμελίωση δικαιώματος εθνικής σύνταξης, ανεξαρτήτως των περιόδων ασφάλισής σας σε άλλες χώρες, ο συνταξιοδοτικός φορέας θα υπολογίσει επίσης την εθνική σύνταξη ( "αυτοτελής παροχή").
Αποτέλεσμα
Στη συνέχεια, ο εθνικός φορέας θα προβεί σε σύγκριση της αναλογικής με την αυτοτελή παροχή· εσείς θα λάβετε από τη συγκεκριμένη χώρα της ΕΕ τη σύνταξη που είναι υψηλότερη.
Η απόφαση κάθε χώρας σε σχέση με την αίτησή σας επεξηγείται σε ειδικό σημείωμα που θα λάβετε, το έντυπο P1.
Μια αληθινή ιστορία
Η Ρόζα εργάστηκε 20 χρόνια στη Γαλλία και 10 χρόνια στην Ισπανία.
Και στις δύο χώρες ισχύει ελάχιστo χρονικό διάστημα εργασίας 15 ετών για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος. Κάθε χώρα θα υπολογίσει τη σύνταξη της Ρόζας:
Ο γαλλικός συνταξιοδοτικός φορέας θα κάνει έναν διπλό υπολογισμό:
- Θα υπολογίσει την εθνική σύνταξη της Ρόζας για τα 20 χρόνια που εργάστηκε στη Γαλλία - ας πούμε 800 ευρώ
- Θα υπολογίσει επίσης ένα θεωρητικό ποσό, τη σύνταξη που θα έπαιρνε η Ρόζα αν είχε εργαστεί όλο το χρονικό διάστημα (30 χρόνια) στη Γαλλία - ας πούμε 1.500 ευρώ. Κατόπιν, θα υπολογίσει την αναλογική σύνταξη, δηλαδή το μέρος αυτού του ποσού που αντιστοιχεί στα χρόνια που εργάστηκε στη Γαλλία: 1.500x20 χρόνια στη Γαλλία/30 χρόνια συνολικά=1.000 ευρώ.
Η Ρόζα δικαιούται να λάβει το υψηλότερο ποσό, δηλαδή 1.000 ευρώ τον μήνα.
Ο ισπανικός συνταξιοδοτικός φορέας δεν θα υπολογίσει την εθνική σύνταξη, επειδή η Ρόζα είχε εργαστεί στην Ισπανία λιγότερο από το ελάχιστο απαιτούμενο διάστημα. Θα υπολογίσει μόνο τον ισοδύναμο συντελεστή ΕΕ - με βάση το θεωρητικό ποσό, δηλαδή τη σύνταξη που θα έπαιρνε η Ρόζα αν είχε εργαστεί και τα 30 χρόνια στην Ισπανία - ας πούμε 1.200 ευρώ.
Κατόπιν, θα υπολογίσει την αναλογική σύνταξη, δηλαδή το μέρος του ποσού αυτού που αντιστοιχεί στα χρόνια που εργάστηκε στην Ισπανία: 1.200x10 χρόνια στην Ισπανία/30 χρόνια συνολικά=400 ευρώ.
Τελικά, η Ρόζα θα λάβει σύνταξη 1.400 ευρώ.
Καταβολή της σύνταξης
Κάθε χώρα που σας χορηγεί σύνταξη συνήθως καταβάλλει το αντίστοιχο ποσό σε τραπεζικό λογαριασμό στη χώρα διαμονής σας - εφόσον ζείτε σε χώρα της ΕΕ.
Αν δεν ζείτε σε χώρα της ΕΕ, ενδέχεται να πρέπει να ανοίξετε τραπεζικό λογαριασμό σε κάθε χώρα της ΕΕ που σας καταβάλλει σύνταξη.
Σύνταξη αναπηρίας/επιζώντων
Οι παραπάνω κανόνες εφαρμόζονται επίσης και για τον υπολογισμό της σύνταξης αναπηρίας και της σύνταξης επιζώντων. Αξίζει να σημειωθεί ότι:
- Αν ζητήσετε σύνταξη ή παροχές λόγω αναπηρίας, κάθε χώρα στην οποία εργαστήκατε μπορεί να σας ζητήσει να υποβληθείτε σε χωριστές εξετάσεις - και βεβαίως να αποφανθεί διαφορετικά. Μια χώρα μπορεί να κρίνει ότι έχετε σοβαρή αναπηρία, ενώ μια άλλη ότι δεν έχετε καθόλου.
- Ορισμένες χώρες της ΕΕ δεν χορηγούν συντάξεις επιζώντων. Αν ο/η σύζυγός σας εργάζεται στο εξωτερικό και υπολογίζετε στη δυνατότητα καταβολής τέτοιας σύνταξης, ελέγξτε κατά πόσον η συγκεκριμένη χώρα του εξωτερικού χορηγεί τέτοιες συντάξεις.