Διοικητική συνεργασία στον τομέα του ΦΠΑ (μέχρι τις 31.12.2011)

Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) καθιερώνει ένα κοινό σύστημα διοικητικής συνεργασίας και ανταλλαγής πληροφοριών για τις χώρες της ΕΕ με στόχο τη διασφάλιση της ορθής εφαρμογής του φόρου προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ) και την καταπολέμηση της απάτης.

ΠΡΑΞΗ

Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1798/2003 του Συμβουλίου, της 7ης Οκτωβρίου 2003, για τη διοικητική συνεργασία στον τομέα του φόρου προστιθέμενης αξίας και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 218/92 [Βλέπε πράξεις τροποποίησης].

ΣΥΝΟΨΗ

Ο κανονισμός καθορίζει τους όρους συνεργασίας μεταξύ των εθνικών διοικητικών αρχών που είναι επιφορτισμένες με την εφαρμογή της νομοθεσίας για θέματα φόρου προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ) για τα ακόλουθα:

• παραδόσεις αγαθών και παροχές υπηρεσιών·
• ενδοκοινοτική απόκτηση αγαθών·
• εισαγωγές αγαθών.

Επιπλέον, προσδιορίζεται η συνεργασία μεταξύ των εν λόγω εθνικών διοικητικών αρχών και της Επιτροπής.

Πιο συγκεκριμένα, ο κανονισμός καθορίζει τους κανόνες και τις διαδικασίες που επιτρέπουν στις αρμόδιες αρχές των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) να συνεργάζονται και να ανταλλάσσουν όλες τις πληροφορίες που τους επιτρέπουν την ορθή εφαρμογή του ΦΠΑ.

Ορισμός των φορέων και των διαδικασιών

Κάθε χώρα της ΕΕ ορίζει μία μοναδική κεντρική υπηρεσία να ενεργεί ως σημείο επαφών για τη διοικητική συνεργασία. Οι αρμόδιες αρχές των χωρών της ΕΕ μπορούν να ορίζουν τις υπηρεσίες διασύνδεσης και/ή τους αρμόδιους υπαλλήλους για άμεση ανταλλαγή πληροφοριών. Οι κεντρικές υπηρεσίες διασύνδεσης είναι υποχρεωμένες να διατηρούν ενημερωμένους τους καταλόγους των εν λόγω υπηρεσιών ή των υπαλλήλων και να τους θέτουν στη διάθεση των άλλων χωρών της ΕΕ.

Οι υπηρεσίες διασύνδεσης και οι αρμόδιοι υπάλληλοι υποχρεούνται να ενημερώνουν την κεντρική τους υπηρεσία διασύνδεσης όταν αποστέλλουν ή παραλαμβάνουν αίτηση ή απάντηση σε αίτηση συνδρομής. Ενημερώνουν, επίσης, την κεντρική τους υπηρεσία διασύνδεσης και την αρμόδια αρχή τους, όταν παραλαμβάνουν αίτηση συνδρομής που συνεπάγεται δράση εκτός του εδαφικού ή του επιχειρησιακού τους χώρου.

Η υποχρέωση συνδρομής μεταξύ των χωρών της ΕΕ δεν αφορά την παροχή πληροφοριών ή την κοινοποίηση εγγράφων που έχουν περιέλθει στις διοικητικές αρχές κατόπιν αδείας ή αιτήσεως δικαστικής αρχής, εκτός εάν η ανάγκη μιας τέτοιας άδειας προβλέπεται από το εθνικό δίκαιο.

Ανταλλαγή πληροφοριών κατόπιν αιτήσεως

Πρόκειται για παροχή πληροφοριών και για διοικητικές έρευνες που υποβάλλει η αρμόδια αρχή χώρας της ΕΕ (αιτούσα αρχή) στην αρμόδια αρχή χώρας της ΕΕ (αρχή στην οποία υποβάλλεται η αίτηση) για να αποκτήσει όλες τις πληροφορίες που θα τους επιτρέψουν την ορθή εφαρμογή του ΦΠΑ. Η αρχή στην οποία υποβάλλεται η αίτηση υποχρεούται να ανακοινώνει τις πληροφορίες που της ζητήθηκαν. Για το σκοπό αυτό, μπορεί να προβεί σε διοικητικές έρευνες και να ενεργήσει για λογαριασμό της αιτούσας αρχής όπως θα ενεργούσε και για ίδιο λογαριασμό.

