Back to EUR-Lex homepage

EUR-Lex Access to European Union law

Back to EUR-Lex homepage

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

Use quotation marks to search for an "exact phrase". Append an asterisk (*) to a search term to find variations of it (transp*, 32019R*). Use a question mark (?) instead of a single character in your search term to find variations of it (ca?e finds case, cane, care).
Search tips
Need more search options? Use the Advanced search
You are here

Summaries of EU Legislation

Coinbhinsiún na Ginéive ar Thruailliú Aeir Trasteorann Fadraoin

 

ACHOIMRE AR:

Coinbhinsiún ar thruailliú aeir trasteorann fadraoin

Cinneadh 81/462/CEE lena dtugtar an Coinbhinsiún ar thruailliú aeir trasteorann fadraoin i gcrích

CAD IS AIDHM LEIS AN GCOINBHINSIÚN AGUS LEIS AN GCINNEADH?

  • Faoi Choinbhinsiún na Ginéive ar Thruailliú Aeir Trasteorann Fadraoin, gabhann na páirtithe (i.e. na tíortha AE a dhaingnigh an Coinbhinsiún) orthu féin oibriú le chéile chun a scaoileadh truailleán aeir a theorannú, a laghdú agus a chosc de réir a chéile d’fhonn an truailliú trasteorann, a tharlaíonn mar thoradh air, a chomhrac.
  • Cuirtear an coinbhinsiún i gcrích thar ceann AE leis an gcinneadh ón gComhairle. Tá na Ballstáit uile ina bpáirtithe sa choinbhinsiún chomh maith.

PRÍOMHPHOINTÍ

Sainmhínítear truailliú aeir trasteorann fadraoin mar scaoileadh substaintí, go díreach nó go hindíreach, de bharr ghníomhaíocht an duine, isteach san aer a bhfuil éifeachtaí díobhálacha acu ar shláinte an duine nó ar an gcomhshaol i dtír eile agus nach féidir cion na bhfoinsí astaíochtaí aonair nó grúpaí foinsí a idirdhealú.

Ar an iomlán, forbraíodh na hocht bprótacal ar leith seo a leanas faoin gcoinbhinsiún seo.

