MEMO/08/740
Brussel, 26 november 2008
Op weg naar herstel: het cohesiepakket.
Vragen en antwoorden over de bijdrage van het cohesiebeleid aan het Europese
economische herstelplan
Wat is de rol van het cohesiebeleid in het herstelplan?
- Het cohesiebeleid is goed voor een derde van het budget van de EU: 347
miljard euro zal worden geïnvesteerd in ongeveer twee miljoen
medegefinancierde projecten in regio's en lidstaten in de gehele EU in
2007-2013. Deze investeringen vormen een betrouwbare bron van financiering in de
reële economie voor het aanpakken van uitdagingen op de lange
termijn. Ze zijn gericht op het creëren van duurzame banen en groei door
het ondersteunen van prioriteiten van de Lissabonstrategie, zoals moderne
infrastructuurnetwerken, toegang tot breedband, steun voor kleine ondernemingen,
innovatie, het milieu, menselijke hulpbronnen en opleiding.
- De bijdrage van het cohesiebeleid aan het herstelpakket bestaat uit een
verscheidenheid van wetgevende en andere maatregelen. De voornaamste
doelstelling is het tempo van de betalingen aan de lidstaten te versnellen en de
toegang tot de structuurfondsen te vergemakkelijken, waardoor de uitvoering van
projecten in het veld sneller zal kunnen verlopen en het vertrouwen in en de
dynamiek van de Europese economie gestimuleerd zullen worden.
Hoeveel hebben de lidstaten al aan voorschotten
ontvangen?
In 2007-2008 hebben alle lidstaten 5% van hun totale toewijzingen van de
structuurfondsen ontvangen van het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling
(EFRO) en het Europees Sociaal Fonds (ESF). Wat het Cohesiefonds betreft, hebben
Spanje, Portugal en Griekenland voorschotten ontvangen ter hoogte van 2% in 2007
en 3% in 2008. De EU-12-lidstaten ontvingen 2,5% in 2007 en 4% in 2008.
Voorfinanciering Commissie
|
|
|
Relatieve waarde
|
Absolute waarde (x miljard €)
|
|
2007
|
2008
|
2007-2008
|
2007-2008
|
Structuurfondsen
|
|
|
|
|
EU-15
|
2%
|
3%
|
5%
|
7,60
|
EU-12
|
2%
|
3%
|
5%
|
5,70
|
EU Grensoverschrijdende samenwerking
|
2%
|
3%
|
5%
|
0,39
|
Cohesiefonds
|
|
|
|
|
EU-15 (3 landen)
|
2%
|
3%
|
5%
|
0,51
|
EU-12
|
2,5%
|
4%
|
6,5%
|
3,80
|
TOTAAL
|
|
|
|
18,00
|
Hoe hoog zijn de in het herstelplan geplande extra voorschotten voor
2009?
De Commissie stelt voor om de verordeningen betreffende het EFRO, het ESF en
het Cohesiefonds aan te passen om aanvullende voorschotten mogelijk te maken, en
wel als volgt:
- voor de structuurfondsen zullen de EU-12-lidstaten een aanvullende 2%
ontvangen in 2009, oftewel 2,3 miljard euro (naast de al geplande 2%) en de
EU-15 zullen 2,5% ontvangen, ongeveer 3,8 miljard euro. Programma's die onder de
EU-doelstelling grensoverschrijdende samenwerking vallen, zullen ook 2%
aanvullende voorschotten ontvangen in 2009, ongeveer 155 miljoen euro;
- voor het Cohesiefonds zijn er geen veranderingen: Spanje, Griekenland en
Portugal zullen een voorschot van 2,5% ontvangen in 2009, en de EU-12-lidstaten
4%.
In totaal zullen deze maatregelen voor de 27 lidstaten een
extra injectie van 6,25 miljard euro betekenen, binnen de overeengekomen
financiële enveloppe voor de afzonderlijke lidstaten.
Voorfinan-ciering van de Commissie in 2009
|
Voorschotten in 2009 vóór het herstelplan, in miljarden
€ (in % van de totale toewijzing)
|
Aanvullende voorschotten in 2009 uit hoofde van het herstelplan, in
miljarden € (in % van de totale toewijzing)
|
Totale voorschotten in 2009 in miljarden €
|
Structuur- fondsen
|
|
|
|
EU- 15
|
0
|
3,80 (2,5%)
|
3,80
|
EU-12
|
2,29 (2%)
|
2,29 (2%)
|
4,58
|
EU Grensover-schrijdende samenwerking
|
0,08 (2%)
|
0,16 (2%)
|
0,24
|
Cohesiefonds
|
|
|
|
EU-15 (3 landen)
|
0,26 (2,5%)
|
0
|
0,26
|
EU-12
|
2,37 (4%)
|
0
|
2,37
|
Totaal
|
5,0
|
6,25
|
11,25
|
Wanneer zullen deze nieuwe voorschotten worden uitbetaald?
In 2009 zullen de voorschotten zo snel mogelijk na vaststelling van de
betreffende gewijzigde verordening worden uitbetaald, normaliter binnen dertig
dagen.
Hoe werkt het systeem van de cohesiebetalingen in de praktijk?