Η αιτούσα αρχή μπορεί να διατυπώσει αιτιολογημένο αίτημα διεξαγωγής συγκεκριμένης διοικητικής έρευνας. Στην περίπτωση αυτή, η αρχή στην οποία υποβάλλεται η αίτηση δικαιολογεί τυχόν απουσία διοικητικής έρευνας.

Οι αιτούσες αρχές χρησιμοποιούν υπόδειγμα εντύπου για όλες τις αιτήσεις για παροχή πληροφοριών και διεξαγωγή διοικητικών ερευνών.

Όσον αφορά τις προθεσμίες παροχής πληροφοριών: η αρχή στην οποία υποβάλλεται η αίτηση παρέχει τις πληροφορίες αμελλητί και το αργότερο τρεις μήνες από την ημερομηνία παραλαβής της αίτησης. Ωστόσο, στην περίπτωση που οι σχετικές πληροφορίες βρίσκονται ήδη στη διάθεση της αρχής στην οποία υποβάλλεται η αίτηση, η προθεσμία μειώνεται σε ένα μήνα κατ’ ανώτατο όριο. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η αιτούσα αρχή και η αρχή στην οποία υποβάλλεται η αίτηση μπορούν να συμφωνούν διαφορετικές προθεσμίες.

Σε περίπτωση που η αρχή στην οποία υποβάλλεται η αίτηση δεν είναι σε θέση να ανταποκριθεί στην αίτηση εντός της προβλεπόμενης προθεσμίας, ενημερώνει αμέσως γραπτώς την αιτούσα αρχή για τους λόγους που την εμποδίζουν να τηρήσει την εν λόγω προθεσμία και αναφέρει την ημερομηνία που υπολογίζει ότι θα μπορέσει να ανταποκριθεί στο αίτημα.

Η αιτούσα αρχή και η αρχή στην οποία υποβάλλεται η αίτηση μπορεί να συμφωνήσουν να επιτρέπουν στους υπαλλήλους της αιτούσας αρχής να είναι παρόντες στα διοικητικά γραφεία της αρχής στην οποία υποβάλλεται η αίτηση. Οι υπάλληλοι της αιτούσας αρχής μπορούν επίσης να συμμετέχουν στις διοικητικές έρευνες, για τους σκοπούς της ανταλλαγής πληροφοριών, χωρίς να ασκούν τις εξουσίες ελέγχου τις οποίες διαθέτουν οι υπάλληλοι της αρχής στην οποία υποβάλλεται η αίτηση. Πρέπει να είναι σε θέση να έχουν στην κατοχή τους ανά πάσα στιγμή γραπτή εξουσιοδότηση στην οποία αναγράφονται τα στοιχεία ταυτότητας και η επίσημη ιδιότητά τους.

Οι χώρες της ΕΕ μπορούν επίσης να συμφωνήσουν να διενεργήσουν στα αντίστοιχα εδάφη τους ταυτόχρονους ελέγχους σχετικά με τη φορολογική κατάσταση φορολογουμένων, εφόσον οι έλεγχοι αυτοί κρίνονται αποτελεσματικότεροι από τους ελέγχους που διεξάγονται σε μία μόνο χώρα.

Ανταλλαγή πληροφοριών χωρίς προηγούμενη αίτηση

Η αρμόδια αρχή μίας χώρας της ΕΕ προβαίνει σε αυτόματη ή δομημένη αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών με την ενδιαφερόμενη χώρα της ΕΕ, όταν:

• θεωρείται ότι οι φόροι επιβάλλονται στη χώρα προορισμού της ΕΕ, και η αποτελεσματικότητα του συστήματος ελέγχου εξαρτάται από τις πληροφορίες από τη χώρα καταγωγής της ΕΕ·
• μία χώρα της ΕΕ πιστεύει ότι διαπράχθηκε ή ενδέχεται να έχει διαπραχθεί παραβίαση της νομοθεσίας για τον ΦΠΑ στην άλλη χώρα της ΕΕ·
• υφίσταται κίνδυνος διαφυγής φορολογικών εσόδων στην άλλη χώρα της ΕΕ.

