Europese Commissie

Persbericht

Brussel, 3 juli 2012

Kennis, verantwoordelijkheid, betrokkenheid: EU zet beleid voor Noordpoolgebied uiteen

De Europese Commissie en de hoge vertegenwoordiger van de Unie voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid hebben hun beleidskoers uiteengezet voor een constructieve betrokkenheid van de EU bij het Noordpoolgebied. Het Noordpoolgebied is een essentieel onderdeel van het mondiale milieu. De klimaatverandering grijpt op het Noordpoolgebied snel om zich heen, waarbij jaar na jaar zichtbare veranderingen optreden, en heeft aanzienlijke gevolgen voor het Arctische ecosysteem en de levenswijzen van de bevolking. Tegelijkertijd ontstaan door het snel smeltende zee-ijs en de technologische vooruitgang nieuwe economische mogelijkheden in de regio, zoals scheepvaart, mijnbouw, energiewinning en visserij. Deze activiteiten zijn weliswaar gunstig voor de mondiale economie, maar vereisen een voorzichtige en duurzame benadering: er moet worden voldaan aan stringente milieunormen, wil verdere schade aan het kwetsbare Arctische milieu worden voorkomen.

De strategie die vandaag is aangenomen en met de woorden "kennis, verantwoordelijkheid, betrokkenheid" kan worden samengevat, bevat een reeks concrete maatregelen die bijdragen tot onderzoek en duurzame ontwikkeling in de regio en tot milieuvriendelijke technologieën die kunnen worden ingezet voor duurzame scheepvaart en mijnbouw. In het kader van de strategie wordt ook gewezen op de activiteiten die de EU sedert 2008 in het Noordpoolgebied heeft ontwikkeld. In de voorbije tien jaar heeft de EU bijvoorbeeld jaarlijks 20 miljoen euro uitgetrokken voor Arctisch onderzoek en sedert 2007 heeft zij meer dan 1,14 miljard euro geïnvesteerd in de duurzame ontwikkeling van de regio.

Catherine Ashton, de hoge vertegenwoordiger van de Unie en vicevoorzitter van de Commissie, verklaarde: "Met de acties die vandaag worden voorgesteld, willen we de wereld tonen dat het de EU menens is met haar engagement ten opzichte van het Noordpoolgebied. De ontwikkelingen in het Noordpoolgebied verhogen de urgentie van onze maatregelen om de mondiale klimaatverandering te bestrijden en zijn van toenemend strategisch, economisch en ecologisch belang voor de Europese Unie. De EU wil een positieve bijdrage leveren aan de onderlinge samenwerking tussen de Arctische staten, waarbij rekening wordt gehouden met de behoeften van de inheemse en plaatselijke gemeenschappen in het Noordpoolgebied."

Europees commissaris voor Maritieme Zaken en Visserij, Maria Damanaki, ziet het als volgt: "Het Noordpoolgebied is aan snelle, grondige veranderingen onderhevig, waardoor nieuwe economische activiteiten mogelijk worden in een kwetsbaar deel van de wereld. Hierbij doen zich ecologische uitdagingen en mogelijkheden voor, die mondiale aandacht vereisen en waarbij de EU aanzienlijke steun kan verlenen: op het vlak van onderzoek, financiering, de strijd tegen de opwarming van de aarde en de ontwikkeling van groene technologieën. Dit is waar het bij het geïntegreerd maritiem beleid van de EU om gaat: bijdragen tot gemeenschappelijke oplossingen voor een duurzaam beheer van de zeeën."

Zowel hoge vertegenwoordiger Ashton als commissaris Damanaki heeft dit voorjaar een bezoek gebracht aan het Noordpoolgebied, waarbij Ashton Finland, Zweden en Noorwegen, met inbegrip van Svalbard, heeft bezocht en Damanaki Groenland.

