EUR-Lex Access to European Union law

Back to EUR-Lex homepage

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Το πρωτόκολλο σχετικά με τα θεσμικά όργανα ενόψει της διεύρυνσης προσαρτήθηκε στη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση και στις Συνθήκες για την ίδρυση των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. Το πρωτόκολλο αυτό καθορίζει ορισμένες θεσμικές προϋποθέσεις που πρέπει να τηρούνται κατά την προσεχή διεύρυνση και προβλέπει τη σύγκληση νέας διακυβερνητικής διάσκεψης πριν τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης υπερβούν τα είκοσι. Πράγματι, η σημερινή διάρθρωση είναι το κληρονόμημα της οργανωτικής δομής που είχε προβλεφθεί για έξι κράτη μέλη και, παρά τις προσαρμογές που πραγματοποιήθηκαν πριν την προσχώρηση των νέων κρατών μελών, λειτουργεί ακόμη βάσει των ιδίων θεσμικών αρχών.

Στο πλαίσιο αυτό, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αντιμετωπίζει πολλά ζητήματα που αφορούν ιδίως τη σύνθεσή της, το ρόλο του προέδρου της και τη δημοκρατική της νομιμότητα. Η συνθήκη του Άμστερνταμ ακολουθεί το στόχο να ενισχύσει και να καταστήσει αποτελεσματικότερο το θεσμικό αυτό όργανο του οποίου ο ρόλος είναι να εκπροσωπεί, με πλήρη ανεξαρτησία, το γενικό συμφέρον της Ένωσης.

Η νέα συνθήκη τροποποιεί τη διαδικασία έγκρισης της Επιτροπής ώστε να παγιώσει τη νομιμότητα της Επιτροπής στο δρόμο που χάραξε η συνθήκη του Μάαστριχτ. Όσον αφορά το μέγεθος της Επιτροπής, το πρωτόκολλο σχετικά με τα όργανα συνδέει το ζήτημα αυτό με τη νέα στάθμιση των ψήφων του Συμβουλίου.

Εξάλλου, η διακυβερνητική διάσκεψη κάλεσε την Επιτροπή, με δήλωση που προσαρτήθηκε στην τελική πράξη, να υποβάλει στο Συμβούλιο πριν το τέλος του 1998 πρόταση τροποποίησης των όρων άσκησης των εκτελεστικών αρμοδιοτήτων που ανατίθενται στην Επιτροπή (επιτροπολογία).

Η ΣΥΝΘΕΣΗ

Η σύνθεση της Επιτροπής συνδέεται στενά με το ζήτημα της συλλογικότητας, η οποία αποτελεί στοιχείο της διάρθρωσης της Επιτροπής εφόσον οι θέσεις που διατυπώνει αντικατοπτρίζουν τις απόψεις του οργάνου στο σύνολό του και όχι των μελών του.

Όσον αφορά τη διεύρυνση, εκφράζονται φόβοι ότι η σημαντική αύξηση του αριθμού των επιτρόπων μπορεί να οδηγήσει στην εθνικοποίηση της λειτουργίας τους σε βάρος της συλλογικότητας. Αντίθετα, ο περιορισμός του αριθμού των επιτρόπων είναι επίσης ευαίσθητη επιλογή δεδομένου ότι ορισμένες εθνικότητες δεν θα εκπροσωπούνται ενδεχομένως στο σώμα των επιτρόπων

Όσον αφορά το πρόβλημα αυτό, το πρωτόκολλο για τα θεσμικά όργανα προβλέπει ότι κατά την επόμενη διεύρυνση της Ένωσης, η Επιτροπή θα περιλαμβάνει έναν μόνο επίτροπο ανά εθνικότητα, υπό την προϋπόθεση ότι θα έχει τροποποιηθεί η στάθμιση των ψήφων στο Συμβούλιο κατά τρόπο αποδεκτό από όλα τα κράτη μέλη.

Σκοπός είναι να αναθεωρηθεί η κλίμακα της στάθμισης έτσι ώστε η σχετική σημασία των μικρών και των μεσαίων χωρών να μην είναι δυσανάλογη σε σχέση με το μέγεθος του πληθυσμού τους.

Η ΠΡΟΕΔΡΙΑ

Ο ρόλος του προέδρου της Επιτροπής είναι να εξασφαλίσει την ενότητα και την αποτελεσματικότητα του σώματος των επιτρόπων. Για το σκοπό αυτό, η συνθήκη του Άμστερνταμ θα ενισχύσει τη θέση του προέδρου στην άσκηση των καθηκόντων του.

Η τροποποίηση του άρθρου 214 (πρώην άρθρο 158) ενισχύει τη νομιμότητα του προέδρου εφόσον ο διορισμός του πρέπει να εγκρίνεται από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Εξάλλου, προβλέπεται ότι τα μέλη της Επιτροπής θα διορίζονται με κοινή συμφωνία, και όχι μετά από διαβούλευση, με τον πρόεδρο. Το νέο άρθρο 217(πρώην άρθρο 163) συμβάλει επίσης στο μεγαλύτερο συντονισμό μεταξύ των μελών της Επιτροπής εφόσον θα πρέπει "να εργάζεται υπό την πολιτική καθοδήγηση του προέδρου της".

Η δήλωση αριθ. 32 που προσαρτάται στη συνθήκη του Άμστερνταμ σκοπεύει επίσης στην ενίσχυση του ρόλου του προέδρου εφόσον προβλέπει ότι ο πρόεδρος πρέπει να έχει ευρεία διακριτική ευχέρεια για την κατανομή των καθηκόντων μεταξύ των μελών της Επιτροπής, όπως για την ανακατάταξη τους κατά τη διάρκεια μιας συγκεκριμένης θητείας. Παράλληλα, η δήλωση αυτή σημειώνει την πρόταση της Επιτροπής να προβεί σε αντίστοιχη αναδιοργάνωση των υπηρεσιών της και αναφέρει ότι θα ήταν σκόπιμο να ανατεθούν οι εξωτερικές σχέσεις, για λόγους συνοχής, σε έναν αντιπρόεδρο.

Η ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΣ

Η δυνατότητα πρωτοβουλίας της Επιτροπής αυξήθηκε με τρεις τρόπους:

  • με την εισαγωγή νέων διατάξεων στη Συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας (απασχόληση, κοινωνικά θέματα, κλπ.),
  • με την κοινοτικοποίησηορισμένων τομέων που υπάγονταν προηγουμένως στις διαδικασίες του τίτλου VIτης Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (άσυλο, μετανάστευση, δικαστική συνεργασία σε αστικές υποθέσεις), για τους οποίους η Επιτροπή θα έχει αποκλειστικό δικαίωμα πρωτοβουλίας μετά την πενταετή μεταβατική περίοδο κατά τη διάρκεια της οποίας το δικαίωμα πρωτοβουλίας θα το μοιράζεται με τα κράτη μέλη,
  • με την απόκτηση πλήρους δικαιώματος πρωτοβουλίας, που το μοιράζεται με τα κράτη μέλη, στους τομείς που καλύπτονται από το νέο τρίτο πυλώνα (αστυνομική και δικαστική συνεργασία σε ποινικές υποθέσεις),
Top