Przydział czasu na start lub lądowanie w portach lotniczych Unii Europejskiej

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Rozporządzenie Rady (EWG) nr 95/93 w sprawie wspólnych zasad przydzielania czasu na start lub lądowanie w portach lotniczych Unii Europejskiej (rozporządzenie w sprawie przydzielania czasu na start lub lądowanie)

JAKIE SĄ CELE ROZPORZĄDZENIA?

Celem rozporządzenia jest zapewnienie, by w przypadku ograniczonej przepustowości portów lotniczych dostępne przydziały czasu* na start i lądowanie były wykorzystywane efektywnie i rozdzielane w sposób sprawiedliwy, niedyskryminacyjny oraz przejrzysty.
Rozporządzenie było kilkakrotnie nowelizowane, przy czym ostatnie zmiany wprowadzono rozporządzeniem (UE) 2022/2038. Często zmiany te miały na celu umożliwienie przewoźnikom lotniczym* oraz portom lotniczym dostosowanie się do negatywnych skutków światowego kryzysu gospodarczego i finansowego, ataków terrorystycznych z września 2001 r., sytuacji epidemiologicznej (np. pandemii COVID-19) lub agresji wojskowej (np. wojny w Iraku lub rosyjskiej wojny napastniczej przeciwko Ukrainie).

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

W rozporządzeniu określono obiektywne kryteria, na podstawie których port lotniczy może zostać wyznaczony na koordynowany port lotniczy* lub port lotniczy z organizacją rozkładów* w przypadku niewystarczającej przepustowości.

Państwa członkowskie Unii Europejskiej (UE) mogą wyznaczyć dowolny port lotniczy na koordynowany port lotniczy, pod warunkiem że:

zostanie przeprowadzona analiza przepustowości;
istnieją poważne braki w przepustowości, których nie można rozwiązać w krótkim czasie.

Koordynator / organizator rozkładów

Państwo członkowskie odpowiedzialne za koordynowany port lotniczy lub port lotniczy z organizacją rozkładów musi wyznaczyć wykwalifikowaną osobę fizyczną lub prawną, posiadającą rozległe doświadczenie w zakresie planowania rejsów samolotów, na koordynatora portu lotniczego lub organizatora rozkładów.
Koordynator / organizator rozkładów działa w sposób neutralny, niedyskryminacyjny i przejrzysty i powinien być czynnościowo oddzielony od każdej innej zainteresowanej strony.
System finansowania działalności koordynatora będzie gwarantował niezależny status koordynatora. Ten sam koordynator może zostać wyznaczony na więcej niż jednym porcie lotniczym.

Przepustowość portu lotniczego

Przepustowość dostępnych do przydziału czasów na start lub lądowanie określana jest dwa razy w roku przez właściwe organy, zgodnie z dwoma sezonami programowania (zimowym i letnim) obowiązującymi w lotnictwie międzynarodowym. Obliczenia przepustowości portu lotniczego opierają się na obiektywnej analizie możliwości zagospodarowania ruchu lotniczego.
Przewoźnicy lotniczy zapewniają wszelkie istotne informacje, o które wnioskuje koordynator.

Komitet koordynacyjny

Państwo członkowskie odpowiedzialne za koordynowany port lotniczy musi zapewnić, aby powołany został komitet koordynacyjny.
Komitet koordynacyjny składa propozycje lub doradza koordynatorowi na temat wszelkich kwestii dotyczących przepustowości portu lotniczego, w szczególności:
- możliwości wzrostu przepustowości;
- parametrów koordynacyjnych;
- metod monitorowania;
- lokalnych wytycznych.
Udział w tym komitecie jest otwarty dla:
- przewoźników lotniczych regularnie korzystających z portu lotniczego;
- organu zarządzającego portem lotniczym;
- właściwych organów kontroli ruchu lotniczego;
- przedstawicieli lotnictwa ogólnego.