  • Prótacal 1984 maidir le comharchlár chun faireachán agus measúnú a dhéanamh ar tharchur fadraoin truailleán aeir san Eoraip a mhaoiniú go fadtéarmach (Prótacal EMEP): ionstraim le haghaidh chomhroinnt na gcostas i ndáil le clár faireacháin atá ina chuid den chnámh droma don athbhreithniú agus don mheasúnú ar an truailliú aeir san Eoraip i bhfianaise comhaontuithe maidir le laghdú astaíochtaí.
  • Prótacal 1985 maidir le hastaíochtaí sulfair nó a bhfloscanna trasteorann (Prótacal Heilsincí) a ísliú 30 % ar a laghad i gcomparáid le leibhéil 1980.
  • Prótacal 1988 maidir le rialú astaíochtaí ocsaídí nítrigine (NOx) nó a bhfloscanna trasteorann (Prótacal Shóifia): leis an gcéad chéim ceanglaítear go ndéanfaí astaíochtaí (NOx) nó a bhfloscanna trasteorann a reo ar leibhéil 1987; leis an dara céim ceanglaítear go ndéanfaí cur chuige bunaithe ar éifeachtaí maidir le hastaíochtaí comhdhúil nítrigine, lena n-áirítear amóinia, (NH3) a laghdú tuilleadh, agus comhdhúile soghalaithe orgánacha (CSOnna) a chur i bhfeidhm, de dheasca a gciona le truailliú fótaiceimiceach, aigéadú agus eotrófú agus a n-éifeachtaí ar shláinte an duine, ar an gcomhshaol agus ábhair, trí dhul i ngleic le gach foinse shuntasach astaíochtaí.
  • Prótacal 1991 maidir le rialú astaíochtaí VOCanna agus a bhfloscanna trasteorann: tá na comhdhúile sin freagrach as foirmiú ózóin íseal-leibhéil agus bhí ar na páirtithe sprioc amháin laghdaithe astaíochtaí as trí cinn, a bhí le baint amach faoi 1999, a roghnú.
    • laghdú 30 % ar VOCanna, ag baint úsáid as bliain idir 1984 agus 1990 mar bhonn;
    • laghdú 30 % ar astaíochtaí VOCanna laistigh de limistéar bainistíochta an ózóin thrópaisféaraigh a shonraítear in Iarscríbhinn I a ghabhann leis an bprótacal agus a áiritheoidh nach sáróidh iomlán na n-astaíochtaí náisiúnta leibhéil 1988; nó
    • i gcás nár sháraigh na hastaíochtaí in 1988 leibhéil shonracha áirithe, féadfaidh páirtithe cobhsaíocht ag an leibhéil sin astaíochtaí a roghnú.
  • Prótacal 1994 maidir le laghdú breise ar astaíochtaí sulfair (Prótacal Osló): cuireann an prótacal seo le Prótacal Heilsincí 1985 agus leagtar amach leis na huasteorainneacha astaíochtaí go dtí 2010 agus ina dhiaidh sin. Ceanglaítear ar na páirtithe na bearta is éifeachtaí a dhéanamh maidir le hastaíochtaí sulfair a laghdú, lena n-áirítear:
    • éifeachtúlacht fuinnimh a mhéadú;
    • fuinneamh in-athnuaite a úsáid;
    • an cion sulfair i mbreoslaí a laghdú; agus
    • na teicneolaíochtaí rialaithe is fearr atá ar fáil a chur i bhfeidhm. Spreagtar leis an bprótacal chomh maith go gcuirfear ionstraimí eacnamaíocha i bhfeidhm chun cuir chuige chost-éifeachtúla a ghlacadh maidir le hastaíochtaí sulfair a laghdú.
  • Prótacal 1998 ar mhiotail throma (Prótacal Aarhus): dírítear ann ar thrí mhiotal: caidmiam, luaidhe agus mearcair. Beidh ar na páirtithe a n-astaíochtaí a laghdú dóibh sin faoi bhun a leibhéil in 1990 (nó bliain eile idir 1985 agus 1995). Féachtar leis an bprótacal le hastaíochtaí ó fhoinsí tionsclaíocha, próisis dócháin agus loisceoir dramhaíola a laghdú. Leagtar síos leis teorainnluachanna dochta maidir le hastaíochtaí ó fhoinsí cónaithe agus moltar na teicneolaíochtaí is fearr atá ar fáil do na foinsí sin, amhail scagairí speisialta nó sciúrthóirí le haghaidh foinsí dócháin nó próiseas saor ó mhearcair. Ceanglaítear leis an bprótacal ar na páirtithe deireadh a chur le peitreal luaidhe de réir a chéile. Tugtar bearta isteach leis chomh maith maidir le hastaíochtaí trom-mhiotal ó tháirgí eile a laghdú, amhail mearcair i gceallraí, agus moltar leis bearta bainistíochta a thabhairt isteach le haghaidh táirgí eile ina bhfuil mearcair, amhail comhpháirteanna leictreacha, feistí tomhais, lampaí fluaraiseacha, malgam fiaclóireachta, lotnaidicídí agus péint. Leasaíodh an prótacal in 2012 chun teorainnluachanna níos doichte a thabhairt isteach maidir le hastaíochtaí ábhar cáithníneach agus caidmiam, luaidhe agus mearcair is infheidhme maidir le foinsí astaíochtaí dócháin áirithe agus foinsí astaíochtaí tionsclaíocha eile a scaoileann isteach san atmaisféar iad. Leathnaíodh na catagóirí d’fhoinsí astaíochtaí le haghaidh na dtrí throm-mhiotal chomh maith go dtí táirgeadh cóimhiotal sileacamangainéise agus fearómangainéise, rud a leathnaíonn raon feidhme na ngníomhaíochtaí tionsclaíocha a mbunaítear teorainneacha astaíochtaí ina leith.
