EUR-Lex Access to European Union law

Back to EUR-Lex homepage

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

Γενικές διατάξεις όσον αφορά το δικαίωμα διαμονής

Η οδηγία αυτή έχει ως στόχο να εξαλείψει τα εμπόδια της ελεύθερης κυκλοφορίας των ατόμων και να δώσει τη δυνατότητα σε όλους τους Ευρωπαίους πολίτες να διαμένουν σε κράτος μέλος διαφορετικό από το δικό τους.

ΠΡΑΞΗ

Οδηγία 90/364/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 28ης Ιουνίου 1990, σχετικά με το δικαίωμα διαμονής.

Τροποποιήθηκε από:

Οδηγία 2004/38/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 29ης Απριλίου 2004, για το δικαίωμα των πολιτών της Ένωσης και των μελών των οικογενειών τους να κυκλοφορούν και να διαμένουν ελεύθερα στην επικράτεια των κρατών μελών, για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 1612/68 και την κατάργηση των οδηγιών 64/221/ΕΟΚ, 68/360/ΕΟΚ, 72/194/ΕΟΚ, 73/148/ΕΟΚ, 75/34/ΕΟΚ, 75/35/CΕΟΚ, 90/364/ΕΟΚ, 90/365/ΕΟΚ και 93/96/ΕΟΚ.

ΣΥΝΟΨΗ

Τα κράτη μέλη παρέχουν δικαίωμα διαμονής στους υπηκόους των κρατών μελών που δεν έχουν το δικαίωμα αυτό βάσει άλλων διατάξεων του κοινοτικού δικαίου, υπό την προϋπόθεση ότι διαθέτουν οι ίδιοι και τα μέλη της οικογένειάς τους (ο/η σύζυγος, συντηρούμενοι από αυτόν/αυτήν κατιόντες καθώς και ανιόντες συντηρούμενοι από τον ίδιο ή τη σύζυγό του) ασφάλιση ασθενείας που να καλύπτει το σύνολο των κινδύνων στο κράτος μέλος υποδοχής και επαρκείς πόρους ώστε να μην επιβαρύνουν κατά τη διαμονή τους το σύστημα κοινωνικής πρόνοιας του κράτους μέλους υποδοχής.

Τα κράτη μέλη εκδίδουν δελτίο διαμονής η ισχύς της οποίας μπορεί να περιορίζεται σε πέντε έτη, με δυνατότητα ανανέωσης. Πάντως, τα κράτη μέλη, εφόσον το κρίνουν αναγκαίο, μπορούν να απαιτούν την εκ νέου θεώρηση του δελτίου μετά τα δύο πρώτα έτη διαμονής. Εξάλλου, το δικαίωμα διαμονής ισχύει για όσο διάστημα οι δικαιούχοι εξακολουθούν να πληρούν τους όρους που προβλέπει το άρθρο 1. Εάν μέλος της οικογένειας δεν έχει την ιθαγένεια κράτους μέλους, του χορηγείται έγγραφο διαμονής της αυτής ισχύος με το έγγραφο το χορηγούμενο στον υπήκοο ο οποίος συντηρεί το μέλος αυτό.

Ο/η σύζυγος και τα συντηρούμενα τέκνα ενός υπηκόου κράτους μέλους κατόχου του δικαιώματος διαμονής στο έδαφος κράτους μέλους, έχουν το δικαίωμα να αναλαμβάνουν οποιαδήποτε μισθωτή ή μη μισθωτή δραστηριότητα στο σύνολο του εδάφους του εν λόγω κράτους, ακόμα και αν δεν έχουν την ιθαγένεια κράτους μέλους.

Τα κράτη μέλη μπορούν να παρεκκλίνουν από τις διατάξεις της παρούσας οδηγίας, μόνο για λόγους δημόσιας τάξης, δημόσιας ασφάλειας ή δημόσιας υγείας. Η παρούσα οδηγία δεν θίγει το έννομο καθεστώς σχετικά με την απόκτηση δευτερευουσών κατοικιών.

Το αργότερο τρία έτη μετά τη θέση σε εφαρμογή της παρούσας οδηγίας, και στη συνέχεια ανά τριετία, η Επιτροπή συντάσσει έκθεση για την εφαρμογή της παρούσας οδηγίας και την υποβάλλει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο.

Παραπομπες

Πράξη

Έναρξη ισχύος - Ημερομηνία εκπνοής

Προθεσμία για μεταφορά στο εθνικό δίκαιο των κρατών μελών

Επίσημη Εφημερίδα

Οδηγία 90/364/ΕΟΚ

-

30.06.1992

ΕΕ L 180 της13.07.1990

ΣΥΝΑΦΕΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ

Έκθεση της Επιτροπής στο Συμβούλιο και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, της 18ης Μαρτίου 1999, για την εφαρμογή των οδηγιών 90/364, 90/365 και 93/96 - (Δικαίωμα διαμονής) [COM(99) 127 τελικό].

Το δικαίωμα ελεύθερης κυκλοφορίας, που αρχικά περιοριζόταν μόνο στα άτομα που ασκούν οικονομική δραστηριότητα, επεκτάθηκε σε όλους τους υπηκόους των κρατών μελών, ακόμα και εάν δεν ασκούν οικονομική δραστηριότητα. Αυτή η, υπό ορισμένους όρους, επέκταση του δικαιώματος διαμονής επικυρώθηκε επίσημα με την εισαγωγή στη συνθήκη ΕΚ, από τη συνθήκη του Μάαστριχτ, του πρώην άρθρου 8Α (νέο άρθρο 18). Το άρθρο αυτό παρέχει σε κάθε πολίτη ένα θεμελιώδες και προσωπικό δικαίωμα να κυκλοφορεί και να διαμένει στο έδαφος των κρατών μελών.

