Emerytury
Gdzie złożyć wniosek?
Jeśli Twoje miejsca pracy znajdowały się w kilku krajach UE, w każdym z nich będziesz mieć określone prawa do świadczeń emerytalnych.
Należy złożyć wniosek do zakładu ubezpieczeń emerytalnych w kraju, w którym mieszkasz lub w którym znajdowało się Twoje ostatnie miejsce pracy. Jeśli nigdy nie pracowałeś w kraju, w którym mieszkasz, kraj ten przekaże Twój wniosek do kraju, w którym znajdowało się Twoje ostatnie miejsce pracy.
Ten kraj jest wówczas odpowiedzialny za rozpatrzenie Twojego wniosku i zgromadzenie informacji o składkach emerytalnych wpłaconych we wszystkich krajach, w których znajdowały się Twoje miejsca pracy.
W niektórych krajach zakład ubezpieczeń emerytalnych powinien przesłać Ci formularz wniosku o emeryturę, zanim osiągniesz wiek emerytalny obowiązujący w tym kraju. Jeśli takiego formularza nie otrzymasz, skontaktuj się z zakładem ubezpieczeń, aby sprawdzić, czy wniosek jest wysyłany automatycznie.
Uwaga
Informacji na temat przyznawania emerytury należy poszukiwać co najmniej sześć miesięcy przed terminem przejścia na emeryturę, ponieważ proces ubiegania się o emeryturę z kilku krajów może długo trwać.
Niezbędne dokumenty
Wymagania różnią się w zależności od kraju, ale zwykle konieczne jest podanie numeru rachunku bankowego i przedłożenie dowodu tożsamości.
Aby uzyskać więcej informacji, skontaktuj się z zakładem ubezpieczeń emerytalnych, który rozpatruje Twój wniosek.
Różnice dotyczące wieku emerytalnego
W niektórych krajach UE na rozpoczęcie pobierania emerytury trzeba będzie czekać dłużej niż w innych krajach.
W kraju, w którym mieszkasz (lub w którym ostatnio pracowałeś), możesz ubiegać się o emeryturę dopiero po osiągnięciu ustawowego wieku emerytalnego obowiązującego w tym kraju. Jeśli przysługują Ci prawa do emerytury w innych krajach, odpowiednią część emerytury otrzymasz dopiero po osiągnięciu ustawowego wieku emerytalnego obowiązującego w tych krajach.
Dlatego należy jak najwcześniej zasięgnąć informacji o tym, jak będzie wyglądała Twoja sytuacja w każdym z krajów, w których pracowałeś, jeśli zmienisz datę przejścia na emeryturę.
Jeśli zaczniesz pobierać jedną emeryturę wcześniej niż inną, może to mieć wpływ na wysokość otrzymywanych przez Ciebie świadczeń.
Więcej porad możesz uzyskać w odpowiednim zakładzie ubezpieczeń emerytalnych w kraju, w którym mieszkasz, lub w krajach, w których pracowałeś.
Prawdziwa historia
Pamiętaj o różnicach w wieku emerytalnym w różnych krajach
Caroline, która pochodzi z Francji, przez 15 lat pracowała w Danii, a następnie, kiedy jej kariera zawodowa dobiegała końca, powróciła do Francji. Po ukończeniu 62 lat złożyła wniosek o emeryturę zgodnie z francuskimi przepisami, ale przyznane świadczenia okazały się bardzo niskie.
W wieku 62 lat Caroline jest uprawniona do pobierania tylko francuskiej części swojej emerytury. Duńską emeryturę otrzyma dopiero, kiedy będzie mieć 67 lat – taki wiek emerytalny obowiązuje w Danii w odniesieniu do grupy wiekowej, do której należy Caroline.
Okresy składkowe
W niektórych krajach UE, aby móc ubiegać się o emeryturę, trzeba przepracować konkretny okres.
Przy obliczaniu tego okresu zakład ubezpieczeń emerytalnych musi uznać okresy przepracowane w innych krajach UE na takiej samej zasadzie jak okresy przepracowane w danym kraju (zasada sumowania okresów).
Jeżeli właściwy urząd tego nie zrobi, skontaktuj się z nami w celu uzyskania pomocy.
Prawdziwa historia
Tom przepracował cztery lata w Niemczech i 32 lata w Portugalii.
Aby uzyskać prawo do emerytury w Niemczech, trzeba przepracować co najmniej pięć lat. Tom nie miałby więc prawa do państwowej emerytury, gdyby pracował tylko w Niemczech (pracował tam tylko przez cztery lata).
Jednak niemiecki zakład ubezpieczeń uwzględnił zgodnie z przepisami lata, które Tom przepracował w Portugalii. Uznał prawo Toma do emerytury za ważne i wypłaca mu emeryturę za cztery lata przepracowane w Niemczech.
