Έρευνα και ανάπτυξη

Οι νομικές βάσεις της τρέχουσας πολιτικής για την έρευνα και την τεχνολογική ανάπτυξη (ΕΤΑ) και της διαστημικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) είναι τα άρθρα 179-189, που θεσπίστηκαν βάσει του τίτλου XIX της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ). Οι κύριοι στόχοι της πολιτικής αυτής, βάσει του άρθρου 179 της ΣΛΕΕ, είναι:

• η δημιουργία ενός ευρωπαϊκού χώρου έρευνας στον οποίο οι ερευνητές, οι επιστημονικές γνώσεις και η τεχνολογία να κυκλοφορούν ελεύθερα· και
• η ενίσχυση της επιστημονικής, τεχνολογικής και καινοτόμου αριστείας της ΕΕ για να εξασφαλίσει την ανταγωνιστικότητά της σε παγκόσμιο επίπεδο και να βοηθήσει την ΕΕ να υλοποιήσει τις στρατηγικές προτεραιότητές της.

Με την πάροδο των χρόνων, η πολιτική έχει εξελιχθεί πολύ, ιδίως από το 1984 και μετά που ξεκίνησε το πρώτο πολυετές ευρωπαϊκό πρόγραμμα-πλαίσιο (ΠΠ) για την έρευνα. Τα πρώτα ΠΠ είχαν στόχο να υποστηρίξουν απλώς τη διασυνοριακή συνεργασία στην προανταγωνιστική έρευνα και ανάπτυξη (Ε&Α που διεξάγεται από κοινού από συνήθως ανταγωνιστικούς οργανισμούς με σκοπό τη δημιουργία νέων, εμπορικά εκμεταλλεύσιμων τεχνολογιών από τις οποίες θα μπορούσαν να επωφεληθούν όλα τα μέρη). Το 9ο και τελευταίο ΠΠ, το «Ορίζοντας Ευρώπη», που αφορά την περίοδο 2021-2027, είναι πλέον το μεγαλύτερο πρόγραμμα έρευνας και καινοτομίας στον κόσμο.

Σύμφωνα με το άρθρο 182 παράγραφος 3 της ΣΛΕΕ, το ΠΠ υλοποιείται μέσω ειδικών προγραμμάτων (ΕΠ) που θέτουν λεπτομερείς κανόνες εκτέλεσής του σε κάθε τομέα δραστηριοτήτων, καθορίζουν τη διάρκειά του και ορίζουν προϋπολογισμό για την υλοποίησή του.

Πέρα από την επιδίωξη ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητάς της, τα ερευνητικά προγράμματα της ΕΕ προωθούν τη συνεργασία και την ένταξη μέσω:

• της συμμετοχής πολλών ειδών οργανισμών, από ερευνητικά ινστιτούτα, βιομηχανίες και μικρομεσαίες επιχειρήσεις μέχρι πανεπιστήμια, καθώς και ατόμων, από ευρύ γεωγραφικό φάσμα χωρών (χώρες της ΕΕ και τρίτες χώρες)· και
• της ανάπτυξης των δυνατοτήτων του τομέα Ε&Α σε λιγότερο προηγμένες περιφέρειες στο πλαίσιο της διαρθρωτικής πολιτικής και της πολιτικής συνοχής της ΕΕ για την εξάλειψη των ανισοτήτων μεταξύ των περιφερειών.

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

• Ανταγωνιστικότητα
• Οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή
• Ευρωπαϊκός Χώρος Έρευνας (ΕΧΕ)
• Ορίζοντας Ευρώπη
• Ευρωπαϊκός Χώρος Έρευνας (Ευρωπαϊκή Επιτροπή)
• Ορίζοντας Ευρώπη (Ευρωπαϊκή Επιτροπή)
• Έρευνα και καινοτομία (Ευρωπαϊκή Επιτροπή).