IP/08/1858

Brussel, 3 december 2008

Het Oostelijk Partnerschap – een nieuwe mijlpaal in de betrekkingen van de EU met haar oostelijke buurlanden

Het voorstel van de Commissie voor een nieuw oostelijk partnerschap geeft een nieuwe richting aan de betrekkingen van de EU met Armenië, Azerbeidzjan, Wit-Rusland^[1], Georgië, Moldavië en Oekraïne. Dit ambitieuze partnerschap voorziet in een substantiële versterking van het politiek engagement, onder meer door het vooruitzicht op een nieuwe generatie associatieovereenkomsten, verreikende integratie in de economie van de EU, versoepeling van reizen naar de EU voor burgers, op voorwaarde dat aan de veiligheidsvoorschriften is voldaan, verbeterde veiligstelling van de energievoorziening, wat alle betrokkenen ten goede komt, en ruimere financiële bijstand. De EU stelt een blijvende aanzienlijke verhoging van de steun voor de hervormingen van de partners voor, via een nieuw alomvattend programma voor institutionele opbouw en een nieuwe multilaterale dimensie waarbinnen de partners de problemen gezamenlijk zullen aanpakken. Het nieuwe partnerschap omvat nieuwe maatregelen om de sociale en economische ontwikkeling van de zes landen te ondersteunen, alsook vijf vernieuwende initiatieven die op zeer concrete wijze uiting zullen geven aan de steun van de EU.

Commissievoorzitter José Manuel Barroso verklaarde dat het Oostelijk Partnerschap alleen met een sterke politieke wil en engagement aan beide zijden de doelstellingen van politieke associatie en economische integratie zal bereiken. "Wij moeten nog meer investeren in wederzijdse stabiliteit en welvaart. Die inspanningen zullen snel met grote politieke en economische voordelen worden beloond en zullen leiden tot meer stabiliteit en veiligheid voor de EU en onze partners in het oosten".

Van haar kant verklaarde Benita Ferrero-Waldner, Commissielid voor buitenlandse betrekkingen en Europees nabuurschapsbeleid, dat de tijd rijp is voor een nieuw hoofdstuk in de betrekkingen met onze oostelijke buurlanden. "Voortbouwend op de vorderingen in de afgelopen jaren hebben wij een ambitieus maar tegelijk ook evenwichtig aanbod uitgewerkt. De veiligheid en stabiliteit van de EU worden beïnvloed door de gebeurtenissen in Oost-Europa en de zuidelijke Kaukasus. Ten aanzien van die landen moeten wij een krachtig, proactief en ondubbelzinnig beleid voeren. De EU zal doorgaan met de geslaagde aanpak van op maat gesneden programma's op een nieuwe schaal en die complementeren met een sterke multilaterale dimensie. Wij blijven echter gehecht aan het principe dat vorderingen gepaard moeten gaan met hervormingen van onze partners. Dit nieuwe pakket voorziet daarom in uitgebreide steun om hen te helpen hun doelstellingen te bereiken."

Het Oostelijk Partnerschap speelt in op het streven van de oostelijke buren van de EU naar toenadering tot de Europese Unie. Tegelijk is de bijdrage van de EU tot de ontwikkeling van stabiliteit, beter bestuur en economische ontwikkeling aan haar oostgrenzen ook voor haarzelf van vitaal belang.

Sinds 1989 hebben zich verreikende veranderingen voltrokken langs de oostgrenzen van de EU. De opeenvolgende uitbreidingen hebben de geografische nabijheid van onze oostelijke buren versterkt, terwijl de hervormingen met de steun van het Europees nabuurschapsbeleid (ENB) deze landen politiek en economisch dichter bij de EU hebben gebracht. De EU draagt een groeiende verantwoordelijkheid tegenover de partners om hen te helpen de politieke en economische uitdagingen aan te pakken waarmee zij worden geconfronteerd en hen te steunen bij hun streven naar nauwere banden, met name in het licht van het conflict in Georgië afgelopen zomer. Na het conflict in de Kaukasus heeft de Europese Raad van 1 september de Commissie verzocht haar voorstel vroeger dan oorspronkelijk gepland in te dienen.