Procedura przydzielania czasu na start lub lądowanie

Ogólną zasadą dotyczącą przydzielania czasu na start lub lądowanie jest to, że jeżeli przewoźnik lotniczy wykorzystał daną serię przydziałów czasów na start lub lądowanie* przynajmniej w 80 % zimowego/letniego regularnego okresu, jest on uprawniony do tych samych serii przydziałów czasu na start lub lądowanie w równoważnym okresie w następnym roku (tzw. prawa nabyte). W związku z tym czasy na start lub lądowanie, które nie są wystarczająco wykorzystane przez przewoźników lotniczych, wracają do puli przydziałów czasu na start lub lądowanie (tzw. zasada „wykorzystaj lub strać”).
Pule przydziałów czasu na start lub lądowanie mogą zostać ustalone i zawierać nowo utworzone przydziały czasu na start lub lądowanie, niewykorzystane przydziały czasu na start lub lądowanie oraz przydziały czasu na start lub lądowanie, z których przewoźnik zrezygnował lub które w inny sposób stały się dostępne.
Koordynator uwzględnia również dodatkowe reguły i wytyczne ustanowione przez branżę transportu lotniczego oraz lokalne wytyczne zaproponowane przez komitet koordynacyjny i zatwierdzone przez państwo członkowskie lub inny właściwy organ odpowiedzialny za dany port lotniczy, pod warunkiem że takie reguły i wytyczne są zgodne z rozporządzeniem w sprawie przydzielania czasu na start lub lądowanie oraz prawem unijnym.
Jeżeli wnioskowany czas na start lub lądowanie nie może zostać przyznany, koordynator powiadamia wnioskującego przewoźnika lotniczego o powodach i wskazuje najbliższy dostępny alternatywny czas na start lub lądowanie.
Przydziały czasu na start lub lądowanie mogą być wymienione między przewoźnikami lotniczymi lub przeniesione między przewoźnikami lotniczymi w określonych okolicznościach (np. pomiędzy spółką dominującą a spółkami zależnymi, w przypadku częściowego lub pełnego przejęcia lub w sytuacji przeniesienia przydziału na inną trasę). W takich przypadkach zawsze wymagane jest wyraźne potwierdzenie przez koordynatora.
Państwo członkowskie może zarezerwować określone czasy na start lub lądowanie dla usług regionalnych.

