Szerszy dostęp do chronionych materiałów – utwory osierocone

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Dyrektywa 2012/28/UE – niektóre dozwolone sposoby korzystania z utworów osieroconych

JAKIE SĄ CELE NINIEJSZEJ DYREKTYWY?

Ma ona na celu promowanie digitalizacji i legalnego wewnątrzunijnego dostępu on-line do utworów osieroconych* znajdujących się w zbiorach bibliotek, placówek edukacyjnych, muzeów, archiwów, instytucji dziedzictwa audiowizualnego oraz nadawców publicznych.

Organizacje te realizują zadania leżące w interesie publicznym, polegające na:

ochronie,
odnawianiu,
zwielokrotnianiu oraz
zapewnianiu dostępu online do swoich zbiorów ze względów kulturowych i edukacyjnych.

Po zakończeniu starannego poszukiwania* organizacje te będą mogły wykorzystać utwory osierocone w tych celach.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Zakres

Dyrektywa ma zastosowanie do utworów chronionych prawem autorskim, które zostały opublikowane po raz pierwszy lub, w przypadku braku publikacji, nadane (wyemitowane w telewizji lub w internecie, tj. w mediach wizualnych, a nie w mediach drukowanych) w państwie UE.

Dyrektywa ma zastosowanie do kilku kategorii utworów:

opublikowanych książek, gazet, magazynów lub innych tekstów pisanych;
utworów zawartych w powyższych lub do nich włączonych;
utworów filmowych lub audiowizualnych oraz fonogramów.

Status utworu osieroconego

Organizacje objęte zakresem dyrektywy muszą zagwarantować, że w dobrej wierze prowadzone będą staranne poszukiwania osób uprawnionych poprzez konsultacje z odpowiednimi źródłami w celu zweryfikowania statusu utworu osieroconego.
W dyrektywie stwierdza się, że państwa UE muszą określić odpowiednie źródła i załączyć wykaz źródeł, z którymi należy się przynajmniej skonsultować w trakcie starannego poszukiwania.
Materiał uznawany za osierocony w jednym z państw UE ma taki sam status we wszystkich innych państwach UE.
W przypadku ponownego pojawienia się osoby uprawnionej do utworu uznanego za utwór osierocony dyrektywa przewiduje możliwość zniesienia statusu utworu osieroconego i uzyskania godziwej rekompensaty.

Baza danych

Utworzona zostanie wspólna ogólnoeuropejska publicznie dostępna internetowa baza danych, zawierająca informacje o utworach osieroconych, w tym:

wyniki poszukiwań osób uprawnionych;
wykorzystanie utworów osieroconych przez organizacje;
wszelkie zmiany statusu wykorzystywanych utworów osieroconych.

Dzięki temu zarówno organizacje prowadzące poszukiwania, jak i osoby uprawnione będą mogły znaleźć informacje na temat identyfikacji i wykorzystania utworów osieroconych.

Dopuszczalne zastosowania

Organizacje objęte zakresem dyrektywy mogą wykorzystywać utwór osierocony wyłącznie do realizacji celów związanych z realizacją ich zadań leżących w interesie publicznym:

publicznego udostępnienia utworu osieroconego;
zwielokrotniania utworu osieroconego na potrzeby digitalizacji, udostępniania, indeksowania, katalogowania, ochrony lub odnawiania.

Organizacje te mogą uzyskiwać dochody w ramach takiego korzystania, przeznaczone wyłącznie na pokrycie kosztów digitalizacji i publicznego udostępniania utworów osieroconych.

OD KIEDY DYREKTYWA MA ZASTOSOWANIE?

Dyrektywa ma zastosowanie od dnia 29 października 2014 r. i miała zostać włączona do porządku krajowego państw UE tego samego dnia.

KONTEKST

Baza danych utworów osieroconych (Obserwatorium EUIPO).

KLUCZOWE POJĘCIA

Utwory osierocone: utwory takie jak książki, artykuły w gazetach i magazynach oraz filmy, które są nadal chronione prawem autorskim, ale których autorzy lub inne osoby uprawnione nie są znane lub nie można się z nimi skontaktować w celu uzyskania zezwolenia na korzystanie z praw autorskich.

Staranne poszukiwanie: dokładne wyszukiwanie mające na celu zidentyfikowanie lub zlokalizowanie autora materiałów chronionych prawem autorskim lub innych osób uprawnionych.

GŁÓWNY DOKUMENT

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/28/UE z dnia 25 października 2012 r. w sprawie niektórych dozwolonych sposobów korzystania z utworów osieroconych (Dz.U. L 299 z 27.10.2012, s. 5–12)

DOKUMENTY POWIĄZANE

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1001 z dnia 14 czerwca 2017 r. w sprawie znaku towarowego Unii Europejskiej (tekst jednolity) (Dz.U. L 154 z 16.6.2017, s. 1–99)

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 386/2012 z dnia 19 kwietnia 2012 r. w sprawie powierzenia Urzędowi Harmonizacji Rynku Wewnętrznego (znaki towarowe i wzory) zadań związanych z egzekwowaniem praw własności intelektualnej, w tym zwoływania posiedzeń przedstawicieli sektora publicznego i prywatnego w charakterze europejskiego obserwatorium do spraw naruszeń praw własności intelektualnej (Dz.U. L 129 z 16.5.2012, s. 1–6)

Dyrektywa 2001/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 maja 2001 r. w sprawie harmonizacji niektórych aspektów praw autorskich i pokrewnych w społeczeństwie informacyjnym (Dz.U. L 167 z 22.6.2001, s. 10–19)

Zob. tekst skonsolidowany.

Ostatnia aktualizacja: 14.06.2018

Top