Απόφαση σχετικά με τη σύσταση της Eurojust

 

ΣΥΝΟΨΗ ΤΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ:

Απόφαση 2002/187/ΔΕΥ — σύσταση της Eurojust προκειμένου να ενισχυθεί η καταπολέμηση των σοβαρών μορφών εγκλήματος

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΑΠΟΦΑΣΗΣ;

• Με την απόφαση συστήνεται η Eurojust, ένας οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) του οποίου ο ρόλος είναι να προωθεί, να βελτιώνει και να υποστηρίζει τον συντονισμό μεταξύ των αρμόδιων αρχών των χωρών μελών όσον αφορά τη δικαστική συνεργασία σε ποινικές υποθέσεις.
• Η απόφαση έχει τροποποιηθεί δύο φορές:
  • η απόφαση 2003/659/ΔΕΥ αποσκοπούσε στην ευθυγράμμιση της Eurojust με τους δημοσιονομικούς και οικονομικούς κανόνες που εφαρμόζονται στα όργανα και τους οργανισμούς της ΕΕ και
  • η απόφαση 2009/426/ΔΕΥ είχε ως στόχο να παράσχει στην Eurojust τα μέσα βελτίωσης της καταπολέμησης των σοβαρών μορφών εγκλήματος.
• Το 2018 εκδόθηκε ο κανονισμός (ΕΕ) 2018/1727 [βλέπε σύνοψη του κειμένου Eurojust (αναθεώρηση)]. Ο κανονισμός καταργεί και αντικαθιστά την απόφαση 2002/187/ΔΕΥ, με ισχύ από τις 12 Δεκεμβρίου 2019.

ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ

Σύνθεση, αρμοδιότητες και καθήκοντα της Eurojust

• Με την απόφαση αυτή ιδρύεται η Eurojust ως οργανισμός της ΕΕ με νομική προσωπικότητα.
• Κάθε χώρα της ΕΕ στέλνει ένα εθνικό μέλος στην έδρα της Eurojust, στη Χάγη: εισαγγελέα, δικαστή ή αξιωματικό της αστυνομίας (ο τελευταίος πρέπει να έχει αρμοδιότητες αντίστοιχες με αυτές του δικαστή ή του εισαγγελέα). Αυτά τα εθνικά μέλη έχουν ως βοηθούς ένα ή περισσότερα πρόσωπα. Όλα τα εθνικά μέλη υπόκεινται στο δίκαιο της χώρας που τα διόρισε.
• Η τροποποιητική απόφαση 2009/426/ΔΕΥ ορίζει ότι η διάρκεια της θητείας θα είναι τουλάχιστον τετραετής και θα μπορεί να ανανεωθεί. Η χώρα της ΕΕ αποφασίζει για τη φύση των δικαστικών αρμοδιοτήτων που ανατίθενται στο εθνικό μέλος της. Ωστόσο, τα εθνικά μέλη πρέπει να έχουν ορισμένες τουλάχιστον συνήθεις αρμοδιότητες, καθώς και άλλες που θα ασκούνται σε συμφωνία με την αρμόδια εθνική αρχή ή σε επείγουσες περιπτώσεις, όπως ορίζεται στην απόφαση.
• Όσον αφορά τις έρευνες και διώξεις (που αφορούν τουλάχιστον δύο χώρες της ΕΕ) στον τομέα των σοβαρών μορφών εγκλήματος, η Eurojust είναι αρμόδια για:
  • την προώθηση του συντονισμού μεταξύ των αρμόδιων αρχών των ενδιαφερόμενων χωρών της ΕΕ·
  • τη διευκόλυνση της ικανοποίησης αιτήσεων και της εκτέλεσης αποφάσεων σχετικών με τη δικαστική συνεργασία.
• Στην αρμοδιότητα της Eurojust εμπίπτουν οι μορφές εγκληματικότητας και οι αξιόποινες πράξεις για τις οποίες η Ευρωπαϊκή Αστυνομική Υπηρεσία (Ευρωπόλ) έχει ανά πάσα στιγμή αρμοδιότητα δράσης.
• Η τροποποιητική απόφαση 2009/426/ΔΕΥ ορίζει την υποχρέωση θέσπισης συστήματος επιφυλακής συντονισμού, το οποίο θα περιλαμβάνει έναν αντιπρόσωπο από κάθε χώρα της ΕΕ. Ο αντιπρόσωπος μπορεί να είναι το εθνικό μέλος, ο αναπληρωτής του ή ένας βοηθός που δικαιούται να αντικαταστήσει το εθνικό μέλος και είναι διαθέσιμος σε καθημερινή, εικοσιτετράωρη βάση, ώστε η Eurojust να μπορεί να εκπληρώνει τα καθήκοντά της ανά πάσα στιγμή.
• Η Eurojust μπορεί να εκτελεί τα καθήκοντά της τόσο με τη συνδρομή ενός ή περισσότερων εθνικών μελών, όσο και ως συλλογικό όργανο. Η Eurojust μπορεί να καλεί τις εμπλεκόμενες χώρες της ΕΕ να εξετάσουν, μεταξύ άλλων, τα ενδεχόμενα:
  • να προβούν σε έρευνα ή δίωξη·
  • να συστήσουν κοινή ομάδα έρευνας.
• Η τροποποιητική απόφαση 2009/426/ΔΕΥ θέσπισε το δικαίωμα του συλλογικού οργάνου της Eurojust να εκδίδει μη δεσμευτικές γνωμοδοτήσεις στις εξής περιπτώσεις:
  • όταν δύο ή περισσότερα εθνικά μέλη αδυνατούν να επιλύσουν συγκρούσεις δικαιοδοσίας·
  • όταν οι αρμόδιες αρχές αναφέρουν επανειλημμένες αρνήσεις ή άλλες δυσκολίες σε σχέση με τη δικαστική συνεργασία.
• Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία συμπράττει από κάθε άποψη με την Eurojust στην επιτέλεση του έργου της, εγκρίνει από κοινού με την Eurojust τις αναγκαίες πρακτικές διευθετήσεις.
• Σύμφωνα με την τροποποιητική απόφαση 2009/426/ΔΕΥ, κάθε χώρα της ΕΕ πρέπει:
  • να διορίζει έναν ή περισσότερους εθνικούς ανταποκριτές για την Eurojust·
  • να θεσπίζει εθνικό σύστημα συντονισμού της Eurojust για να εξασφαλίζεται ο συντονισμός των εργασιών των:
    • εθνικών ανταποκριτών της Eurojust
    • εθνικών ανταποκριτών της Eurojust σε θέματα τρομοκρατίας
    • εθνικών ανταποκριτών του Ευρωπαϊκού Δικαστικού Δικτύου και των σημείων επαφής του
    • εθνικών μελών ή των σημείων επαφής του δικτύου για τις κοινές ομάδες έρευνας και
    • αντιπροσώπων των δικτύων για εγκλήματα πολέμου, υπηρεσίες ανάκτησης περιουσιακών στοιχείων και διαφθοράς.
• Η απόφαση αυτή περιλαμβάνει τους κανόνες σχετικά με την οργάνωση και τη λειτουργία της Eurojust, π.χ. για τη γραμματεία, τον διορισμό και τη διάρκεια της θητείας του διοικητικού διευθυντή, το καθεστώς του προσωπικού και τις γλωσσικές ρυθμίσεις.

Δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα

• Για την επίτευξη των στόχων της, η Eurojust επεξεργάζεται δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα. Για τον σκοπό αυτό, εφαρμόζει τις αρχές της Σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης της 28ης Ιανουαρίου 1981 για την προστασία των ατόμων σε σχέση με την αυτοματοποιημένη επεξεργασία πληροφοριών προσωπικού χαρακτήρα.
• Η Eurojust μπορεί να επεξεργάζεται μόνο τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα που αφορούν πρόσωπα:
  • για τα οποία διενεργείται έρευνα ή εναντίον των οποίων έχει ασκηθεί ποινική δίωξη για αξιόποινη πράξη αρμοδιότητας της Eurojust·
  • τα οποία είναι θύματα ή μάρτυρες σε τέτοιες έρευνες ή ποινικές διώξεις.
• Οι τύποι δεδομένων που μπορούν να υφίστανται επεξεργασία περιλαμβάνουν την ταυτότητα του προσώπου (πλήρες όνομα, ημερομηνία και τόπο γέννησης, ιθαγένεια, στοιχεία επικοινωνίας, επάγγελμα, αριθμούς κοινωνικής ασφάλισης και έγγραφα ταυτοποίησης) και τη φύση των πράξεων που του καταλογίζονται (ποινικό χαρακτηρισμό, ημερομηνία και τόπο τέλεσης της αξιόποινης πράξης και πορεία της έρευνας). Με την τροποποιητική απόφαση 2009/426/ΔΕΥ προστέθηκαν στον κατάλογο των δεδομένων τα προφίλ DNA, οι φωτογραφίες και τα δακτυλικά αποτυπώματα.
• Η απόφαση 2009/426/ΔΕΥ εισήγαγε μια τροποποίηση προκειμένου να διασφαλίζεται ότι τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα θα είναι προσβάσιμα μόνο για τα εθνικά μέλη και τους αναπληρωτές και βοηθούς τους, τα πρόσωπα που συμμετέχουν στα εθνικά συστήματα συντονισμού της Eurojust, τα οποία συνδέονται με το σύστημα διαχείρισης υποθέσεων της Eurojust, καθώς και για το εξουσιοδοτημένο προσωπικό της Eurojust. Όλοι όσοι εμπλέκονται έχουν υποχρέωση εμπιστευτικότητας, η οποία εξακολουθεί να υπάρχει και μετά τη διακοπή των κοινών δραστηριοτήτων τους με την Eurojust.
• Στο πλαίσιο της Eurojust, διορίζεται ένα μέλος του προσωπικού υπεύθυνο ειδικά για την προστασία των δεδομένων, με καθήκον να διασφαλίζει ότι η επεξεργασία είναι σύννομη και ότι διατηρούνται γραπτά ίχνη της διαβίβασης και παραλαβής των δεδομένων.