  • Prótacal 1998 ar thruailleáin orgánacha bhuanmharthanacha, arbh é an cuspóir ar deireadh leis fáil réidh le sceitheadh, astaíochtaí agus caillteanais truailleán den sórt sin. Cuirtear toirmeasc leis an bprótacal ar tháirgeadh agus ar úsáid roinnt táirgí ar an toirt, agus bhí sé sceidealaithe le fáil réidh le cinn eile díobh níos déanaí. Cuimsítear ann forálacha maidir le déileáil le dramhaíl táirgí atá toirmiscthe agus ceanglaítear leis ar na páirtithe a n-astaíochtaí dé-ocsainí, fúráin, hidreacarbón iltimthriallach aramatach agus heicseaclóraibeinséine a laghdú faoina leibhéil in 1990 (nó bliain eile idir 1985 agus 1995). Maidir le dramhaíl bhardasach, ghuaiseach agus leighis a loscadh, leagtar síos leis teorainnluachanna sonracha. Díríodh ann ar dtús ar liosta de 16 shubstaint a roghnaíodh de réir critéir riosca chomhaontaithe. Bhí 11 lotnaidicíd, dhá cheimiceán thionsclaíocha agus trí fhotháirge/éilleán i measc na substaintí. Leasaíodh an prótacal in 2009 chun seacht substaint úra a chur leis: heicseaclórabútaidéin, éitear ochtabhrómaidéfheinile, peinteaclóraibeinséin, éitear peinteabrómaidhéfheinile, sulfónáití sárfhluarochtáin, naftailéin pholaclóirínithe agus pairifíní clóirínithe gearrshlabhracha. Rinne na páirtithe athbhreithniú ar oibleagáidí maidir leis na comhdhúile seo a leanas: déchlóraidhéfheiniltríchlóireatán, heipteaclór, heicseaclóraibeinséin agus défheinil pholaclóirínithe, agus maidir le teorainnluachanna astaíochta ó loscadh dramhaíola. Chun daingniú an phrótacail ag tíortha ag a bhfuil geilleagar idirlinne a éascú, thug na páirtithe solúbthacht isteach do na tíortha sin maidir leis na hachair ama chun teorainnluachanna astaíochtaí agus na teicneolaíochtaí is fear atá ar fáil a chur i bhfeidhm.
  • Prótacal 1999 chun aigéadú, eotrófú agus ózón ar leibhéal na talún a laghdú (Prótacal Gothenburg): leagtar amach leis uasteorainneacha astaíochtaí náisiúnta le haghaidh 2010 suas go dtí 2020 maidir le ceithre thruailleán: dé-ocsaíd sulfair (SO2), Nox,x, VOCanna agus NH3. Leagtar síos leis chomh maith teorainnluachanna dochta maidir le foinsí sonracha astaíochtaí (e.g. gléasra dócháin, táirgeadh leictreachais, glantriomú, carranna agus leoraithe) agus ceanglaítear leis go ndéanfar na teicneolaíochtaí is fearr atá ar fáil a úsáid chun astaíochtaí a choinneáil íseal. Ní mór astaíochtaí VOCanna ó na táirgí sin amhail péinteanna nó aerasóil a laghdú, agus cuirtear de dhualgas ar fheirmeoirí bearta sonracha a dhéanamh chun astaíochtaí NH3 a rialú. Leasaíodh an prótacal in 2012 chun gealltanais maidir le laghdú astaíochtaí náisiúnta a chur leis atá le baint amach faoi 2020 agus ina dhiaidh sin (dhaingnigh AE na leasuithe sin i gCinneadh (AE) 2017/1757 ón gComhairle. Rinneadh roinnt d’iarscríbhinní teicniúla an phrótacail a athbhreithniú le sraitheanna nuashonraithe de theorainnluachanna astaíochtaí maidir le príomhfhoinsí cónaithe agus príomhfhoinsí soghluaiste araon. Is é an prótacal athbhreithnithe an chéad chomhaontú ceangailteach ina gcuimsítear gealltanais um laghdú astaíochtaí maidir le mínábhar cáithníneach. Cuimsítear sa phrótacal leasaithe go sonrach chomh maith an truailleán aeráide gearrshaolach, carbón dubh (súiche), mar chomhdhúil d’ábhar cáithníneach. Trí ábhar cáithníneach (lena n-áirítear carbón dubh) a laghdú tríd an bprótacal a chur chun feidhme laghdófar truailliú aeir, agus éascófar comhthairbhí aeráide ag an am céanna.

