EUR-Lex Access to European Union law

Back to EUR-Lex homepage

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

Τα ανθρώπινα δικαιώματα στις σχέσεις με τη Μεσόγειο

Η Επιτροπή διατυπώνει συστάσεις με σκοπό να δημιουργηθεί ένα δημοκρατικό και σταθερό περιβάλλον, καθώς και να επικρατήσουν πλήρως τα ανθρώπινα δικαιώματα στις χώρες εταίρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) στην περιοχή της Μεσογείου.

ΠΡΑΞΗ

Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, της 21ης Μαΐου 2003, « Νέα ώθηση στις δράσεις που αναλαμβάνει η ΕΕ με τους μεσογειακούς εταίρους για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τον εκδημοκρατισμό. Στρατηγικές κατευθύνσεις» [COM(2003) 294 τελικό - Δεν έχει δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα].

ΣΥΝΟΨΗ

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διατυπώνει στην παρούσα ανακοίνωση δέκα συστάσεις με στόχο να βελτιωθεί ο πολιτικός διάλογος και η χρηματοδοτική συνεργασία στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων μεταξύ της Ένωσης και των εταίρων της στην περιοχή της Μεσογείου (Αίγυπτος, Αλγερία, Ιορδανία, Ισραήλ, Λίβανος, Μαρόκο, Συρία, Τυνησία και Παλαιστινιακή Αρχή). Η υλοποίηση των συστάσεων θα πραγματοποιηθεί σε τρία συμπληρωματικά επίπεδα:

Δέκα συστάσεις

Η Ένωση οφείλει να μεριμνήσει ώστε να περιλαμβάνονται συστηματικά τα θέματα που άπτονται των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του εκδημοκρατισμού σε κάθε διμερή θεσμικό διάλογο με τις μεσογειακές χώρες εταίρους. Πρέπει να διερευνηθεί η δυνατότητα σύστασης τεχνικών ομάδων (σε επίπεδο κατώτερο του πολιτικού) που θα επεξεργάζονται θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Είναι ευκταία μία αυξημένη συνεργασία σε τομείς όπως οι δικαστικές μεταρρυθμίσεις, τα κανονιστικά πλαίσια που εφαρμόζονται στις κοινωνίες των πολιτών και στις μη κυβερνητικές οργανώσεις (ΜΚΟ), οι ελευθερίες του εκφράζεσθαι και του συνεταιρίζεσθαι και τα δικαιώματα των γυναικών.

Η Ένωση πρέπει να αυξήσει την ενημέρωση και τη διαθέσιμη τεκμηρίωση για τα θέματα που άπτονται των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε κάθε μία από τις χώρες της Μεσογείου. Με τον τρόπο αυτό θα διασφαλίσει τη διεξαγωγή τακτικού και διεξοδικού διαλόγου με τις χώρες της περιοχής. Η ανάλυση της κατάστασης σε κάθε μία από τις χώρες εταίρους θα βασίζεται σε τυποποιημένες μεθόδους και σε στοιχεία που ενημερώνονται σε τακτική βάση.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει να ενισχύσει τη συνεργασία μεταξύ των αντιπροσωπειών της στις μεσογειακές χώρες και των πρεσβειών των κρατών μελών στις ίδιες αυτές χώρες. Εμπειρογνώμονες πρέπει να επεξεργάζονται τα θέματα που άπτονται των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο πλαίσιο του προγράμματος MEDA και της IEDDH. Η υλοποίηση των αποφάσεων των Ηνωμένων Εθνών (ΗΕ) σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα συνιστά έναν άλλον στόχο της ενισχυμένης αυτής συνεργασίας.

Πρέπει να οργανωθούν ομάδες εργασίας που θα εξετάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα σε συνεργασία με την κοινωνία των πολιτών της περιοχής της Μεσογείου και τις εθνικές αρχές κάθε χώρας. Οι ομάδες αυτές θα δίδουν στην Ένωση τη δυνατότητα να ενημερώνεται καλύτερα για την κατάσταση σε τοπικό επίπεδο και να την λαμβάνει υπόψη της κατά τον προσδιορισμό έργων και κατά την υλοποίηση της IEDDH. Θα μπορεί επίσης να προωθεί, στους τοπικούς πληθυσμούς, την πολιτική της στους τομείς των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, του εκδημοκρατισμού και του κράτους δικαίου. Μέσω των ομάδων αυτών, η κοινωνία πολιτών της περιοχής της Μεσογείου, από την πλευρά της, θα μπορεί να συντονίζει και να σχεδιάζει καλύτερα τις δραστηριότητές της.

Τα εθνικά σχέδια δράσης στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων (που έχουν εκπονηθεί στο πλαίσιο του MEDA) πρέπει να λαμβάνουν υπόψη την κατάσταση σε κάθε χώρα, κυρίως όσον αφορά την εθνική νομοθεσία που διέπει τα θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Τα εθνικά σχέδια πρέπει επίσης να καθορίζουν τους προς επίτευξη στόχους και την αναγκαία χρηματοδοτική και τεχνική βοήθεια. Θα προωθούν την προσχώρηση των μεσογειακών εταίρων στις διεθνείς συμφωνίες για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη συνεργασία του κράτους με την κοινωνία των πολιτών.

