IP/07/1915
Brussel, 12 december 2007
Consumenten: Nieuwe EU-voorschriften tegen
misleidende reclame en agressieve verkooppraktijken
Vandaag, 12 december 2007 en precies twee
weken voor Kerstmis, worden in de hele EU radicale nieuwe voorschriften van
kracht om misleidende reclame en agressieve verkooppraktijken aan te pakken
– waaronder een verbod op zogenaamde "gratis" aanbiedingen en een verbod
op zeurterreur (kinderen er via internet rechtstreeks toe aanzetten hun ouders
over te halen een bepaald product te kopen). Deze beperkingen maken deel uit van
een lange zwarte lijst van praktijken die bij de nieuwe richtlijn oneerlijke
handelspraktijken verboden zijn. De lijst bevat met name twaalf van de meest
misleidende praktijken, van lokkertjes en piramidesystemen tot advertorials en
bedrieglijke beweringen dat een product een geneeskrachtige werking heeft. De
richtlijn oneerlijke handelspraktijken scherpt de bestaande EU-normen inzake
misleidende reclame flink aan en bevat nieuwe EU-normen tegen agressieve
handelspraktijken – waaronder intimidatie, dwang en ongepaste
beïnvloeding. De richtlijn moet het vertrouwen van de consument en het
bedrijfsleven in de interne markt versterken zodat de burgers ten volle kunnen
profiteren van de mogelijkheid om over de grens te kopen. Tot dusverre hebben
pas veertien lidstaten de richtlijn omgezet. De Commissie heeft procedures
ingeleid tegen de lidstaten die nog geen nationale voorschriften hebben
goedgekeurd.
"Oneerlijke praktijken duperen de consument en verstoren de concurrentie",
aldus Meglena Kuneva, commissaris voor consumentenbescherming. "Op de interne
markt is geen plaats voor handelaars die mensen onder druk zetten, intimideren
of misleiden, vooral niet rond Kerstmis, de tijd van het jaar waarin de meeste
inkopen worden gedaan. Daarom geeft Europa het voorbeeld; deze voorschriften
inzake misleidende en gedwongen verkoop behoren tot de strengste ter
wereld."
De nieuwe voorschriften
De nieuwe richtlijn bevat vier hoofdonderdelen:
- Een verreikende algemene bepaling die oneerlijke en daarom verboden
praktijken definieert;
- Een gedetailleerde definitie van misleidende praktijken (handelingen en
omissies) en agressieve praktijken, de twee voornaamste vormen van oneerlijke
handelspraktijken;
- Garanties in de vorm van bepalingen die moeten voorkomen dat van kwetsbare
consumenten wordt geprofiteerd;
- Een gedetailleerde zwarte lijst van praktijken die onder alle omstandigheden
verboden zijn.
De twaalf meest misleidende praktijken
De zwarte lijst bevat meer dan dertig handelspraktijken die onder alle
omstandigheden als oneerlijk worden beschouwd. Twaalf daarvan duperen de
consument het meest:
- 1. Lokkertjes: de consument verlokken tot kopen door reclame te maken
voor een product tegen een zeer lage prijs zonder dat daarvan een redelijke
voorraad aanwezig is.
- 2. Zogenaamde "gratis" aanbiedingen: een product als "gratis", "voor
niets", "kosteloos" en dergelijke omschrijven als de consument iets anders moet
betalen dan de onvermijdelijke kosten om in te gaan op het aanbod en het product
af te halen dan wel dit te laten bezorgen.
- 3. Kinderen er rechtstreeks toe aanzetten om geadverteerde producten
te kopen ("Koop het boek nu") of om hun ouders of andere volwassenen ertoe over
te halen die producten voor hen te kopen ("Er is een nieuwe video 'Alice en het
toverboek' van Fondi uit – vraag je moeder die bij de tijdschriftenhandel
te kopen.") Kinderen rechtstreeks aanzetten tot het kopen van een product was op
televisie al verboden; de zwarte lijst breidt dit verbod uit tot alle media, met
name internet.
- 4. Bedrieglijk beweren dat een product een geneeskrachtige werking heeft,
bijvoorbeeld in het geval van allergieën, haarverlies en
overgewicht.
- 5. Advertorials: redactionele inhoud in de media, waarvoor de
handelaar heeft betaald, gebruiken om reclame te maken voor een product, zonder
dat dit duidelijk wordt uit de inhoud.
- 6. Piramidesystemen: een piramidesysteem waarbij de consument tegen
betaling kans maakt op een vergoeding die eerder voortkomt uit het aanbrengen
van nieuwe consumenten in het systeem dan uit de verkoop of het verbruik van
goederen.
- 7. Prijzen: de bedrieglijke indruk wekken dat de consument een prijs
heeft gewonnen als er in feite geen sprake is van een prijs, of als het
ondernemen van stappen om in aanmerking te kunnen komen voor de prijs
afhankelijk is van de betaling van een bedrag door de consument of indien
daaraan voor hem kosten zijn verbonden.
- 8. Misleidende voorstelling van de rechten van de consument:
wettelijke rechten van consumenten voorstellen als een onderscheidend
kenmerk van het aanbod van de handelaar.
- 9. Beperkte aanbiedingen: bedrieglijk beweren dat het product slechts
gedurende een zeer beperkte tijd beschikbaar zal zijn om de consument
onvoldoende tijd te geven een geïnformeerd besluit te nemen.
- 10. Taal van de klantendienst: beloven de consumenten een
klantendienst te verschaffen en deze dienst vervolgens enkel beschikbaar stellen
in een andere taal zonder dit duidelijk aan de consument te laten weten alvorens
deze zich tot de transactie verbindt.
- 11. Niet-gevraagde leveringen: vragen om onmiddellijke dan wel
uitgestelde betaling of om terugzending of bewaring van producten die de
handelaar heeft geleverd, maar waar de consument niet om heeft gevraagd.
- 12. Europese garantie: op bedrieglijke wijze de indruk wekken dat
voor een bepaald product service na verkoop beschikbaar is in een andere
lidstaat dan die waar het product wordt verkocht.
"Gratis" moet
ook echt gratis zijn – een concreet voorbeeld
In september 2007 vroeg de heer Folcini uit Italië een nieuw e-mailadres
aan. Onder aan de internetpagina bemerkte hij een kadertje met de vermelding
"Vijf gratis berichten per dag". Hij klikte daarop en kwam op een andere pagina
met de vermelding "VIJF GRATIS BERICHTEN PER DAG". Hij volgde de instructies en
een tweede tekst vertelde hem dat hij was aangemeld en dat de dienst drie euro
per week kostte. Hij ging terug om te controleren en inderdaad: in kleine
lettertjes stond op de site dat voor deze dienst betaald moest worden. Zie
voor meer informatie: http://ec.europa.eu/consumers/rights/index_en.htm
http://ec.europa.eu/consumers/cons_int/safe_shop/fair_bus_pract/ucp_en.pdf
|