MEMO/08/740
Bruksela, 26 listopada 2008 r.
Pakiet spójności drogą do
naprawy gospodarki. Wkład Polityki Spójności w europejski plan
naprawy gospodarczej – przegląd w formie pytań i
odpowiedzi
Jaką rolę w planie naprawy odgrywa Polityka
Spójności?
- Na Politykę Spójności przeznaczana jest ponad jedna trzecia
budżetu UE: Ogólna suma 347 mld euro zostanie zainwestowana w
około dwa miliony współfinansowanych projektów realizowanych
przez regiony i państwa członkowskie w całej UE w latach
2007-2013. Nakłady te stanowią pewne źródło
finansowania w rzeczywistych warunkach gospodarki, pozwalające
stawić czoła wyzwaniom, jakie czekają nas w dłuższej
perspektywie. Środki te skoncentrowane są na tworzeniu trwałych
miejsc pracy i napędzaniu trwałego wzrostu gospodarczego poprzez
wspieranie priorytetów strategii lizbońskiej, takich jak: nowoczesne
sieci infrastruktury, dostęp do sieci szerokopasmowych, wspomaganie
małych przedsiębiorstw, innowacje, środowisko, zasoby ludzkie i
szkolenia.
- Na wkład polityki spójności w pakiet naprawczy przygotowywany
przez Komisję składa się cały wachlarz środków i
inicjatyw, nie tylko prawodawczych. Głównym celem jest przyspieszenie
płatności otrzymywanych przez państwa członkowskie oraz
usprawnienie dostępu do funduszy strukturalnych, co pozwoli na
przyspieszenie wdrażania projektów w terenie, jednocześnie
wzbudzając zaufanie i dynamizując gospodarkę europejską.
Jakiego rzędu płatności zaliczkowe
wpłynęły już do państw członkowskich?
W latach 2007-2008 państwa członkowskie otrzymały 5%
całkowitych przydziałów z funduszy strukturalnych za
pośrednictwem Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) oraz
Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS). W odniesieniu do Funduszu
Spójności: Hiszpania, Portugalia i Grecja otrzymały w 2007 r.
zaliczki sięgające 2%, a w 2008 r. kolejne 3%. W roku 2007
państwa członkowskie należące do unijnej dwunastki
przyjęły 2,5%, a w roku 2008 – 4%.
Prefinansowanie przez Komisję
|
|
|
Wartość względna
|
Wartość bezwzględna (w mld euro)
|
|
2007
|
2008
|
2007-2008
|
2007-2008
|
Fundusze strukturalne
|
|
|
|
|
UE-15
|
2%
|
3%
|
5%
|
7,60
|
UE-12
|
2%
|
3%
|
5%
|
5,7
|
Współpraca transgraniczna w UE
|
2%
|
3%
|
5%
|
0,39
|
Fundusz Spójności
|
|
|
|
|
Trzy kraje UE-15
|
2%
|
3%
|
5%
|
0,51
|
UE-12
|
2,5%
|
4%
|
6,5%
|
3,8
|
Razem
|
|
|
|
18,0
|
Plan naprawy przewiduje dodatkowe zaliczki w roku 2009. Ile mają one
wynieść?
Komisja wystąpiła z propozycjami zmian w rozporządzeniach
ogólnych dotyczących EFRR, EFS oraz funduszu spójności w
celu dopuszczenia następujących dodatkowych płatności
zaliczkowych:
- W odniesieniu do funduszy strukturalnych państwa UE-12 otrzymają
dalsze 2% w 2009 r., to jest 2,3 mld euro (oprócz przewidzianych już
wcześniej 2% zaliczek), a kraje UE-15 uzyskają 2,5%, to jest 3,8 mld
euro. W 2009 r. programy realizowane w ramach współpracy
transgranicznej otrzymają również tytułem zaliczki dodatkowe
2%, wynoszącej około 155 mln euro.
- W finansowaniu funduszu spójności nie przewiduje się zmian: W
2009 r. Hiszpania, Grecja i Portugalia otrzymają zaliczkę w
wysokości 2,5%, a państwa członkowskie UE-12 – 4%.
Ogółem, w granicach uzgodnionej kwoty
przysługującej każdemu z państw członkowskich, w ramach
tych środków, 27 państw otrzyma dodatkowy zastrzyk finansowy
sięgający 6,25 mld euro.
Prefinansowanie przez Komisję w 2009 r.
|
Poziom zaliczek w 2009 r. przed planem naprawczym w mld euro (%
ogólnej kwoty)
|
Poziom zaliczek w 2009 r. dodanych przez plan naprawczy w mld euro (%
ogólnej kwoty)
|
Łączna suma zaliczek w 2009 r. w mld euro
|
Fundusze strukturalne
|
|
|
|
UE-15
|
0
|
3,80 (2,5%)
|
3,80
|
UE-12
|
2,29 (2%)
|
2,29 (2%)
|
4,58
|
Współpraca transgraniczna w UE
|
0,08 (2%)
|
0,16 (2%)
|
0,24
|
Fundusz Spójności
|
|
|
|
Trzy kraje UE-15
|
0,26 (2,5%)
|
0
|
0,26
|
UE-12
|
2,37 (4%)
|
0
|
2,37
|
Razem
|
5,0
|
6,25
|
11,25
|
Kiedy nowe zaliczki zostaną wypłacone?
W roku 2009 zaliczki będą wypłacane natychmiast po
przyjęciu zmienionego rozporządzenia, to znaczy zazwyczaj w ciągu
30 dni od daty przyjęcia rozporządzenia.
Jak system płatności spójnościowych działa w
praktyce?