Η μεταφορά στο εθνικό δίκαιο των οδηγιών 90/364, 90/365 και 93/96 αποτέλεσε αντικείμενο διαδικασιών παράβασης εναντίον όλων σχεδόν των κρατών μελών. Πράγματι, μόνο τρία κράτη μετέφεραν τις οδηγίες στο εθνικό τους δίκαιο μέσα στην προβλεπόμενη προθεσμία. Ωστόσο, οι εν λόγω διαδικασίες ετέθησαν, η μία μετά την άλλη, στο αρχείο μετά την έκδοση των αναγκαίων μέτρων μεταφοράς από τα αντίστοιχα κράτη μέλη.

Η αξιολόγηση της συγκεκριμένης εφαρμογής των οδηγιών έγινε μέσω επιστολών, καταγγελιών και αναφορών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, καθώς και με μια έρευνα στην οποία πήραν μέρος πρώην υπάλληλοι της Επιτροπής, οι οποίοι, όταν συνταξιοδοτήθηκαν, εγκαταστάθηκαν σε κράτος διαφορετικό από το κράτος καταγωγής τους ή από το κράτος του τελευταίου τόπου υπηρεσίας τους. Στις πληροφορίες αυτές προστέθηκαν οι διαπιστώσεις του δικτύου των συμβούλων Eurojus και της υπηρεσίας προσανατολισμού πολιτών (πολίτες της Ευρώπης). Οι αξιολογήσεις αυτές υπογράμμισαν τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι πολίτες: αβεβαιότητα ως προς τις διαδικασίες που πρέπει να ακολουθήσουν, χρονοβόρες και πολύπλοκες διατυπώσεις για τη λήψη δελτίου διαμονής κ.λπ. Δυσκολίες αντιμετωπίζουν και οι διοικητικές υπηρεσίες, κυρίως όσον αφορά την αξιολόγηση των προϋποθέσεων περί επαρκών πόρων και ασφάλισης ασθενείας. Τα πρώτα σχετικά συμπεράσματα επιμένουν στην ανάγκη:

  • να βελτιωθεί η προσπάθεια ενημέρωσης των πολιτών·
  • να συνεχισθεί η επαγρύπνηση για την τήρηση του ισχύοντος κοινοτικού δικαίου·
  • να γίνει πιο κατανοητό το κοινοτικό δίκαιο στον τομέα της ελεύθερης κυκλοφορίας των προσώπων και να αναδιοργανωθεί με άξονα την έννοια της ιθαγένειας της Ένωσης·
  • να αρχίσει ο προβληματισμός για την ουσιαστική τροποποίηση του ισχύοντος δικαίου.

Δεύτερη έκθεση της Επιτροπής στο Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για την εφαρμογή των οδηγιών 90/364, 90/365 και 93/96 (δικαίωμα διαμονής) [COM(2003) 101 τελικό].

Η έκθεση αυτή είναι η δεύτερη σχετικά με την εφαρμογή των τριών οδηγιών για το δικαίωμα διαμονής των πολιτών της Ένωσης και των μελών των οικογενειών τους, ανεξαρτήτως ιθαγένειας, τα οποία δεν ασκούν οικονομική δραστηριότητα στο κράτος μέλος υποδοχής («μη ενεργά οικονομικά άτομα») και καλύπτει την περίοδο 1999-2002.

Έκθεση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, της 5ης Απριλίου 2006, για την εφαρμογή των οδηγιών 90/364, 90/365 και 93/96 - (Δικαίωμα διαμονής) [COM(2006) 156 τελικό].

Δεκαπέντε έτη μετά την έκδοση των οδηγιών για το δικαίωμα διαμονής των πολιτών της Ένωσης που δεν είναι οικονομικώς ενεργοί, η εφαρμογή των εν λόγω κειμένων είναι εν γένει ικανοποιητική, όπως αποδεικνύει ο μειωμένος αριθμός διαπιστούμενων παραλήψεων. Ωστόσο, τα μέτρα μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο των έξι κρατών μελών συνεχίζουν να αποτελούν αντικείμενο διαδικασιών παράβασης για μη συμμόρφωση με τις οδηγίες ή κακή εφαρμογή αυτών, ιδίως λόγω περιοριστικής ερμηνείας των κειμένων αυτών.

Για παράδειγμα, η Επιτροπή απέστειλε προειδοποιητική επιστολή στη Γαλλία στις 18 Οκτωβρίου 2004 σχετικά με την υποχρέωση που είχε επιβληθεί από τις γαλλικές αρχές στους πολίτες της Ένωσης να υποβάλουν μια σειρά εγγράφων τα οποία να αποδεικνύουν την οικογενειακή τους κατάσταση και την κατοικία τους για να μπορέσουν να λάβουν δελτίο διαμονής. Μια συμπληρωματική προειδοποιητική επιστολή απεστάλη ένα χρόνο αργότερα δεδομένου ότι η εθνική νομοθεσία εξακολουθεί να ισχύει, παρόλο που οι αμφισβητούμενες πρακτικές έχουν ανασταλεί.

Η νέα οδηγία 2004/38 βελτιώνει την ισχύουσα νομοθεσία και προσφέρει από πολλές πλευρές λύση σε πολλά από τα ειδικά προβλήματα που συναντώνται κατά την εφαρμογή των τριών οδηγιών. Αποτελεί ένα νομικό όργανο απλό και ενιαίο. Η Επιτροπή αναφέρει ότι θα δώσει απόλυτη προτεραιότητα στον έλεγχο της καλής μεταφοράς της στην εθνική νομοθεσία.

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 09.07.2007

Top