Οι ακριβείς κατηγορίες πληροφοριών που θα αποτελέσουν αντικείμενο ανταλλαγής, η συχνότητα της ανταλλαγής και οι πρακτικές ρυθμίσεις της ανταλλαγής των εν λόγω πληροφοριών καθορίζονται από την Επιτροπή με τη βοήθεια μιας μόνιμης επιτροπής διοικητικής συνεργασίας. Επιπλέον, κάθε χώρα της ΕΕ καθορίζει κατά πόσον θα λάβει μέρος στην ανταλλαγή συγκεκριμένης κατηγορίας πληροφοριών, και κατά πόσον αυτό θα πρέπει να γίνει με αυτόματο ή δομημένο αυτόματο τρόπο.

Οι αρμόδιες αρχές των χωρών της ΕΕ, μπορούν, να διαβιβάζουν μεταξύ τους τις πληροφορίες τις οποίες γνωρίζουν, με αυθόρμητη ανταλλαγή.

Αποθήκευση και ανταλλαγή πληροφοριών που αφορούν τις ενδοκοινοτικές συναλλαγές

Κάθε χώρα της ΕΕ τηρεί ηλεκτρονική βάση δεδομένων στην οποία αποθηκεύει και επεξεργάζεται πληροφορίες σχετικά με το ΦΠΑ. Κάθε χώρα είναι υπεύθυνη να μεριμνά ώστε η βάση δεδομένων να είναι πλήρης ακριβής και ενημερωμένη.

Η αρμόδια αρχή μίας χώρας της ΕΕ δύναται να λαμβάνει αυτόματα από τις άλλες χώρες της ΕΕ ή με άμεση πρόσβαση, δεδομένα σχετικά με:

• τους αριθμούς φορολογικού μητρώου ΦΠΑ που χορηγεί η χώρα της ΕΕ που λαμβάνει τις πληροφορίες·
• τη συνολική αξία όλων των ενδοκοινοτικών παραδόσεων αγαθών και υπηρεσιών προς τα πρόσωπα στα οποία έχουν χορηγηθεί οι αριθμοί αυτοί από όλες τις επιχειρήσεις που έχουν αριθμό φορολογικού μητρώου ΦΠΑ στη χώρα της ΕΕ που παρέχει τις πληροφορίες.

Εάν είναι αναγκαίο για τον έλεγχο της ενδοκοινοτικής απόκτησης αγαθών και παροχής υπηρεσιών για την πρόληψη της παραβίασης της νομοθεσίας για τον ΦΠΑ, η αρμόδια αρχή μίας χώρας της ΕΕ, λαμβάνει αυτομάτως και έχει άμεση ηλεκτρονική πρόσβαση στις ακόλουθες πληροφορίες:

• τους αριθμούς φορολογικού μητρώου ΦΠΑ των προσώπων που πραγματοποίησαν ενδοκοινοτικές παραδόσεις αγαθών και υπηρεσιών·
• τη συνολική αξία των παραδόσεων αυτών προς τα πρόσωπα στα οποία έχει χορηγηθεί αριθμός φορολογικού μητρώου ΦΠΑ.

Οι χώρες της ΕΕ παρέχουν πρόσβαση στις πληροφορίες αμελλητί και το αργότερο εντός προθεσμίας ενός μηνός από το τέλος της περιόδου στην οποία αναφέρονται οι πληροφορίες.

Όροι που διέπουν την ανταλλαγή πληροφοριών

Η αρχή στην οποία υποβάλλεται η αίτηση μπορεί να αρνηθεί μία αίτηση για συνδρομή. Στην περίπτωση αυτή, πρέπει πάντοτε να ενημερώνει την αιτούσα αρχή για τους λόγους άρνησή της. Οι αιτήσεις συνδρομής μπορούν να απορριφθούν εάν η παροχή πληροφοριών:

• επιβάλλει δυσανάλογο διοικητικό φόρτο·
• αντίκειται στη νομοθεσία ή τη διοικητική πρακτική της χώρας της ΕΕ στην οποία απευθύνεται η αίτηση·
• θα οδηγούσε στην κοινολόγηση εμπορικού, βιομηχανικού ή επαγγελματικού απορρήτου·
• είναι αντίθετη προς τη δημόσια τάξη.