Komisja dokonuje płatności w trzech etapach:
- prefinansowanie (płatności zaliczkowe)
- płatności okresowe
- płatność salda końcowego
Zgodnie z
decyzją Komisji dotyczącą programu operacyjnego kwota
prefinansowana została przeznaczona na lata 2007-2013. Wypłacana
będzie w ratach o wartościach określonych w tabelach
powyżej. Płatności okresowych dokonuje się na podstawie
udokumentowanego potwierdzenia poniesionych wydatków przesłanego
Komisji przez państwa członkowskie.
W jaki sposób państwa członkowskie mają
uzupełnić nakłady na politykę spójności
otrzymywane z Brukseli, kiedy ich własne budżety są
nadwyrężone?
Celem zaliczek jest doraźne zapewnienie płynności finansowej w
początkowej fazie okresu programowania, aby ułatwić przekazywanie
środków ostatecznym beneficjentom projektów. Państwa
członkowskie zobowiązane są do respektowania minimalnych
stóp współfinansowania ze środków krajowych ustalonych
stosownymi rozporządzeniami (wskaźniki dla poszczególnych
programów mieszczą się w przedziale od 15 do 50%), ale system ten
jest elastyczny. Państwa członkowskie mogą
różnicować wysokość wkładu wspólnotowego i
krajowego w przypadku poszczególnych projektów w ramach danego
programu: Przykładowo niektóre działania mogą być
finansowane w 100% z funduszy strukturalnych w roku 2009, o ile są one
zrównoważone działaniami sfinansowanymi z budżetów
krajowych przed końcem okresu programowania.
Jakie inne zmiany w prawodawstwie wchodzą w grę?
Komisja proponowała kolejne zmiany w prawodawstwie, których
głównym celem jest przyspieszenie wykonania projektów w terenie.
W szczególności cele zmian są następujące:
- przyspieszenie wykonania dużych projektów dzięki
zatwierdzaniu wniosków o dokonanie płatności jeszcze przed
formalnym zatwierdzeniem projektu przez Komisję,
- uproszczenie zasad kwalifikowalności dla umożliwienia wypłat
ryczałtowych obejmujących określone koszty ogólne (np.
koszty sprzątania i ochrony budynków w kompleksach
przemysłowo-biurowych), pociągające za sobą
konieczność zmian w art. 56 rozporządzenia ogólnego w
sprawie funduszy strukturalnych;
- uproszczenie obsługi zaliczek wypłaconych beneficjentom w postaci
pomocy państwa: w praktyce oznacza to, że zaliczki w postaci pomocy
państwa wypłacane beneficjentom mogą sięgać 100%
pomocy, przy zachowaniu pozostałych warunków.
Wszelkie
zmiany legislacyjne muszą przed wprowadzeniem w życie uzyskać
zgodę Rady.
Na jakie wsparcie ze strony Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI) lub
innych instytucji finansowych mogą liczyć państwa
członkowskie, obawiające się wyschnięcia
źródeł finansowania projektów?
Wspólna inicjatywa Komisji Europejskiej, EBI, Europejskiego Banku
Odbudowy i Rozwoju oraz Kreditanstalt für Wiederaufbau Bank pod nazwą
JASPERS (Joint Assistance in Supporting Projects in European Regions –
wspólna inicjatywa wsparcia projektów w regionach europejskich) ma na
celu wsparcie państw członkowskich oraz regionów w przygotowaniu
dużych projektów, których łączny koszt przekracza 25
mln euro (w dziedzinie ochrony środowiska) lub 50 mln (w pozostałych
dziedzinach). Wolą Komisji i jej partnerów jest znaczące
rozszerzenie możliwości korzystania z pomocy JASPERS dzięki
zwiększeniu o 25% personelu wsparcia technicznego, począwszy od 2009
r. W efekcie oczekuje się, że do dyspozycji państw
członkowskich będzie ponad 70 specjalistów (dotychczas – 58
osób), wspomagających je w technicznym przygotowaniu dużych
projektów w celu przyspieszenia ich realizacji.
Czy Komisja zachęca państwa członkowskie do rewizji
priorytetów inwestycji spójnościowych w świetle aktualnej,
niestabilnej sytuacji gospodarczej?
Komisja Europejska zachęca państwa członkowskie do zbadania
możliwości zmiany obranych priorytetów i celów, w celu
przyspieszenia inwestycji w dziedzinach o największym potencjale wzrostu.
Może wchodzić w grę skoncentrowanie uwagi na działaniach
służących efektywności energetycznej, w tym
również na budownictwie mieszkalnym oraz zwiększeniu pomocy dla
małych i średnich przedsiębiorstw, które są
główną siłą napędową wzrostu gospodarki
europejskiej. Z tego względu Komisja zamierza ściśle
współpracować z Europejskim Funduszem Inwestycyjnym (EFI) i
pozostałymi partnerami w celu przyspieszenia i rozszerzenia obecnie
istniejących regulacji prawnych w dziedzinie usług inżynierii
finansowej dla małych i średnich przedsiębiorstw w ramach
inicjatywy JEREMIE (Joint European Resources for Micro to Medium Enterprises -
Wspólnych europejskich zasobów dla mikro-, małych i średnich
przedsiębiorstw). Co więcej, z początkiem przyszłego roku
Komisja wraz z EFI, EBI i wszystkimi państwami członkowskimi zamierza
zainicjować dwie wyspecjalizowane platformy służące
nawiązywaniu i podtrzymywaniu kontaktów dla potrzeb wymiany wiedzy,
wskazówek i najlepszych wzorów.
Komisja proponuje również państwom członkowskim
współpracę nad usprawnieniem rezultatów i uproszczeniem
treści programów w celu przyspieszenia ich realizacji.
[ ]
|