Okresy ubezpieczeniowe poniżej jednego roku
Jeśli okres ubezpieczenia w jednym kraju trwał krócej niż rok, zastosowanie mogą mieć specjalne przepisy, ponieważ niektóre kraje UE nie zapewniają emerytury za krótkie okresy: Twoje miesiące opłacania składek albo zamieszkiwania w kraju, w którym przez krótki czas pracowałeś, nie przepadną, lecz zostaną wzięte pod uwagę przy obliczaniu wysokości emerytury przez kraje, w których przepracowane okresy były dłuższe.
Jeśli masz problem z uzyskaniem wypłaty emerytury za okresy pracy krótsze niż rok, skontaktuj się z nami w celu uzyskania pomocy.
Obliczanie wysokości emerytury
Zakłady ubezpieczeń w każdym z krajów UE, w których pracowałeś, sprawdzają, ile składek odprowadziłeś do systemu w danym kraju, ile do systemów w innych krajach oraz jak długo pracowałeś w poszczególnych krajach.
Stawka na poziomie UE
Następnie każdy z urzędów oblicza wysokość części emerytury, którą będzie Ci wypłacał, uwzględniając okresy składkowe z innych krajów UE.
W tym celu sumuje okresy przepracowane we wszystkich krajach UE i ustala, jaka byłaby wysokość Twojej emerytury, gdyby wszystkie Twoje składki zostały wpłacone w ramach krajowego systemu emerytalnego (tzw. teoretyczna kwota emerytury).
Następnie tę kwotę koryguje się odpowiednio do czasu, w którym w tym kraju rzeczywiście obejmowało Cię ubezpieczenie (tzw. świadczenie proporcjonalne).
Stawka krajowa
Jeśli, bez względu na wszystkie okresy przepracowane w innych krajach, spełniasz warunki niezbędne do uzyskania państwowej emerytury, zakład ubezpieczeń obliczy także wysokość emerytury krajowej (tzw. świadczenie niezależne).
Wynik
Zakład ubezpieczeń porówna następnie świadczenie proporcjonalne i świadczenie niezależne. Otrzymywać będziesz tę kwotę, która w tym kraju jest wyższa.
Każdy kraj przedstawi swoją decyzję w sprawie Twojego wniosku w specjalnej nocie, którą otrzymasz na formularzu P1.
Prawdziwa historia
Rosa przez 20 lat pracowała we Francji, a przez 10 – w Hiszpanii.
W obydwu krajach, aby uzyskać prawo do emerytury, trzeba przepracować minimum 15 lat. Wysokość emerytury Rosy zostanie obliczona w obydwu krajach:
Francuski urząd obliczy dwie kwoty:
- kwotę emerytury krajowej za 20 lat pracy we Francji, czyli około 800 euro
- kwotę teoretyczną, czyli wysokość emerytury, którą Rosa otrzymałaby, gdyby przepracowała we Francji całe 30 lat, czyli około 1500 euro. Następnie ustali wysokość emerytury proporcjonalnej, czyli tej części kwoty, która powinna zostać wypłacona za lata przepracowane we Francji: 1500 x 20 lat we Francji / 30 lat ogółem = 1000 euro.
Rosa ma prawo do otrzymania wyższej kwoty, czyli 1000 euro.
Z kolei urząd hiszpański nie będzie obliczał wysokości emerytury krajowej, ponieważ Rosa nie przepracowała w Hiszpanii minimalnego okresu wymaganego do uzyskania prawa do emerytury. Obliczy on jedynie kwotę teoretyczną, czyli wysokość emerytury, którą Rosa otrzymałaby, gdyby przepracowała w Hiszpanii całe 30 lat, czyli około 1200 euro.
Następnie ustali wysokość emerytury proporcjonalnej, czyli tej części kwoty, która powinna zostać wypłacona za lata przepracowane w Hiszpanii: 1200 x 10 lat w Hiszpanii / 30 lat ogółem = 400 euro.
Ostatecznie Rosa otrzyma 1400 euro.
Wypłata emerytury
Każdy kraj, który przyznaje Ci świadczenia emerytalne, zwykle wpłaca odpowiednią kwotę na rachunek bankowy w kraju Twojego zamieszkania – jeśli mieszkasz w UE.
Jeśli nie mieszkasz w UE, konieczne może być otwarcie rachunku bankowego w każdym kraju UE, który wypłaca Ci emeryturę.
Renty inwalidzkie i rodzinne
Powyższe zasady mają także zastosowanie do obliczania rent inwalidzkich i rodzinnych. Warto wiedzieć:
- Jeśli ubiegasz się o rentę inwalidzką lub świadczenia z tytułu niepełnosprawności, każdy kraj, w którym pracowałeś, może wymagać od Ciebie poddania się osobnemu badaniu lekarskiemu – a wydane w związku z tym orzeczenia mogą być różne. Jeden kraj może stwierdzić u Ciebie poważny stopień inwalidztwa, natomiast inny może uznać, że nie kwalifikujesz się do otrzymywania renty inwalidzkiej.
- Niektóre kraje UE nie przyznają rent rodzinnych. Jeśli Twój współmałżonek lub współmałżonka pracują za granicą i liczysz na możliwość otrzymywania renty rodzinnej, sprawdź, czy dany kraj wypłaca tego typu świadczenie.