Οι πληροφορίες που γνωστοποιούνται βάσει του παρόντος κανονισμού καλύπτονται από την υποχρέωση τήρησης του υπηρεσιακού απορρήτου και προστατεύονται από το εθνικό δίκαιο της χώρας της ΕΕ που τις έλαβε. Οι πληροφορίες αυτές μπορούν επομένως να χρησιμοποιούνται μόνο για συγκεκριμένες πράξεις όπως για:

• τον προσδιορισμό της φορολογητέας βάσης·
• την είσπραξη ή τον διοικητικό έλεγχο των φόρων (για τους σκοπούς του προσδιορισμού της φορολογητέας βάσης)·
• τον προσδιορισμό των άλλων εισφορών, δασμών και φόρων που καλύπτονται από το άρθρο 2 της οδηγίας 76/308/ΕΟΚ·
• τις δικαστικές διαδικασίες που ενδέχεται να συνεπάγονται κυρώσεις, λόγω παραβιάσεων της φορολογικής νομοθεσίας (τα έγγραφα είναι δυνατό να χρησιμοποιούνται ως αποδεικτικά στοιχεία).

Πλαίσιο

Ο παρών κανονισμός εντάσσεται στο πλαίσιο των μέτρων φορολογικής εναρμόνισης για την ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς.

Προκειμένου να διευκολυνθούν οι επαφές μεταξύ των τοπικών και/ή εθνικών φορολογικών αρχών για την καλύτερη καταπολέμηση της απάτης, ο παρών κανονισμός συγκεντρώνει και ενισχύει σε μία ενιαία νομική πράξη τις διατάξεις της οδηγίας σχετικά με την αμοιβαία συνδρομή μεταξύ των αρμόδιων αρχών στον τομέα της άμεσης και έμμεσης φορολογίας και του κανονισμού σχετικά με τη διοικητική συνεργασία στον τομέα των έμμεσων φόρων.

Στις 7 Οκτωβρίου 2010, το Συμβούλιο ενέκρινε τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 904/2010 που καταργεί τον παρόντα κανονισμό από 1ης Ιανουαρίου 2012. Το κεφάλαιο V (εκτός του άρθρου 27, παράγραφος 4) συνεχίζει, ωστόσο, να εφαρμόζεται μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2012. Ορισμένες διατάξεις του νέου κανονισμού τέθηκαν σε ισχύ από την 1η Νοεμβρίου 2010, άλλες θα εφαρμοστούν από την 1η Ιανουαρίου 2013 και την 1η Ιανουαρίου 2015.

ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ

Κανονισμός της Επιτροπής (ΕΚ) αριθ. 1174/2009 της 30ης Νοεμβρίου 2009 για τη θέσπιση κανόνων εφαρμογής των άρθρων 34α και 37 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1798/2003 του Συμβουλίου όσον αφορά την επιστροφή του φόρου προστιθέμενης αξίας δυνάμει της οδηγίας 2008/9/ΕΚ του Συμβουλίου [Επίσημη εφημερίδα L 314 της 1.12.2009].

Έκθεση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο της 18ης Αυγούστου 2009 με αντικείμενο την εφαρμογή του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1798/2003 του Συμβουλίου για τη διοικητική συνεργασία στον τομέα του φόρου προστιθεμένης αξίας [COM(2009) 428 τελικό – Δεν έχει δημοσιευτεί στην Επίσημη εφημερίδα].

Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1925/2004 της Επιτροπής, της 29ης Οκτωβρίου 2004, για τη θέσπιση λεπτομερών κανόνων εφαρμογής ορισμένων διατάξεων του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1798/2003 του Συμβουλίου για τη διοικητική συνεργασία στον τομέα του φόρου προστιθέμενης αξίας [Επίσημη Εφημερίδα L 331 της 5.11.2004]. Με τον κανονισμό αυτό η Επιτροπή καθόρισε επακριβώς τις κατηγορίες των προς ανταλλαγή πληροφοριών χωρίς προηγούμενη αίτηση, τη συχνότητα διενέργειας των ανταλλαγών αυτών και τις πρακτικές ρυθμίσεις που απαιτούνται για την εφαρμογή ορισμένων διατάξεων του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1798/2003.

See also

• Δικτυακός τόπος της Γενικής Διεύθυνσης Φορολογίας και Τελωνειακής Ένωσης : ο φόρος προστιθέμενης αξίας (DE) (EN) (FR)

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 08.09.2011