IP/07/1916

Βρυξέλλες, 12 Δεκεμβρίου 2007

Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων: οι Πρόεδροι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου υπογράφουν και διακηρύσσουν πανηγυρικά το Χάρτη στο Στρασβούργο

Σήμερα, στο Στρασβούργο, οι Πρόεδροι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου υπέγραψαν και διακήρυξαν πανηγυρικά το Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η ενέργεια αυτή ανοίγει το δρόμο στην υπογραφή, αύριο, της συνθήκης της Λισαβόνας. Οι Ευρωπαίοι πολίτες θα διαθέτουν μαζί με το Χάρτη έναν αυθεντικό κατάλογο δικαιωμάτων νομικά δεσμευτικών για τα θεσμικά όργανα, τα όργανα και τους οργανισμούς της Ένωσης καθώς και για τα κράτη μέλη, όταν εφαρμόζουν το δίκαιο της Ένωσης. Πρόκειται για σημαντικό βήμα στην ευρωπαϊκή οικοδόμηση.

Επ’ ευκαιρία της σημερινής υπογραφής του Χάρτη, ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, José Manuel Barroso, δήλωσε: «Με την υπογραφή και διακήρυξη του Χάρτη, οι Πρόεδροι του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής δηλώνουν δημόσια την ανεξίτηλη βούλησή τους να τον καταστήσουν νομικά δεσμευτικό για τα θεσμικά όργανα της Ένωσης. Τα δικαιώματα των Ευρωπαίων πολιτών θα ενισχυθούν σε τομείς ζωτικής σημασίας όπως η ανθρώπινη αξιοπρέπεια, οι θεμελιώδεις ελευθερίες, η ισότητα, η αλληλεγγύη, η ιθαγένεια και η δικαιοσύνη». Πρόσθεσε: «Με την εισαγωγή στη συνθήκη που θα υπογραφεί αύριο στη Λισαβόνα παραπομπής στο Χάρτη, η Ένωση κάνει ένα ακόμη σημαντικό βήμα για την ευρωπαϊκή οικοδόμηση».

Ο Χάρτης θα συμπληρώσει με τον δέοντα τρόπο άλλες διεθνείς πράξεις, όπως η ευρωπαϊκή σύμβαση των δικαιωμάτων του ανθρώπου, στην οποία προβλέπεται ότι μπορεί επίσης να προσχωρήσει η Ένωση.

Ιστορικό

Ο Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων διακηρύχθηκε επίσημα για πρώτη φορά από τους Προέδρους του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής, στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της Νίκαιας, στις 7 Δεκεμβρίου 2000. Πάντως, η διακήρυξη του Χάρτη αυτού το 2000 δεν αποτελούσε παρά πολιτική δέσμευση, χωρίς υποχρεωτικό νομικό αποτέλεσμα. Κατά τις εργασίες της Ευρωπαϊκής Συνέλευσης και της Διακυβερνητικής Διάσκεψης της περιόδου 2003-2004, ο εν λόγω Χάρτης τροποποιήθηκε – ιδίως όσον αφορά τις γενικές του διατάξεις – ώστε να καταστεί νομικά δεσμευτικός. Η προσέγγιση αυτή επιβεβαιώθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Ιουνίου 2007 στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης της εντολής για τη Διακυβερνητική Διάσκεψη καθώς και κατά τη διάρκεια αυτής.

Το άρθρο 1 σημείο 8 της συνθήκης της Λισαβόνας προβλέπει ότι το άρθρο 6 παράγραφος 1 της συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση θα αντικατασταθεί από το ακόλουθο άρθρο:

«Η Ένωση αναγνωρίζει τα δικαιώματα, τις ελευθερίες και τις αρχές που περιέχονται στο Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της 7ης Δεκεμβρίου 2000, όπως προσαρμόσθηκε στις [12 Δεκεμβρίου 2007], ο οποίος έχει το ίδιο νομικό κύρος με τις Συνθήκες.

Οι διατάξεις του Χάρτη δεν συνεπάγονται καμία επέκταση των αρμοδιοτήτων της Ένωσης, όπως αυτές ορίζονται στις Συνθήκες.

Τα δικαιώματα, οι ελευθερίες και οι αρχές του Χάρτη ερμηνεύονται σύμφωνα με τις γενικές διατάξεις του τίτλου VII του Χάρτη που διέπουν την ερμηνεία και την εφαρμογή του και λαμβανομένων δεόντως υπόψη των επεξηγήσεων οι οποίες αναφέρονται στο Χάρτη και στις οποίες μνημονεύονται οι πηγές των εν λόγω διατάξεων.».

Ο Χάρτης, στην επικυρωμένη του έκδοση του 2007, καθώς και οι ενημερωμένες «επεξηγήσεις» του Χάρτη θα δημοσιευτούν στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Πρέπει να διευκρινιστεί ότι σύμφωνα με το άρθρο 51, «οι διατάξεις του Χάρτη απευθύνονται στα θεσμικά και λοιπά όργανα και τους οργανισμούς της Ένωσης, τηρουμένης της αρχής της επικουρικότητας, καθώς και στα κράτη μέλη, μόνον όταν εφαρμόζουν το δίκαιο της Ένωσης».

Εξάλλου, τρία ακόμη κείμενα της Διακυβερνητικής Διάσκεψης του 2007 αναφέρονται στο Χάρτη: το πρωτόκολλο αριθ. 7 σχετικά με την εφαρμογή του Χάρτη στην Πολωνία και το Ηνωμένο Βασίλειο, η δήλωση αριθ. 51 της Πολωνίας σχετικά με το Χάρτη και η δήλωση αριθ. 53 της Πολωνίας σχετικά με το πρωτόκολλο εφαρμογής του Χάρτη στην Πολωνία και στο Ηνωμένο Βασίλειο. Το ειδικό καθεστώς που συμφωνήθηκε με το Ηνωμένο Βασίλειο και την Πολωνία επέτρεψε τη διατήρηση του νομικά δεσμευτικού χαρακτήρα του Χάρτη, καθώς και την πλήρη εφαρμογή του στα λοιπά 25 κράτη μέλη.