Comhar beartais

Ceanglaítear leis an gcoinbhinsiún ar a pháirtithe conarthacha beartais agus straitéis iomchuí a fhorbairt agus a chur i bhfeidhm, córais bainistíochta um cháilíocht aeir go háirithe.

Comhaontaíonn na páirtithe conarthacha teacht le chéile go rialta (go bliantúil ar a laghad) chun an cur chun cinn atá déanta a mheas agus idirchaidreamh a dhéanamh ar cheisteanna a bhaineann leis an gcoinbhinsiún.

Comhar eolaíochta

Comhaontaíonn na páirtithe iarrachtaí comhbheartaithe maidir le taighde agus forbairt a dhéanamh, go háirithe chun astaíochtaí na bpríomhthruailleán aeir a laghdú, chun faireachán a dhéanamh ar a rátaí astaíochtaí agus tiúchain, chomh maith le tuiscint a fháil ar na hiarmhairtí a bhaineann leis na truailleáin sin ar an tsláinte agus ar an gcomhshaol.

Malartú faisnéise

Comhaontaíonn na páirtithe faisnéis a mhalartú, go háirithe, maidir le sonraí a bhaineann le:

  • astaíochtaí príomhthruailleán aeir (ag tosú le SO2) agus a n-iarmhairtí;
  • gnéithe ar dócha go ndéanfaí athruithe suntasacha leo ar thruailliú aeir trasteorann fadraoin (go háirithe maidir le beartais náisiúnta agus forbairt tionscail);
  • teicneolaíochtaí rialaithe chun truailliú aeir a laghdú; agus
  • beartais agus straitéis náisiúnta chun príomhthruailleáin aeir a chomhrac.

Comhar maidir le faireachán a dhéanamh ar thruailliú

  • Comhaontaíonn na páirtithe páirt a ghlacadh sa chomharchlár chun faireachán agus measúnú a dhéanamh ar tharchur fadraoin truailleán aeir san Eoraip (EMEP). Is é is aidhm leis an gclár seo, a mhaoinítear a ghníomhaíochtaí faoi phrótacal eile (Prótacal EMEP), an méid seo a leanas a sholáthar do na páirtithe sa choinbhinsiún:
    • faisnéis eolaíochta maidir le faireachán a dhéanamh ar an atmaisféar, samhlacha ríomhaire-bhunaithe;
    • measúnú a dhéanamh ar astaíochtaí; agus
    • réamh-mheastacháin a fhorbairt.
  • Chun go n-éireodh leis an gcomhar seo, éascaítear an méid seo a leanas leis an gcoinbhinsiún:
    • an clár, a bhí dírithe ar fhaireachán a dhéanamh ar SO2 agus ar shubstaintí gaolmhara ar dtús, a leathnú chuig príomhthruailleáin aeir eile;
    • faireachán a dhéanamh ar chomhdhéanamh ábhar atá soghabhálach i leith éilliú na dtruailleán sin (uisce, ithir agus fásra) chomh maith leis na hiarmhairtí ar an tsláinte agus ar an gcomhshaol;
    • sonraí eolaíocha agus meitéareolaíocha a ghiniúint a bhaineann le próisis le linn an tarchuir;
    • modhanna caighdeánaithe nó inchomparáide um fhaireachán agus um shamhaltú a úsáid;
    • EMEP a chomhtháthú i gcláir náisiúnta agus idirnáisiúnta iomchuí;
    • malartú rialta sonraí arna bhfáil trí fhaireachán.

