WTO: ftehim dwar il-kummerċ f'oġġetti

 

SOMMARJU TA’:

Id-Deċiżjoni tal-Kunsill 94/800/KE dwar il-konklużjoni f'isem il-Komunità Ewropea, fejn għandhom x'jaqsmu affarijiet fil-kompetenza tagħha, fuq il-ftehim milħuq fil-Laqgħa ta' negozjati multilaterali fl-Urugwaj (1986–1994) - aspetti relatati mal-kummerċ f'oġġetti

Laqgħa ta' Negozjati Multilaterali fl-Urugwaj (1986–1994) -— Ftehim li jistabbilixxi l-Organizzazzjoni Dinjija tal-Kummerċ (WTO)

X’INHU L-GĦAN TAD-DEĊIŻJONI U L-FTEHIM?

Id-deċiżjoni tapprova f'isem il-Komunità Ewropea (illum l-Unjoni Ewropea (UE)) il-ftehim li stabbilixxiet l-Organizzazzjoni Dinjija tal-Kummerċ (WTO).

PUNTI EWLENIN

Il-ftehim multilaterali dwar il-kummerċ ta' oġġetti jinkludi GATT tal-1994 (Ftehim Ġenerali dwar it-Tariffi u l-Kummerċ) u 13-il ftehim settorjali. Dawn ikopru 4 oqsma:

• l-aċċess għas-swieq;
• regoli li jirregolaw il-miżuri nontariffarji;
• amministrazzjoni tad-dwana u tal-kummerċ;
• miżuri ta’ protezzjoni tal-kummerċ.

AĊĊESS GĦAS-SUQ

Ftehim Ġenerali dwar it-Tariffi u l-Kummerċ (GATT tal-1994)

• Dan it-test bażiku fih ir-regoli ġenerali li jirregolaw il-kummerċ tal-oġġetti. Ir-regoli speċifiċi huma stabbiliti fil-ftehimiet settorjali stabbiliti fl-Att Finali. GATT tal-1994 inkluda l-GATT tal-1947 u l-istrumenti legali kollha adottati qabel il-ftehim li jistabbilixxi d-WTO.
• Il-ftehim ġenerali jistabbilixxi għadd ta' prinċipji fundamentali bbażati fuq il-GATT tal-1947, li l-għan tiegħu huwa b'mod partikolari li jiżgura kompetizzjoni ġusta, bħal:
  • il-prinċipju ġenerali ta' trattament tal-aktar nazzjon iffavorit: skont dan il-prinċipju, kull membru tad-WTO jittratta l-prodotti ta' pajjiż membru ieħor mhux anqas favorevoli mill-prodotti simili ta' pajjiż membru ieħor (il-kunċett tan-nondiskriminazzjoni);
  • il-prinċipju ta' trattament nazzjonali fir-rigward tat-tassazzjoni u r-regolamenti interni: skont dan il-prinċipju, kull membru tad-WTO jittratta l-prodotti ta' pajjiż membru ieħor mhux anqas favorevoli, fir-rigward tat-tassazzjoni u r-regolamenti interni, mill-prodotti nazzjonali proprji tiegħu.
• Il-ftehim jipprovdi wkoll:
  • għat-tnaqqis u l-impenn fir-rigward tal-livell massimu tad-dazji doganali;
  • għall-eliminazzjoni ta' restrizzjonijiet kwantitattivi fuq l-importazzjonijiet u l-esportazzjonijiet;
  • għar-rekwiżit ta' notifika għall-intrapriżi kummerċjali statali;
  • għal miżuri antidumping*;
  • għal miżuri kompensatorji*;
  • għal miżuri ta’ salvagwardja*;
  • għal konsultazzjoni u proċedura ta' soluzzjoni tat-tilwim;
  • għal għadd ta' kriterji dwar iż-żoni ta' kummerċ ħieles u unjonijiet doganali; kif ukoll
  • għal rekwiżiti għall-membri ta' dawn iż-żoni u l-unjonijiet.
• Regoli miżjuda fl-1965 jistabbilixxu regoli u privileġġi speċjali għall-pajjiżi li qed jiżviluppaw.

Il-Protokoll ta' Marrakexx

Il-Protokoll ta' Marrakexx anness mal-GATT tal-1994 jinkorpora fil-GATT tal-1994 l-iskedi ta' konċessjonijiet u impenji għall-oġġetti nnegozjati matul iċ-Ċiklu tal-Urugwaj, u jistabbilixxi l-awtentiċità u l-arranġamenti tagħhom għall-implimentazzjoni tagħhom.