Tymczasowe złagodzenie zasad wykorzystywania czasów na start lub lądowanie

Należy zauważyć, że w czasie pandemii COVID-19 stosowanie zasady „wykorzystaj lub strać” zostało zawieszone, zapewniając tymczasowe złagodzenie zasad wykorzystywania czasów na start lub lądowanie. Od sezonu letniego 2022 r. ruch lotniczy notuje znaczną poprawę, a przewiduje się, że w okresie zimowym 2022/2023 ruch lotniczy osiągnie około 90 % poziomu z 2019 r. Niemniej jednak sytuacja w sektorze lotnictwa pozostaje niepewna ze względu na ryzyko pojawienia się nowych wariantów COVID-19, a także wpływ rosyjskiej wojny napastniczej przeciwko Ukrainie na ruch lotniczy i zdolność przewoźników lotniczych do obsługi swoich przydziałów czasu na start lub lądowanie, ponieważ unijni przewoźnicy nie mogą korzystać z przestrzeni powietrznej Białorusi, Rosji i Ukrainy.
W rozporządzeniu zmieniającym (UE) 2022/2038 ustanowiono zasady zapewniające, by przewoźnicy lotniczy, którzy nie wykorzystują swoich czasów na start lub lądowanie zgodnie ze wskaźnikiem minimalnego wykorzystania czasów na start lub lądowanie określonym w rozporządzeniu Rady (EWG) nr 95/93, nie tracili automatycznie prawa pierwszeństwa do serii czasów na start lub lądowanie, które w innych okolicznościach by im przysługiwało.
Biorąc pod uwagę, że rozporządzenie (EWG) nr 95/93 ma na celu zapewnienie efektywnego wykorzystania przepustowości portu lotniczego oraz zapewnienie wszystkim przewoźnikom lotniczym sprawiedliwego dostępu do ograniczonej przepustowości portu lotniczego, dostosowanie wymogów dotyczących normalnego wykorzystywania czasów na start lub lądowanie za pomocą niższego wskaźnika minimalnego wykorzystania czasów na start lub lądowanie lub rozszerzonego stosowania wyjątków dotyczących uzasadnionego niewykorzystania powinno być ściśle ograniczone do sytuacji, w których złagodzenie zasad wykorzystywania czasów na start lub lądowanie jest konieczne i nie prowadzi do nieuczciwej przewagi konkurencyjnej dla przewoźników lotniczych posiadających historyczne czasy na start lub lądowanie. W rozporządzeniu zmieniającym (UE) 2022/2038 określono również warunki, na jakich przewoźnicy lotniczy zachowują uprawnienia do serii czasów na start lub lądowanie na podstawie rozporządzenia (EWG) nr 95/93, oraz ustanowiono wymogi dotyczące udostępniania przez przewoźników lotniczych, których to dotyczy, niewykorzystanej przepustowości. Okres ten trwa od 30 października 2022 r. do 28 października 2023 r., zgodnie z prognozą Europejskiej Organizacji ds. Bezpieczeństwa Żeglugi Powietrznej dotyczącą odbudowy ruchu lotniczego.
Jeżeli w tym samym okresie przewoźnik lotniczy wykaże, że wykorzystał przydzielone mu serie czasów na start lub lądowanie przez co najmniej 75 % czasu podczas okresu rozkładowego, na który seria ta została przydzielona, ten przewoźnik lotniczy jest uprawniony do tej samej serii czasów na start lub lądowanie w następnym równoważnym okresie rozkładowym.
Rozporządzenie zmieniające (UE) 2022/2038 upoważnia Komisję Europejską do przyjmowania aktów delegowanych w celu obniżenia wskaźnika minimalnego wykorzystania dla dowolnego okresu rozkładowego między 30 października 2022 r. a 28 października 2023 r., jeżeli tygodniowy ruch lotniczy w okresie dwóch kolejnych tygodni utrzymuje się poniżej poziomu 80 % natężenia ruchu lotniczego z 2019 r. z powodu kryzysu związanego z COVID-19, innych sytuacji epidemiologicznych lub jako bezpośredni skutek inwazji Rosji na Ukrainę.

Stosowanie

Plan lotów przewoźnika lotniczego może zostać odrzucony przez właściwe organy kontroli ruchu lotniczego, jeżeli przewoźnik lotniczy zamierza lądować lub startować w koordynowanym porcie lotniczym w trakcie okresu, gdy jest on koordynowany, a nie posiada czasu na start lub lądowanie przydzielonego przez koordynatora.
Jeżeli przewoźnik lotniczy wielokrotnie i celowo wykonuje usługi lotnicze w terminach znacznie różniących się od przydzielonego czasu na start lub lądowanie lub wykorzystuje czasy na start lub lądowanie w sposób znacznie różniący się od sposobu wskazanego w chwili przydziału, koordynator może podjąć decyzję o wycofaniu danej serii przydziałów czasu na start lub lądowanie z puli dostępnej dla takiego przewoźnika. W związku z tym przewoźnik lotniczy może utracić przysługujące mu prawa nabyte.
Państwa członkowskie muszą zapewnić dostępność skutecznych, proporcjonalnych i odstraszających sankcji w celu przeciwdziałania takim sytuacjom.

OD KIEDY ROZPORZĄDZENIE MA ZASTOSOWANIE?

Ma ono zastosowanie od 22 lutego 1993 r.