DÁTA THEACHT I BHFEIDHM

Tháinig an Coinbhinsiún i bhfeidhm an 16 Márta 1983, 90 lá i ndiaidh dháta taiscthe an 24ú ionstraime daingniúcháin, glactha, faofa nó aontachais.

CÚLRA

  • Bunaítear le Coinbhinsiún na Ginéive ar Thruailliú Aeir Trasteorann Fadraoin córas trínar féidir le rialtais comhoibriú le chéile d’fhonn an tsláinte agus an comhshaol a chosaint ó thruailliú aeir a d’fhéadfadh cur as do roinnt tíortha. Síníodh an coinbhinsiún sa Ghinéiv in 1979, faoi chuimsiú chreat Choimisiún Eacnamaíochta na Náisiún Aontaithe don Eoraip (UNECE) agus tháinig sé i bhfeidhm in 1983.
  • Chun tuilleadh faisnéise a fháil, féach Beartas um chomhshaol (UNECE).

PRÍOMHDHOICIMÉID

Coinbhinsiún ar thruailliú aeir trasteorann fadraoin — Réiteach ar thruailliú aeir trasteorann fadraoin (IO L 171, 27.6.1981, lgh. 13-24)

Cinneadh 81/462/CEE ón gComhairle an 11 Meitheamh 1981 maidir le thabhairt i gcrích an Choinbhinsiúin ar thruailliú aeir trasteorann fadraoin (IO L 171, 27.6.1981, lgh. 11-12)

DOICIMÉID GHAOLMHARA

Cinneadh (AE) 2017/1757 ón gComhairle an 17 Iúil 2017 maidir le glacadh, thar ceann an Aontais Eorpaigh le Leasú ar Phrótacal 1999 a ghabhann le Coinbhinsiún 1979 ar Thruailliú Aeir Trasteorann Fadraoin chun laghdú a dhéanamh ar an Aigéadú, ar an Eotrófú agus ar an Ózón ar Leibhéal na Talún (IO L 248, 27.9.2017, lgh. 3-75)

Cinneadh (AE) 2016/768 ón gComhairle an 21 Aibreán 2016 maidir le glacadh le Leasú ar Phrótacal 1998 a ghabhann le Coinbhinsiún 1979 Thruailliú Aeir Trasteorann Fadraoin ar Mhiotail Troma (IO L 127, 18.5.2016, lgh. 8-20)

Cinneadh (AE) 2016/769 ón gComhairle an 21 Aibreán 2016 maidir leis na Leasuithe ar Phrótacal 1998 a ghlacadh, a ghabhann le Coinbhinsiún 1979 ar Thruailliú Aeir Trasteorann Fadraoin ar Thruailleáin Orgánacha Bhuanmharthanacha (IO L 127, 18.5.2016, lgh. 21-31)

Treoir 2010/75/AE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 24 Samhain 2010 maidir le hastaíochtaí tionsclaíocha (cosc agus rialú comhtháite ar thruailliú) (IO L 334, 17.12.2010, lgh. 17-119)

Rinneadh leasuithe comhleanúnacha ar Threoir 2010/75/AE a chorprú sa bhundoiciméad. Níl de luach ar an leagan comhdhlúite seo ach luach doiciméadach amháin.