Μόλις δύο τουλάχιστον χώρες εταίροι εκφράσουν την επιθυμία να εμβαθύνουν τη συνεργασία τους στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, πρέπει να εκπονούνται περιφερειακά σχέδια δράσης στον συγκεκριμένο τομέα. Τα σχέδια αυτά μπορούν να επικεντρώνονται, για παράδειγμα, στα δικαιώματα των γυναικών ή στη συνεργασία στον τομέα της δικαιοσύνης. Θα μπορούν να ενισχύουν τις επαφές με περιφερειακές οργανώσεις, όπως ο Αραβικός Σύνδεσμος.

Από το 2005, τα θέματα σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη δημοκρατία πρέπει να λαμβάνονται περισσότερο υπόψη στα εθνικά ενδεικτικά προγράμματα και στα έγγραφα εθνικής στρατηγικής τα οποία εκπονούνται στο πλαίσιο του προγράμματος MEDA. Για το σκοπό αυτό θα διατεθεί συμπληρωματικό ποσό χρηματοδότησης.

Από το 2005, τα ανθρώπινα δικαιώματα, η δημοκρατία και η συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών πρέπει να ενσωματώνονται περισσότερο στο περιφερειακό ενδεικτικό πρόγραμμα και στην περιφερειακή στρατηγική που εκπονούνται στο πλαίσιο του προγράμματος MEDA

Ο ρόλος της IEDDH στη Μεσόγειο πρέπει να αναθεωρηθεί ώστε να ενισχυθούν οι ικανότητες της κοινωνίας των πολιτών στην περιοχή σε θέματα σχετικά με την ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι και του εκφράζεσθαι, την προάσπιση των δικαιωμάτων συγκεκριμένων ομάδων, τη χρηστή διακυβέρνηση και την καταπολέμηση της διαφθοράς. Η συμπληρωματικότητα μεταξύ του προγράμματος MEDA και της IEDDH πρέπει να ενισχυθεί.

Πρέπει επίσης να αξιοποιηθούν οι συνέργειες μεταξύ των υφιστάμενων οργάνων παρακολούθησης και συνδρομής της εκλογικής διαδικασίας (πολιτικός διάλογος, MEDA, IEDDH) ώστε να βελτιωθεί το πλαίσιο διεξαγωγής των εκλογών στις διάφορες χώρες της περιοχής.

Κατάσταση όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα στη Μεσόγειο

Η παρούσα ανακοίνωση συνθέτει την έκθεση του 2002 του Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών για την Ανάπτυξη (PNUD) σχετικά με την ανθρώπινη ανάπτυξη στον αραβικό κόσμο. Στα κύρια συμπεράσματα υπογραμμίζονται τα εξής:

  • τα ελλείμματα διακυβέρνησης που εντοπίζονται στην περιοχή (όσον αφορά τις ελευθερίες, την πρόσβαση των γυναικών σε αρμοδιότητες και στη γνώση) εμποδίζουν την πλήρη ανάπτυξη της δημοκρατίας καθώς και την προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων·
  • η διακριτική μεταχείριση των γυναικών εμποδίζει την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη·
  • η δικαστική εξουσία δεν είναι επαρκώς ανεξάρτητη·
  • οι ΜΚΟ δεν έχουν εξουσία στις δημόσιες υποθέσεις και δεν συμμετέχουν σε διεθνή δίκτυα της κοινωνίας των πολιτών·
  • η πρόσβαση στην εκπαίδευση δεν είναι ισότιμη ούτε προσαρμοσμένη στις ανάγκες της σύγχρονης οικονομίας·
  • ο αυταρχισμός και η κακή οικονομική και κοινωνική κατάσταση ευνοούν τα εξτρεμιστικά κινήματα.

Αν και η πλειονότητα των χωρών της περιοχής έχουν υπογράψει τις σημαντικότερες διεθνείς πράξεις στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, στην πράξη, η κατάσταση είναι πολύ διαφορετική καθώς δεν γίνονται σεβαστοί αυτοί οι διεθνείς κανόνες.

Πλαίσιο: δράση της Ένωσης στην περιοχή της Μεσογείου

Η ανακοίνωση της Επιτροπής «Ο ρόλος της Ένωσης στην προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του εκδημοκρατισμού στις τρίτες χώρες» καθορίζει τη στρατηγική στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο πλαίσιο των εξωτερικών σχέσεων της Ένωσης. Η ευρωμεσογειακή εταιρική σχέση, που έχει συναφθεί μεταξύ της Ένωσης και των χωρών της περιοχής, έχει ως στόχο την εγκαθίδρυση μιας ζώνης ειρήνης και σταθερότητας στην περιοχή η οποία θα βασίζεται στα ανθρώπινα δικαιώματα και στη δημοκρατία. Το σχέδιο δράσης που προέκυψε από τη διάσκεψη της Βαλένθια επιβεβαίωσε τη δέσμευση έναντι των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου στην ζώνη αυτή. Οι συμφωνίες σύνδεσης που συνήφθησαν (ή βρίσκονται στο στάδιο της διαπραγμάτευσης) μεταξύ της Ένωσης και των μεσογειακών χωρών περιέχουν την έννοια ενός πολιτικού διαλόγου ο οποίος εξετάζει, μεταξύ άλλων, τα θέματα σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη δημοκρατία. Τα επιχειρησιακά όργανα της συνεργασίας της Ένωσης με τις χώρες της Μεσογείου στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι το πρόγραμμα MEDA, που ισχύει από το 1996, και η IEDDH, που συστάθηκε το 1994.

ΣΥΝΑΦΕΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ

Τελική έκθεση για τη στρατηγική εταιρική σχέση της ΕΕ με τη Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή, που εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τον Ιούνιο του 2004 [EN, pdf].

Ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης: 09.07.2007

Top