Plan inzake de beste praktijken, normen en procedures

Dit plan beoogt een intensievere bestrijding van de mensenhandel met het oog op uitbuiting en bescherming, in welke vorm dan ook, en ondersteuning en rehabilitatie van de slachtoffers ervan.

BESLUIT

EU-plan inzake de beste praktijken, normen en procedures bij de voorkoming en bestrijding van mensenhandel [Publicatieblad C 311 van 9.12.2005].

SAMENVATTING

In het in november 2004 door de Europese Raad goedgekeurde programma van Den Haag worden de Commissie en de Raad verzocht in 2005 een plan op te stellen om gemeenschappelijke normen, beste praktijken en regelingen te ontwikkelen ter voorkoming en bestrijding van de mensenhandel.

Algemene beginselen voor de uitvoering van het actieplan

In de Mededeling aan het Parlement en de Raad van 18 oktober 2005 over de bestrijding van mensenhandel, bepaalde de Commissie de specifieke middelen die nodig zijn om tot een geïntegreerde aanpak te komen voor de bestrijding van mensenhandel. Deze aanpak is gebaseerd op de eerbiediging van de rechten van de mens en een gecoördineerde beleidsrespons, met name op het gebied van vrijheid, veiligheid en recht, externe betrekkingen, ontwikkelingssamenwerking, sociale zaken en werkgelegenheid, gendergelijkheid en non-discriminatie.

Het is van essentieel belang het collectieve inzicht te verbeteren in de problemen die met de mensenhandel samenhangen. Het is met name belangrijk de dieperliggende oorzaken in de landen van herkomst en de factoren die de mensenhandel in de hand werken in de landen van bestemming te begrijpen, alsook de connecties met andere vormen van criminaliteit. Om beter de omvang en de aard van dit verschijnsel wat de Europese Unie (EU) betreft, te leren kennen moeten er tegen najaar 2006 gemeenschappelijke richtsnoeren voor gegevensverzameling waaronder vergelijkbare indicatoren worden opgesteld. Er moet een gemeenschappelijk onderzoeksmodel voor de lidstaten worden ontwikkeld, waarmee het onderzoek op specifieke gebieden, te beginnen met kinderhandel, kan worden opgevoerd.

De EU erkent dat het onontbeerlijk is dat de mensenrechten van slachtoffers van mensenhandel in alle fasen van het proces worden beschermd. De lidstaten moeten werken aan een passende gouvernementele coördinatiestructuur om het nationale beleid te evalueren en te coördineren en ervoor te zorgen dat de slachtoffers een correcte behandeling krijgen.

De lidstaten en de Commissie zouden moeten streven naar een beleid dat de strafbaarstelling van mensenhandel kracht bijzet, inclusief bescherming van mogelijke slachtoffers en kwetsbare groepen zoals vrouwen en kinderen.

Het beleid van de EU in dezen moet gericht zijn op een aanpak van kinderrechten die gebaseerd is op wereldwijd erkende beginselen. Het beleid moet met name de beginselen van het VN-Verdrag inzake de rechten van het kind in acht nemen en rekening houden met het actieprogramma van de Raad van Europa over kinderen en geweld (2006-08).

Er moeten genderspecifieke preventiestrategieën vastgesteld worden als sleutelelement in de strijd tegen de handel in vrouwen en meisjes. Daartoe behoren onder meer de toepassing van gendergelijkheidsbeginselen en de uitroeiing van de vraag naar alle vormen van uitbuiting, waaronder seksuele uitbuiting en uitbuiting voor huishoudelijke arbeid.

Met het oog op het voorkomen van de mensenhandel zullen er tot eind 2006 verschillende initiatieven worden ontplooid. Zo wordt er bijvoorbeeld materiaal ontwikkeld voor EU-campagnes om het publiek bewust te maken van de gevaren van mensenhandel en, om de mensenhandelaars af te schrikken wordt er informatie over criminaliteitspreventie en strafvervolging in de EU gepubliceerd. Er zal een netwerk van mediacontacten over mensenhandel worden opgezet om meer ruchtbaarheid te geven aan successen binnen en buiten de EU.

Mensenhandel is een ernstig misdrijf tegen personen en moet als een duidelijke prioriteit op wetshandhavingsgebied worden aangepakt. Mensenhandel moet worden omgevormd van een "laag risico - hoge beloning"-activiteit tot een "hoog risico - lage beloning"-activiteit voor de georganiseerde criminaliteit. De EU zou haar actie moeten versterken om ervoor te zorgen dat de mensenhandel geen economische voordelen oplevert en, waar er financieel gewin in het spel is, om vermogensbestanddelen in beslag te nemen en te confisqueren.