Na overleg met de oostelijke partners stelt de Commissie voor nauwere bilaterale betrekkingen met hen aan te knopen en een nieuw multilateraal samenwerkingskader te lanceren. Hierna volgt een overzicht van de belangrijkste vernieuwingen van dit initiatief:

• Nieuwe associatieovereenkomsten, met inbegrip van diepgaande en uitgebreide vrijhandelszones met de partners die daartoe bereid zijn en klaar zijn om de daaruit voortvloeiende verreikende verbintenissen met de EU aan te gaan;
• Alomvattende programma's met financiële steun van de EU om de bestuurlijke capaciteit van de partners te verbeteren;
• Geleidelijke integratie in de economie van de EU (met de nodige asymmetrie in overeenstemming met de economie van de partners), met inbegrip van juridisch bindende afspraken inzake onderlinge aanpassing van de regelgeving;
• De partners aanmoedigen om op basis van wederzijdsheid een vrijhandelsnetwerk te ontwikkelen dat op lange termijn tot een economische gemeenschap in de nabuurschap zou kunnen uitgroeien;
• Sluiting van een mobiliteits- en veiligheidspact met de partners, dat legaal reizen naar de EU zou vergemakkelijken en de maatregelen voor de bestrijding van corruptie, georganiseerde misdaad en illegale migratie zou opvoeren. Dit pact zou ook voorzien in het aanpassen van de asielsystemen aan de EU-normen en de vaststelling van structuren voor geïntegreerd grensbeheer, met als uiteindelijk doel visumvrij reizen naar en van alle samenwerkingspartners;
• De Commissie zal de mogelijkheden voor arbeidsmobiliteit bestuderen teneinde de arbeidsmarkt van de EU verder open te stellen;
• Grotere energiezekerheid voor de EU en haar oostelijke partners;
• Programma's voor economische en sociale ontwikkeling in de partnerlanden, met bijzondere aandacht voor sterke economische en sociale verschillen in die landen;
• Oprichting van vier multilaterale beleidsplatforms: democratie, goed bestuur en stabiliteit; economische integratie en convergentie met het EU-beleid; energiezekerheid; interpersoonlijke contacten om de hervormingen van de afzonderlijke partners verder te ondersteunen;
• Vernieuwende initiatieven: programma voor geïntegreerd grensbeheer; MKB-faciliteit; bevordering van regionale elektriciteitsmarkten, energie-efficiëntie en hernieuwbare energiebronnen; ontwikkeling van de zuidelijke energiecorridor; samenwerking bij preventie, paraatheid en bestrijding van natuurrampen en door de mens veroorzaakte rampen;
• Uitbreiding van de interpersoonlijke contacten en grotere betrokkenheid van het maatschappelijk middenveld en andere actoren, met inbegrip van het Europees Parlement;
• Extra financiële bijstand: een flinke verhoging (van 450 miljoen euro in 2008 naar 785 miljoen euro in 2013). Dit betekent een aanvullend bedrag van 350 miljoen euro bovenop de geplande middelen voor 2010-2013. Bovendien zal een bedrag van 250 miljoen euro, dat al aan de regionale ENPI-programma's was toegewezen, worden overgeheveld.

De Commissie stelt voor dit initiatief te lanceren op een speciale top over het Oostelijk Partnerschap in het voorjaar van 2009 .

Voor nadere gegevens, zie:

http://ec.europa.eu/external_relations/eastern/docs/index_en.htm

http://ec.europa.eu/world/enp/index_en.htm

http://ec.europa.eu/world/enp/partners/enp_armenia_en.htm

http://ec.europa.eu/world/enp/partners/enp_azerbaijan_en.htm

http://ec.europa.eu/world/enp/partners/enp_belarus_en.htm

http://ec.europa.eu/world/enp/partners/enp_georgia_en.htm

http://ec.europa.eu/world/enp/partners/enp_moldova_en.htm

http://ec.europa.eu/world/enp/partners/enp_ukraine_en.htm

^[1] De mate waarin Wit-Rusland in het Oostelijk Partnerschap zal participeren, zal afhangen van de algemene ontwikkeling van de betrekkingen tussen de EU en Wit-Rusland.