Betalingen door de Commissie worden verricht in drie stappen:
- voorfinanciering (voorschotten)
- tussentijdse betalingen
- betaling van het saldo
Nadat de Commissie een besluit heeft
genomen betreffende een operationeel programma, wordt een
voorfinancieringsbedrag toegewezen voor de periode 2007-2013. Dit bedrag wordt
in termijnen betaald, zoals aangegeven in bovenstaande tabellen. De tussentijdse
betalingen worden verricht op basis van bewijsstukken betreffende de uitgaven
die door de lidstaten bij de Commissie worden ingediend.
Hoe kunnen de lidstaten hun aandeel van de financiering van het
cohesiebeleid, ter hoogte van de uit Brussel ontvangen middelen, opbrengen nu
hun nationale schatkisten al onder zware druk staan?
De voorschotten zijn bedoeld om te zorgen voor een onmiddellijke kasstroom in
de beginfase van de programmeringsperiode, om de betalingen aan de begunstigden
van het project te vergemakkelijken. De lidstaten zijn verplicht zich te houden
aan de minimumpercentages voor nationale medefinanciering zoals aangegeven in de
verordeningen (die variëren van 15% tot 50%, afhankelijk van het
programma), maar het systeem is flexibel. Lidstaten kunnen de communautaire en
nationale bijdragen variëren voor individuele projecten in het kader van
een programma: zo zouden bijvoorbeeld bepaalde operaties in 2009 voor 100% door
de structuurfondsen gefinancierd kunnen worden, op voorwaarde dat dit later weer
gecompenseerd wordt door nationale financiering voor andere operaties tegen het
einde van de programmeringsperiode.
Welke andere wetgevende wijzigingen zouden overwogen kunnen
worden?
De Commissie heeft ook nog andere wijzigingen van de wetgeving voorgesteld,
die hoofdzakelijk gericht zijn op het versnellen van de uitvoering in het veld.
Het doel is meer in het bijzonder:
- het versnellen van de uitvoering van grote projecten, door declaraties te
accepteren nog voordat een project formeel goedgekeurd is door de
Commissie;
- het vereenvoudigen van de regels voor subsidiabiliteit, om forfaitaire
vergoedingen voor bepaalde overheadkosten mogelijk te maken (bv. gedeelde
schoonmaak- en beveiligingsdiensten in bedrijvenparken). Daartoe zal een
wijziging van artikel 56 van de algemene verordening betreffende de
structuurfondsen noodzakelijk zijn;
- het vereenvoudigen van de verwerking van voorschotten aan begunstigden in de
vorm van overheidssteun. In de praktijk betekent dit dat deze voorschotten 100%
van de steun zouden mogen bedragen, met inachtneming van de andere
voorwaarden.
Al deze wetgevingswijzigingen zullen door de Raad
goedgekeurd moeten worden voordat de genoemde maatregelen in praktijk gebracht
kunnen worden.
Welke ondersteuning kunnen lidstaten ontvangen van de Europese
Investeringsbank (EIB) of van andere financiële instellingen, om te
voorkomen dat de projectpijplijn droogvalt?
De Europese Commissie, de EIB, de Europese Bank voor Wederopbouw en
Ontwikkeling en de Kreditanstalt für Wiederaufbau hebben een gezamenlijk
initiatief opgezet onder de naam JASPERS ("Joint Assistance in Supporting
Projects in European Regions") om lidstaten en regio's te helpen bij de
voorbereiding van grote projecten (projecten die meer dan 25 miljoen euro
kosten, in het geval van milieuprojecten, of meer dan 50 miljoen euro voor
projecten op andere terreinen). De Commissie wil, samen met haar partners, de
mogelijkheden om gebruik te maken van JASPERS aanzienlijk uitbreiden, door het
personeelsbestand voor de technische bijstand met 25% op te voeren, met ingang
van 2009. Er zouden dan meer dan 70 deskundigen (nu 58) beschikbaar zijn om de
lidstaten te helpen bij de technische voorbereiding van grote projecten, zodat
die sneller uitgevoerd kunnen worden.
Moedigt de Commissie lidstaten aan om nieuwe prioriteiten te stellen
inzake cohesie-investeringen, gezien de huidige onzekere economische
situatie?
De Europese Commissie verzoekt de lidstaten om na te gaan of de prioriteiten
en doelstellingen eventueel aangepast kunnen worden met het oog op het
versnellen van uitgaven op terreinen met meer groeipotentieel. Daarbij valt te
denken aan meer aandacht voor maatregelen inzake energie-efficiëntie, ook
in de bouw, en voor ondersteuning van kleine en middelgrote ondernemingen, die
de motor van de groei van de Europese economie vormen. De Commissie zal nauw
samenwerken met het Europees Investeringsfonds (EIF) en andere partners om de
bestaande bepalingen inzake financiële producten voor kleine en middelgrote
ondernemingen te stroomlijnen en uit te breiden, in het kader van het
JEREMIE-initiatief ("Joint European Resources for Micro to Medium Enterprises").
Daarnaast zal de Commissie samen met het EIF, de EIB en alle lidstaten begin
volgend jaar twee specifieke netwerkplatforms lanceren, die als forum voor de
uitwisseling van informatie, advies en goede praktijken kunnen dienen.
De Commissie wil verder in samenwerking met de lidstaten de wijze van
uitvoering en de inhoud van de programma's vereenvoudigen, teneinde de
uitvoering te bespoedigen.
[ De tabellen en grafieken zijn beschikbaar in PDF en WORD PROCESSED ]
|