Prodotti industrijali

• Fir-rigward tal-prodotti industrijali, l-għan taċ-Ċiklu tal-Urugwaj kien li jnaqqas l-ostakli tariffarji b'mill-inqas kwart f'5 snin u li jżid in-numru ta' dazji doganali vinkolanti (fejn il-gvernijiet jaqblu li ma jżidux il-livell tad-dazju).
• Bħala riżultat ta' dawn l-impenji, id-dazji doganali imposti mill-pajjiżi żviluppati fuq il-prodotti industrijali importati mir-reġjuni kollha tad-dinja naqsu b'40 % fuq medja, minn 6.3 % għal 3.8 %.
• Fir-rigward tal-UE, kważi 40 % tal-prodotti industrijali tagħhom kellhom ikunu ħielsa mid-dazju. Fil-fatt, id-dazji doganali imposti mill-UE fuq il-prodotti industrijali huma fost l-aktar baxxi fid-dinja.

Prodotti agrikoli

• Il-Ftehim dwar l-Agrikoltura kellu l-għan li jirriforma l-kummerċ fil-prodotti tal-biedja u jistabbilixxi sistema ġusta orjentata lejn is-suq.
• B'dan il-mod, l-aċċess għas-swieq agrikoli issa huwa kopert minn reġim ibbażat biss fuq id-dazji doganali. Il-membri tad-WTO kienu wkoll meħtieġa jnaqqsu s-sussidji għall-esportazzjoni u l-kwantitajiet ta' esportazzjonijiet li huma ssussidjati fir-rigward tal-prodotti speċifiċi. Miżuri ta' appoġġ għall-bdiewa (appoġġ fil-prezz) kellhom ukoll jitnaqqsu.
• Il-ftehim ikkunsidra l-livell ta' żvilupp ekonomiku tal-membri tad-WTO. Il-pajjiżi li qed jiżviluppaw ma kellhomx għalfejn inaqqsu s-sussidji tagħhom jew ibaxxu t-tariffi tagħhom bħal dawk tal-pajjiżi żviluppati u kellhom aktar ħin biex jimplimentaw l-obbligi tagħhom. Il-pajjiżi l-inqas żviluppati ġew eżentati minn dawk l-impenji tat-tnaqqis.

Tessuti u ħwejjeġ

• L-Arranġament Multifibre tal-1973 (MFA), li jkopri fibri naturali u sintetiċi u prodotti relatati, kien ifisser li l-kummerċ fil-prodotti tessili kien barra mis-sistema komuni tal-GATT. Fil-fatt, dan il-ftehim stabbilixxa eċċezzjoni għat-tessut billi ppermetta lill-membri tad-WTO sabiex jikkonkludu bejniethom ftehimiet bilaterali li jirrestrinġu l-esportazzjonijiet tat-tessut reċiproċi tagħhom. Dawn il-ftehimiet ikunu pprojbiti skont ir-regoli ġenerali tal-GATT.
• In-negozjati taċ-Ċiklu tal-Urugwaj kellhom l-għan li jiżguraw integrazzjoni mingħajr xkiel tas-settur tat-tessuti u l-ħwejjeġ fil-GATT tal-1994. Għalhekk, il-Ftehim dwar it-Tessuti u l-Ħwejjeġ (ATC) ipprovda għall-iżmuntar gradwali tal-MFA mill-1 ta' Jannar 2005. Dan kien ifisser li r-restrizzjonijiet bilaterali kellhom jiġu gradwalment eliminati.
• Miżuri ta' salvagwardja jistgħu jiġu applikati għal pajjiżi li l-industriji lokali tagħhom se jkollhom diffikultajiet ta' aġġustament. Dawn il-miżuri jistgħu jdumu mhux aktar minn 3 snin u se jiġu mmonitorjati b'mod strett mill-Korp tal-Monitoraġġ tat-Tessuti.