KONTEKST

W następstwie komunikatów dotyczących stosowania rozporządzenia, które Komisja Europejska opublikowała w 2007 r. i 2008 r., w 2011 r. Komisja Europejska wydała wniosek w sprawie przekształcenia rozporządzenia. Wniosek jest przedmiotem kontroli w ramach procedury ustawodawczej między Parlamentem Europejskim a Radą Unii Europejskiej.

Więcej informacji:

Przydziały czasu na start lub lądowanie (Komisja Europejska).

KLUCZOWE POJĘCIA

Przydziały czasu. Pozwolenie wydane przez koordynatora w celu wykorzystania pełnego zakresu infrastruktury portu lotniczego niezbędnej do świadczenia usługi lotniczej w koordynowanym porcie lotniczym w konkretnym terminie do celów lądowania lub startu.

Przewoźnik lotniczy. Przedsiębiorstwo transportu lotniczego posiadające ważną licencję na prowadzenie działalności lub ekwiwalent najpóźniej dnia 31 stycznia w odniesieniu do następnego sezonu letniego lub dnia 31 sierpnia w odniesieniu do następnego sezonu zimowego. Do celów art. 4 (organizator rozkładów oraz koordynator), art. 8 (proces przydziału czasu na start lub lądowanie), art. 8a (mobilność czasów na start lub lądowanie), art. 10 (pula czasów na start lub lądowanie) i art. 10a (przydział czasu na start lub lądowanie w odpowiedzi na kryzys COVID-19) definicja przewoźnika lotniczego obejmuje również podmioty zajmujące się komercyjnymi usługami lotniczymi, jeżeli działają one zgodnie z rozkładem. Do celów art. 7 (informacje dla organizatorów rozkładów oraz koordynatorów) i art. 14 (stosowanie) definicja przewoźnika lotniczego obejmuje również wszystkie podmioty gospodarcze zajmujące się lotnictwem cywilnym.

Koordynowany port lotniczy. Port lotniczy o wysokim poziomie natężenia ruchu, na którym popyt przekracza przepustowość w danym okresie i na którym w celu lądowania lub startu niezbędne dla przewoźnika lotniczego jest posiadanie przydziału czasu na start lub lądowanie przydzielonego przez koordynatora.

Port lotniczy z organizacją rozkładów. Port lotniczy, na którym występuje ryzyko problemów z przepustowością w pewnych okresach i na którym został powołany organizator rozkładów w celu ułatwiania działań przewoźnikom lotniczym prowadzącym usługi lub zamierzającym prowadzić usługi w tym porcie lotniczym.

Serie przydziałów czasu na start lub lądowanie. Co najmniej pięć wnioskowanych i przydzielonych czasów na start lub lądowanie o tej samej godzinie i w tym samym dniu tygodnia w regularnym okresie.

GŁÓWNY DOKUMENT

Rozporządzenie Rady (EWG) nr 95/93 z dnia 18 stycznia 1993 r. w sprawie wspólnych zasad przydzielania czasu na start lub lądowanie w portach lotniczych Wspólnoty (Dz.U. L 14 z 22.1.1993, s. 1–6).

Kolejne zmiany rozporządzenia (EWG) nr 95/93 zostały włączone do tekstu pierwotnego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

DOKUMENTY POWIĄZANE

Komunikat Komisji dla Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów w sprawie stosowania rozporządzenia (EWG) nr 95/93 dotyczącego wspólnych zasad przydzielania czasu na start lub lądowanie w portach lotniczych Wspólnoty, z późniejszymi zmianami (KOM(2008) 227 wersja ostateczna, 30.4.2008).

Komunikat Komisji – Komunikat w sprawie stosowania rozporządzenia (WE) nr 793/2004 dotyczącego wspólnych zasad przydzielania czasu na start lub lądowanie w portach lotniczych Wspólnoty (KOM(2007) 704 wersja ostateczna, 15.11.2007).

Ostatnia aktualizacja: 14.12.2022

Top