In de mededeling zijn een reeks maatregelen opgenomen om het doeltreffend beheer van het Noordpoolgebied te ondersteunen. Hierbij gaat het onder meer om:

• ondersteuning van het Arctisch onderzoek in het kader van het door de Commissie voorgestelde onderzoeks- en innovatieprogramma Horizon 2020, waarvoor 80 miljard euro wordt uitgetrokken (zie IP/11/1475);

• bijdrage aan de opsporings- en reddingscapaciteit in het Noordpoolgebeid door het inzetten van de volgende generatie observatiesatellieten (zie IP/11/1477);

• versterking van de acties ter bestrijding van de klimaatverandering;

• het inzetten van de mogelijkheden die EU-financiering biedt om de duurzame ontwikkeling van het Noordpoolgebied optimaal te benutten ten gunste van de plaatselijke en inheemse gemeenschappen;

• bevordering en ontwikkeling van milieuvriendelijke technologieën die kunnen worden benut door de winningsindustrieën in het Noordpoolgebied;

• versterking van de bilaterale dialoog over Arctische aangelegenheden met Canada, IJsland, Noorwegen, de Russische Federatie en de Verenigde Staten, onder meer door een aanvraag in te dienen om de status van permanente waarnemer in de Arctische Raad te verkrijgen;

• meer inspanningen om op gezette tijden een dialoog over het beleid en de programma's van de EU aan te gaan met vertegenwoordigers van de organisaties van inheemse bevolkingsgroepen .

In totaal bevat de mededeling 28 actiepunten.

Belangrijkste punten van de mededeling:

• Klimaatverandering: de EU is goed op weg om haar in Kyoto aangegane verplichtingen na te komen, heeft haar toezegging om de uitstoot van broeikasgassen met 20% te verminderen in wetgeving opgenomen en heeft toegezegd om tegen 2050 de langetermijndoelstelling te realiseren om de uitstoot met 80 tot 95% te verminderen.

• Duurzame ontwikkeling: voor de begrotingsperiode 2007-2013 stelt de EU een bedrag van meer dan 1,14 miljard euro ter beschikking om het economisch, sociaal en ecologisch potentieel van de Arctische regio's van de EU en de aangrenzende gebieden te ontwikkelen.

• Onderzoek: in de voorbije tien jaar heeft de EU een belangrijke bijdrage geleverd tot het Arctisch onderzoek, waarbij zij ongeveer 200 miljoen euro aan EU-middelen heeft uitgetrokken voor onderzoeksactiviteiten in het Noordpoolgebied.

Het Europees Parlement en de EU-lidstaten wordt nu verzocht hun standpunten over de voorgestelde acties bekend te maken. De mededeling vormt ook de aanzet voor een dialoog en overlegproces met de Arctische landen, de inheemse bevolkingsgroepen en andere betrokken partijen om het EU-beleid ten opzichte van het Noordpoolgebied verder te verfijnen.

Achtergrond

De periode 2005-2010 is de warmste periode die ooit in het Noordpoolgebied is opgetekend en verwacht wordt dat de regio binnen dertig tot veertig jaar ijsvrije zomers zal kennen. De snelle veranderingen kunnen er mogelijk toe leiden dat omvangrijke voorraden natuurlijke hulpbronnen zoals olie en gas toegankelijk worden en dat scheepvaartroutes mogelijk worden waarmee tijd en kosten kunnen worden bespaard voor belangrijke handelsroutes tussen Europa en Azië. De Arctische Raad is het belangrijkste internationale forum dat belast is met de duurzame ontwikkeling en de milieubescherming in het Noordpoolgebied. De leden van de Arctische Raad zijn de Arctische staten (Canada, Denemarken, dat ook Groenland en de Faeröer vertegenwoordigt, Finland, IJsland, Noorwegen, de Russische Federatie, Zweden en de VS). De organisaties van inheemse bevolkingsgroepen zijn permanente deelnemers van de Arctische Raad. In december 2008 heeft de Europese Commissie namens de EU een aanvraag ingediend om de status van waarnemer te verkrijgen; eind 2011 is deze aanvraag opnieuw bevestigd. Verwacht wordt dat een beslissing over de aanvraag zal worden genomen op de ministeriële bijeenkomst van de Arctische Raad die in mei 2013 in Kiruna zal plaatsvinden.

Voor nadere informatie:

MEMO 12/517: EU’s Arctic Policy: Questions and Answers

http://eeas.europa.eu/arctic_region/index_en.htm

http://ec.europa.eu/maritimeaffairs/policy/sea_basins/arctic_ocean/index_en.htm