Miżuri ta’ investiment relatati mal-kummerċ (TRIMs)

• Il-Ftehim dwar il-Miżuri ta' Investiment Relatati mal-Kummerċ (TRIMs) jirrikonoxxi li ċerti miżuri ta' investiment jista' jkollhom effett restrittiv jew ta' tfixkil fuq il-kummerċ. Il-membri tad-WTO jaqblu li ma japplikawx TRIMs li ma jsegwux il-prinċipju ta' trattament nazzjonali stabbilit mill-GATT jew bl-eliminazzjoni ta' restrizzjonijiet fuq il-kwantitajiet. L-anness tal-ftehim fih eżempji ta' TRIMs li ma jsegwux dawn ir-regoli, pereżempju, rekwiżit sabiex tinxtara kwantità speċifika ta' prodotti ta' oriġini nazzjonali.
• It-TRIMs kollha kellhom jiġu nnotifikati u eliminati fi żmien sentejn (2) għall-pajjiżi żviluppati, 5 snin għall-pajjiżi li qed jiżviluppaw u 7 snin għall-pajjiżi l-anqas żviluppati. Kumitat għall-Miżuri ta' Investiment Relatati mal-Kummerċ huwa responsabbli għall-monitoraġġ ta' dawn l-impenji. Il-membri ddeċidew ukoll li f'data aktar tard jiddeterminaw jekk il-ftehim għandux ikun ikkomplimentat b'regoli dwar il-politika tal-investiment u dwar il-politika tal-kompetizzjoni.

REGOLI DWAR IL-MIŻURI NONTARIFFARJI

Ostakli tekniċi għall-kummerċ

• Il-Ftehim dwar l-Ostakli Tekniċi għall-Kummerċ (TBT) għandu l-għan li jiżgura li r-regolamenti tekniċi u l-proċeduri ta' valutazzjoni tal-istandards u ta' konformità ma joħolqux ostakli bla bżonn lill-kummerċ internazzjonali. Il-ftehim jikkonferma li l-pajjiżi jistgħu jadottaw dawn il-miżuri għal raġuni leġittima, pereżempju sabiex jipproteġu s-saħħa jew is-sigurtà tal-bniedem jew sabiex jipproteġu l-ambjent. Madankollu, ir-regolamenti takniċi u l-istandards ma jridux jiddiskriminaw bejn il-prodotti nazzjonali u prodotti simili impurtati. Il-ftehim iħeġġeġ l-użu ta' standards internazzjonali u l-armonizzazzjoni u r-rikonoxximent reċiproku ta' regolamenti tekniċi, proċeduri ta' valutazzjoni tal-istandards u ta' konformità.
• Il-Ftehim jipprovdi wkoll għall-istabbiliment tal-punti nazzjonali ta' konsultazzjoni sabiex jiġi ffaċilitat l-aċċess għall-informazzjoni dwar ir-regolamenti tekniċi.

Miżuri sanitarji u fitosanitarji

• Il-Ftehim dwar l-Applikazzjoni ta' Miżuri Sanitarji u Fitosanitarji (SPS) jirrelata mal-miżuri SPS kollha li, direttament jew indirettament, jistgħu jaffettwaw il-kummerċ internazzjonali. Il-miżuri SPS jipproteġu l-bnedmin, l-annimali jew il-pjanti minn riskji assoċjati mal-addittivi, kontaminanti, tossini jew mard fl-ikel, jew jipproteġu pajjiż f'każ tad-dħul, stabbiliment jew tixrid ta' organiżmi ta' ħsara.
• Il-ftehim jirrikonoxxi li l-membri jistgħu jieħdu miżuri SPS ibbażati fuq prinċipji xjentifiċi, iżda dawk il-miżuri m'għandhomx jiddiskriminaw kontra pajjiżi oħra jew jintużaw għal finijiet protezzjonisti. Il-membri huma mħeġġa jibbażaw il-miżuri tagħhom fuq standards, linji gwida jew rakkommandazzjonijiet internazzjonali kull fejn ikun possibbli.
• Jekk il-membri jagħżlu li ma jsegwux l-istandards internazzjonali, huma jridu xjentifikament jagħtu prova li dan huwa meħtieġ. L-applikazzjoni tal-istandards tista' tiġi kkontestata u tiġi stabbilita proċedura tas-solvien tat-tilwim.