Cinneadh 2004/259/CE ón gComhairle an 19 Feabhra 2004 maidir le cur i gcrích, thar ceann an Chomhphobail Eorpaigh, an Phrótacail a ghabhann le Coinbhinsiún 1979 ar Thruailliú Aeir Trasteorann Fadraoin maidir le Truailleáin Orgánacha Mharthanacha (IO L 81, 19.3.2004, lgh. 35-36)

An Prótacal a ghabhann le Coinbhinsiún 1979 ar Thruailliú Aeir Trasteorann Fadraoin maidir le Truailleáin Orgánacha Mharthanacha (IO L 81, 19.3.2004, lgh. 37-71)

Cinneadh 2003/507/CE ón gComhairle an 13 Meitheamh 2003 maidir le haontachas an Chomhphobail Eorpaigh leis an bPrótacal a ghabhann le Coinbhinsiún 1979 ar Thruailliú Aeir Trasteorann Fadraoin chun laghdú a dhéanamh ar an Aigéadú, ar an Eotrófú agus ar an Ózón ar Leibhéal na Talún (IO L 179, 17.7.2003, lgh. 1-2)

An Prótacal a ghabhann le Coinbhinsiún 1979 ar Thruailliú Aeir Trasteorann Fadraoin chun laghdú a dhéanamh ar an aigéadú, ar an eotrófú agus ar an ózón ar leibhéal na talún (IO L 179, 17.7.2003, lgh. 3-54)

Cinneadh 2001/379/CE ón gComhairle an 4 Aibreán 2001 maidir le formheas, thar ceann an Aontais Eorpaigh, an phrótacail a ghabhann le Coinbhinsiún 1979 ar Thruailliú Aeir Trasteorann Fadraoin ar mhiotail throma (IO L 134, 17.5.2001, lch. 40)

An Prótacal a ghabhann le Coinbhinsiún 1979 ar Thruailliú Aeir Trasteorann Fadraoin ar Mhiotail Throma (IO L 134, 17.5.2001, lgh. 41-64)

Cinneadh 98/686/CE ón gComhairle an 23 Márta 1998 maidir leis an gComhphobal Eorpach do thabhairt an Phrótacail a ghabhann le Coinbhinsiún 1979 i gcrích maidir le truailliú aeir trasteorann fadraoin ar laghduithe breise a dhéanamh ar astaíochtaí sulfair (IO L 326, 3.12.1998, lch. 34)

An Prótacal a ghabhann le Coinbhinsiún 1979 ar Thruailliú Aeir Trasteorann Fadraoin ar laghduithe breise a dhéanamh ar astaíochtaí sulfair (IO L 326, 3.12.1998, lgh. 35-56)

Cinneadh 93/361/CEE ón gComhairle an 17 Bealtaine 1993 maidir le haontachas an Chomhphobail do phrótacal a ghabhann le Coinbhinsiún (1979) na Ginéive ar Thruailliú Aeir Trasteorann Fadraoin maidir le hastaíochtaí ocsaídí nítrigine nó a bhfloscanna trasteorann a rialú (IO L 149, 21.6.1993, lgh. 14-15)

An Prótacal a ghabhann le Coinbhinsiún 1979 ar Thruailliú Aeir Trasteorann Fadraoin ar laghduithe breise a dhéanamh ar astaíochtaí sulfair (IO L 149, 21.6.1993, lgh. 16-26)

Cinneadh 86/277/CEE ón gComhairle an 12 Meitheamh 1986 ar thabhairt i gcrích Phrótacal 1979 maidir le Truailliú Aeir Trasteorann Fadraoin ar mhaoiniú fadtéarmach an chomharchláir chun faireachán agus measúnú a dhéanamh ar tharchur fadraoin truailleán aeir san Eoraip (EMEP) (IO L 181, 4.7.1986, lch. 1)

An Prótacal a ghabhann le Coinbhinsiún 1979 maidir le Truailliú Aeir Trasteorann Fadraoin ar mhaoiniú fadtéarmach an chomharchláir chun faireachán agus measúnú a dhéanamh ar tharchur fadraoin truailleán aeir san Eoraip (EMEP) (IO L 181, 4.7.1986, lgh. 2-5)

Nuashonraithe 08.09.2020

Top