Σχέσεις με άλλα όργανα

Προκειμένου να φέρει σε πέρας το έργο της, η Eurojust διατηρεί στενές σχέσεις με το Ευρωπαϊκό Δικαστικό Δίκτυο. Η τροποποιητική απόφαση 2009/426/ΔΕΥ διεύρυνε τις σχέσεις αυτές για να συμπεριλάβει την Ευρωπόλ, την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF), την Ευρωπαϊκή Συνοριοφυλακή και Ακτοφυλακή και το Κέντρο Πληροφοριών της ΕΕ. Με την έγκριση του Συμβουλίου, η Eurojust μπορεί να συνάπτει συμφωνίες για την ανταλλαγή πληροφοριών με χώρες εκτός ΕΕ, διεθνείς φορείς και τη Διεθνή Οργάνωση Εγκληματολογικής Αστυνομίας (Ιντερπόλ), καθώς και να συντονίζει τη δικαστική συνεργασία με χώρες εκτός ΕΕ.

Εκθέσεις

Το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενημερώνονται συνεχώς σχετικά με τις δραστηριότητες της Eurojust και την τρέχουσα κατάσταση στον τομέα της εγκληματικότητας στην ΕΕ. Στην ετήσια έκθεσή της προς το Συμβούλιο, η Eurojust μπορεί να υποβάλλει προτάσεις για τη βελτίωση της δικαστικής συνεργασίας σε ποινικές υποθέσεις.

ΑΠΟ ΠΟΤΕ ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ Η ΑΠΟΦΑΣΗ;

• Η απόφαση 2002/187/ΔΕΥ εφαρμόζεται από την 6η Μαρτίου 2002.
• Η τροποποίηση της απόφασης 2003/659/ΔΕΥ εφαρμόζεται από την 1η Οκτωβρίου 2003.
• Η τροποποιητική απόφαση 2009/426/ΔΕΥ εφαρμόζεται από την 4η Ιουνίου 2009.

ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Για περισσότερες πληροφορίες, βλέπε:

• Ιστορία της Eurojust (Eurojust).

ΒΑΣΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Απόφαση 2002/187/ΔΕΥ του Συμβουλίου, της 28ης Φεβρουαρίου 2002, σχετικά με τη σύσταση της Eurojust προκειμένου να ενισχυθεί η καταπολέμηση των σοβαρών μορφών εγκλήματος (ΕΕ L 63 της 6.3.2002, σ. 1-13)

Οι διαδοχικές τροποποιήσεις της απόφασης 2002/187/ΔΕΥ έχουν ενσωματωθεί στο αρχικό κείμενο. Αυτή η ενοποιημένη απόδοση αποτελεί απλώς βοήθημα τεκμηρίωσης.

ΣΥΝΑΦΗ ΚΕΙΜΕΝΑ

Κανονισμός (ΕΕ) 2018/1727 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 14ης Νοεμβρίου 2018, σχετικά με τον οργανισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη συνεργασία στον τομέα της ποινικής δικαιοσύνης (Eurojust) και την αντικατάσταση και την κατάργηση της απόφασης 2002/187/ΔΕΥ του Συμβουλίου (ΕΕ L 295 της 21.11.2018, σ. 138-183)

τελευταία ενημέρωση 17.04.2019