AMMINISTRAZZJONI TAD-DWANA U TAL-KUMMERĊ

Il-Valutazzjoni Doganali

• Meta d-dazji doganali huma bbażati fuq il-valur tal-oġġetti, huwa importanti li tiġi stabbilita proċedura ċara biex jiġi ddeterminat il-valur doganali tal-oġġetti importati. Fil-fatt, jekk din titwettaq b'mod inġust, il-valutazzjoni doganali jista' jkollha l-effett ta' miżura protettiva nontariffarja u tkun aktar ristrettiva mid-dazju doganali nnifsu.
• Il-Ftehim dwar il-Valutazzjoni Doganali jirrikonoxxi li l-valur doganali għandu jkun ibbażat fuq il-prezz reali tal-oġġetti. F'każijiet speċifiċi ħafna fejn il-prezz ma jistax jintuża biex jiddetermina l-valur doganali, il-ftehim jipprovdi metodi oħra ta' valutazzjoni doganali, li għandhom jiġu applikati f'ordni partikolari ta' importanza.

Spezzjoni qabel it-tagħbija

• Sabiex jipprevjenu l-frodi u jikkumpensaw għan-nuqqasijiet tal-amministrazzjonijiet tagħhom, numru ta' pajjiżi li qed jiżviluppaw jużaw is-servizzi ta' kumpaniji privati sabiex jikkontrollaw il-kwalità, il-kwantità, il-prezz u/jew il-klassifikazzjoni doganali ta' oġġetti impurtati qabel ma jiġu esportati mill-pajjiżi fornituri.
• Il-Ftehim dwar l-Ispezzjoni qabel it-Tagħbija jistabbilixxi r-rekwiżiti għal pajjiżi utenti, prinċipalment fir-rigward tan-nondiskriminazzjoni, trasparenza, il-protezzjoni ta' informazzjoni kummerċjali riservata u l-verifika tal-prezz.

Regoli tal-oriġini

• Ir-regoli tal-oriġini huma kriterji meħtieġa sabiex jiġi ddeterminat il-pajjiż ta' oriġini ta' prodott, iżda l-aktar biex ma jinħolqux ostakli bla bżonn għall-kummerċ internazzjonali. Il-Ftehim Dwar ir-Regoli tal-Oriġini jistabbilixxi dixxiplini għall-applikazzjoni ta' dawn ir-regoli. Dan ikopri r-regoli użati fi strumenti tal-politika kummerċjali mhux preferenzjali. L-għan ewlieni ta' dan il-ftehim huwa li jiġu armonizzati r-regoli tal-oriġini mhux preferenzjali sabiex jiġu żgurat li l-istess kriterji huma applikati mill-membri kollha tad-WTO, irrispettivament mill-għan tal-applikazzjoni tagħhom.
• Sal-armonizzazzjoni, il-membri tad-WTO għandhom jiżguraw li l-kundizzjonijiet għad-determinazzjoni tal-oriġini huma definiti b'mod ċar u li r-regoli tal-oriġini ma joħolqux effetti ristrettivi, distorsivi jew ta' tfixkil fuq il-kummerċ internazzjonali.

Proċeduri ta' liċenzjar għall-importazzjoni

• Liċenzji tal-importazzjoni huma proċeduri amministrattivi fejn applikazzjoni jew dokumentazzjoni oħra trid tiġi ppreżentata għall-awtorità amministrattiva rilevanti qabel ma jiġu importati l-oġġetti f'pajjiż.
• L-għanijiet ewlenin tal-Ftehim dwar il-Proċeduri ta' Liċenzjar għall-Importazzjoni huma li jiġu ssimplifikati dawn il-proċeduri u li jiġi żgurat li dawn huma trasparenti u previdibbli, sabiex dawn ikunu jistgħu jiġu applikati u amministrati b'mod ġust u ekwu.

Iffaċilitar tal-kummerċ

Il-Ftehim ta' Faċilitazzjoni tal-Kummerċ għandu l-għan li jiffaċilita l-moviment, ir-rilaxx u l-awtorizzazzjoni tal-oġġetti, inklużi oġġetti fi tranżitu, permezz ta' kooperazzjoni effettiva bejn tad-dwana u awtoritajiet oħra rilevanti tal-faċilitazzjoni tal-kummerċ.

MIŻURI TA' PROTEZZJONI TAL-KUMMERĊ

Miżuri antidumping

• Il-Ftehim dwar l-Implimentazzjoni tal-Miżuri Antidumping jistabbilixxi r-regoli għall-applikazzjoni ta' miżuri antidumping previsti fl-Artikolu VI tal-GATT tal-1994.
• Il-ftehim jintroduċi regoli speċifiċi u ċari għad-determinazzjoni tad-dumping u l-proċeduri li għandhom jiġu segwiti meta jitwettqu l-investigazzjonijiet.