De bestrijding van de mensenhandel met het oog op de exploitatie van arbeid vergt een intensievere samenwerking met de organisaties die verantwoordelijk zijn voor de controle van de arbeidsomstandigheden en financiële onderzoeken naar onregelmatige arbeid.

In verband hiermee is het ook noodzakelijk dat de wetshandhavingsinstanties hun samenwerking met Europol versterken, en dat deze organisatie regelmatig wordt betrokken bij de uitwisseling van gegevens, gezamenlijke operaties en gezamenlijke onderzoeksteams. Bovendien zou Eurojust ingeschakeld moeten worden om de vervolging van mensenhandelaars te vergemakkelijken.

Strategieën voor corruptie- en armoedebestrijding moeten hand in hand gaan met strategieën ter bestrijding van mensenhandel. Bovendien zouden de werkgeversorganisaties, vakbonden en de op dit gebied werkzame organisaties van de burgermaatschappij met de overheidsinstanties moeten samenwerken. De lidstaten en de EU-instellingen moeten verder samenwerken met de betrokken internationale organisaties, zoals de Verenigde Naties, de OVSE en de Raad van Europa.

Regionale oplossingen om mensenhandel te voorkomen en de slachtoffers te beschermen zijn essentieel. Wat dit betreft zouden de lidstaten en de Commissie hun inspanningen moeten opvoeren om de regionale initiatieven, die de samenwerking op EU-niveau aanvullen en nieuwe impulsen geven, te bevorderen.

Dit actieplan alsook het in de bijlage opgenomen overzicht van acties worden regelmatig geëvalueerd en bijgewerkt.

GERELATEERDE BESLUITEN

Werkdocument van de Commissie van 17 oktober 2008 - Evaluatie van en toezicht op de uitvoering van het EU-plan inzake de beste praktijken, normen en procedures bij de voorkoming en bestrijding van mensenhandel [COM(2008) 657 def. – Niet verschenen in het Publicatieblad]. Dit rapport geeft een overzicht van de uitvoering van maatregelen tegen de mensenhandel in de Europese lidstaten en Noorwegen en door de EU-organen.

De onderlinge afstemming van de wetgeving van lidstaten inzake mensenhandel kende een snelle vooruitgang in de voorbije jaren, in het bijzonder inzake strafrecht en slachtofferhulp. Er is echter een grote ongelijkheid tussen het aannemen en uitvoeren van wetgeving. Bovendien overweegt de Commissie om het kaderbesluit over mensenhandel te herzien. Op deze manier zullen de ondersteuningsmechanismen voor slachtoffers ook efficiënter worden gemaakt. Daarnaast kwam er ook meer wetshandhaving en juridische samenwerking op internationaal niveau. Toch moeten er meer inspanningen worden geleverd. Ook nu worden er mechanismen opgericht ter coördinatie van regeringen, maar er moet nog gewerkt worden aan toezichtssystemen.

De relevante EU-organen hebben ook stappen ondernomen om bepaalde maatregelen tegen mensenhandel uit te voeren. Toch bestaan er in de praktijk nog aanzienlijke zwakke punten, en voor sommige maatregelen moet de uitvoering zelfs nog worden begonnen.

Bij het voortzetten van het EU-beleid voor de bestrijding van mensenhandel, doet de Commissie het voorstel om, op korte termijn, de inspanningen toe te spitsen op de volgende cruciale acties:

• aanstellen van Nationale Rapporteurs, in het bijzonder voor toezicht;
• creëren of verbeteren van nationale mechanismen voor de identificatie van en verwijzing naar diensten voor slachtofferhulp;
• creëren of verbeteren van systemen ter bescherming van kinderen;
• voorzien in steun, inclusief financiële steun, aan niet-gouvernementele organisaties (NGO’s) die op dit terrein werkzaam zijn;
• organiseren van opleidingen voor relevante belanghebbenden;
• verbeteren van coördinatie van onderzoek en vervolging;
• verder ontwikkelen van samenwerking inzake maatregelen tegen mensenhandel met de partnerlanden van buiten de EU.

De resultaten van dit plan zullen worden gebruikt als uitgangspunt voor een nieuwe strategie na 2009.

Laatste wijziging: 30.05.2011