Planowanie spadkowe w sytuacji transgranicznej

Jako prawo, które będzie miało zastosowanie do sprawy spadkowej dotyczącej Twojego majątku, możesz wybrać prawo kraju Twojego obywatelstwa.

Sprawą spadkową zasadniczo zajmie się odpowiedni organ – często sąd lub notariusz – w kraju UE, w którym znajdowało się Twoje ostatnie miejsce zamieszkania. Organ ten w większości przypadków zastosuje do sprawy spadkowej prawo swojego kraju.

Zgodnie z przepisami UE możesz jednak podjąć decyzję, że do sprawy spadkowej dotyczącej majątku po Tobie będzie miało zastosowanie prawo kraju Twojego obywatelstwa, bez względu na to, czy jest to kraj UE czy nie.

Jeżeli masz obywatelstwo więcej niż jednego kraju, możesz wybrać prawo dowolnego z nich.

Swój wybór prawa właściwego powinieneś wskazać jednoznacznie i wyraźnie w testamencie lub osobnym oświadczeniu. Testament lub oświadczenie zostaną uznane za ważne, jeżeli będą spełniać wymogi nałożone przez:

  • kraj UE, w którym ostatnio mieszkałeś, lub
  • prawo kraju, którego masz obywatelstwo, jeśli dokonałeś takiego wyboru.

Kiedy organy mogą odmówić stosowania wybranego prawa właściwego

  • Unijne przepisy prawa spadkowego nie mają zastosowania do Danii i Irlandii. Jeżeli spadkobiercy zdecydują się przedstawić sprawę spadkową do rozstrzygnięcia organowi znajdującemu się w jednym z tych krajów, wybrane przez Ciebie prawo może nie zostać zastosowane. Jednak obywatele Danii i Irlandii mogą korzystać z tych przepisów UE i wybrać prawo kraju swojego obywatelstwa jako prawo mające zastosowanie do sprawy spadkowej dotyczącej pozostawionego przez nich majątku, jeśli sprawa ta toczy się w kraju UE innym niż Dania i Irlandia.
  • Organ kraju UE, który rozstrzyga w sprawie spadkowej, może odmówić zastosowania niektórych przepisów prawa Twojego kraju ojczystego, jeśli są one sprzeczne z porządkiem publicznym jego kraju. Na przykład organ taki mógłby odmówić zastosowania przepisów, które dyskryminują spadkobierców ze względu na płeć lub to, że urodzili się poza związkiem małżeńskim.

Jakie kwestie będzie regulować prawo mające zastosowanie do sprawy spadkowej

To prawo krajowe mające zastosowanie do sprawy spadkowej – bez względu na to, czy jest to prawo kraju, w którym znajdowało się Twoje ostatnie miejsce zamieszkania, czy prawo Twojego kraju ojczystego – będzie regulować kwestie dziedziczenia wszystkich składników majątku, niezależnie od ich umiejscowienia i tego, czy są to rzeczy ruchome (np. samochód lub rachunek bankowy) czy też nieruchomości (np. dom).

To prawo krajowe będzie określać:

  • kto będzie po Tobie dziedziczyć – na przykład współmałżonek/partner, dzieci, rodzice
  • czy można wydziedziczyć członka rodziny
  • czy pewne składniki majątku powinny zostać zarezerwowane dla niektórych osób – na przykład dla dzieci
  • czy któraś z darowizn, których dokonałeś za życia, powinna zostać zaliczona do majątku, zanim zostanie on przekazany spadkobiercom
  • jak ma przebiegać przeniesienie własności składników majątku na spadkobierców
  • jaki jest zakres uprawnień spadkobierców, wykonawców testamentu i zarządców spadku, w tym warunki sprzedaży dóbr i spłaty wierzycieli
  • kto powinien ponosić odpowiedzialność za wszelkie długi, jakie pozostaną po Tobie
  • jak należy dokonać podziału majątku pomiędzy spadkobierców.

Unijne przepisy prawa spadkowego nie określają, jaki organ i zgodnie z którym prawem będzie rozpatrywać niektóre kwestie związane ze spadkiem, takie jak:

  • podatek od spadku, który będą musieli zapłacić Twoi spadkobiercy od odziedziczonego majątku
  • stan cywilny spadkodawcy – na przykład kto był Twoim ostatnim współmałżonkiem
  • ustrój majątkowy małżonków lub zarejestrowanych partnerów – to, w jaki sposób Twój majątek powinien zostać podzielony po śmierci współmałżonka lub partnera
  • kwestie dotyczące przedsiębiorstw – na przykład co się stanie z posiadanymi przez Ciebie udziałami w spółce.

Prawdziwa historia

Brian jest Irlandczykiem, który na emeryturze przeprowadził się do Francji. Ma tam swój dom, w którym mieszka od ponad ośmiu lat, w tym od pięciu lat ze swoją partnerką Anne.

Ponieważ Brian mieszka we Francji, jego spadkobiercom może być wygodniej rozstrzygnąć sprawę spadkową z pomocą notariusza we Francji. To zresztą prawo francuskie będzie z zasady regulować w tym przypadku kwestie dotyczące dziedziczenia, ponieważ to Francja jest ostatnim krajem zamieszkania Briana. Prawo francuskie określi, kto może zostać spadkobiercą, w tym które składniki majątku powinny zostać zarezerwowane dla dzieci Briana i jakie są prawa Anne do majątku, zważywszy że Brian i Anne nie byli małżeństwem.

Prawo irlandzkie daje jednak Brianowi większą swobodę decydowania, kto powinien odziedziczyć po nim majątek. Dlatego Brian postanowił wskazać w swoim testamencie, że to prawo irlandzkie powinno zostać zastosowane do sprawy spadkowej, i wyznaczył Anne jako spadkobierczynię całości swojego majątku we Francji.

Więcej informacji o prawie spadkowym poszczególnych krajów

Informacje dotyczące formalności, spadkobierców i ich udziałów, ważności testamentów itp. w każdym kraju UE:

Załatwienie formalności spadkowych w sprawie transgranicznej

Dowiedz się, jak Twoja rodzina i bliscy będą mogli załatwić formalności spadkowe, jeśli dotyczą one więcej niż jednego kraju UE.

Prawo UE

Potrzebujesz pomocy lub porady?

Skontaktuj się z serwisami ds. pomocy

Możesz również skorzystać z wyszukiwarka działu pomocy, aby znaleźć odpowiedź na swoje pytanie.

Ostatnio sprawdzono: 06/10/2023
Udostępnij tę stronę