Sussidji u miżuri kompensatorji

• Il-Ftehim dwar is-Sussidji u l-Miżuri Kompensatorji l-ġdid jiddefinixxi “sussidju” u jiddikjara li dawk is-sussidji speċifiċi biss huma soġġetti għar-regoli tiegħu. Dan jistabbilixxi l-kriterji sabiex jiġi ddeterminat jekk sussidju huwiex speċifiku għal intrapriża jew industrija jew grupp ta' intrapriżi jew industriji. Il-ftehim jaqsam is-sussidji fit-3 kategoriji li ġejjin:
  • projbiti b'mod ċar;
  • sussidji li jistgħu jiġu kkontestati skont ir-regoli tad-WTO;
  • sussidji li huma permessi.
• Il-ftehim jipprovdi għal rimedji differenti skont il-kategorija ta' sussidji.
• Il-ftehim fih ukoll regoli dwar l-użu ta' miżuri kompensatorji, jiġifieri, dazji imposti minn pajjiż importatur sabiex jikkumpensa għall-effett ta' sussidju.

Salvagwardji

• Il-Ftehim dwar is-Salvagwardji jistabbilixxi r-regoli għall-applikazzjoni tal-miżuri ta' salvagwardja previsti fl-Artikolu XIX tal-GATT tal-1994.
• Il-ftehim jipprojbixxi l-miżuri taż-“żona griża” bħal-limitazzjoni volontarja tal-esportazzjonijiet jew arranġamenti oħra tas-sehem mis-suq. Il-ftehim jipprovdi wkoll għal klawżola ta' estinzjoni għall-miżuri ta' salvagwardja eżistenti kollha. Barra minn hekk, dan jipprovdi dettalji dwar il-proċeduri u r-regoli li għandhom jiġu segwiti meta jiġu applikati l-miżuri ta' salvagwardja.

FTEHIMIET PLURILATERALI

• Anness 4 tal-Ftehim ta' Marrakexx jinkludi 4 ftehimiet plurilaterali (jiġifieri, ftehimiet japplikaw biss għall-membri tad-WTO li espressament aċċettawhom):
  • ftehim dwar il-laħam taċ-ċanga (fis-seħħ biss sa Diċembru 1997)
  • ftehim dwar prodotti tal-ħalib (fis-seħħ biss sa Diċembru 1997)
  • ftehim dwar kummerċ f'inġenji tal-ajru ċivili
  • ftehim dwar l-akkwist pubbliku. Il-Ftehim dwar l-Akkwisti Pubbliċi għandu l-għan li jibda akkwist pubbliku mill-gvern għal kumpaniji barranin.
• Il-Ftehim ikopri 5 setturi ta' attività: portijiet, ajruporti, ilma, elettriku u trasport urban. Dan huwa bbażat fuq il-prinċipju tar-reċiproċità: pajjiżi għandhom jibdew kuntratti tal-gvern fis-setturi indikati lil firmatarji għall-Ftehim involut fl-istess settur.

META JAPPLIKAW ID-DEĊIŻJONI U L-FTEHIM?

• Id-deċiżjoni ilha tapplika mit-22 ta' Diċembru 1994.
• Il-ftehim ilu japplika mill-1 ta' Jannar 1995.

SFOND

Għal aktar tagħrif, ara: UE u WTO (Kummissjoni Ewropea).

* TERMINI EWLENIN

DOKUMENTI EWLENIN

Id-Deċiżjoni tal-Kunsill 94/800/EC tat-22 ta' Diċembru 1994 dwar il-konklużjoni f’isem il-Komunita Ewropea, fejn għandhom x’jaqsmu affarijiet fil-kompetenza tagħha, fuq il-ftehim milħuq fil-Laqgħa ta’ negozjati multilaterali fl-Urugwaj (1986-1994) (ĠU L 336, 23.12.1994, pp. 1-2)

Laqgħa ta’ Negozjati Multilaterali fl-Urugwaj (1986-1994) — Ftehim li jistabbilixxi l-Organizzazzjoni Dinjija tal-Kummerċ (WTO) (ĠU L 336, 23.12.1994, pp. 3–10)

l-aħħar aġġornament 18.04.2017