EUR-Lex Access to European Union law

Back to EUR-Lex homepage

This document is an excerpt from the EUR-Lex website

Strategia Unii Europejskiej dla regionu Dunaju

 

STRESZCZENIE DOKUMENTÓW:

Komunikat w sprawie strategii Unii Europejskiej dla regionu Dunaju

Dokument roboczy – Plan działania towarzyszący strategii Unii Europejskiej dla regionu Dunaju

JAKIE SĄ CELE KOMUNIKATU I PLANU DZIAŁANIA?

  • Strategia UE dla regionu Dunaju (EUSDR) to strategia makroregionalna* opracowana wspólnie przez kraje i zainteresowane strony regionu Dunaju oraz Komisję Europejską, mająca na celu sprostanie głównym wspólnym wyzwaniom, utworzenie synergii oraz koordynowanie istniejących polityk i inicjatyw w całym regionie Dunaju.
  • Plan działania związany ze strategią EUSDR z 2020 r. stanowi wspólną odpowiedź na te wyzwania. Za jego pomocą uaktualniono i skoncentrowano działania z 2010 r., takie jak Europejski Zielony Ład i transformacja cyfrowa, umieszczając je w kontekście strategicznym, oraz powiązano je z innymi programami.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Obszar regionu Dunaju wyznacza dorzecze tej rzeki, a znaczna jego część znajduje się na terytorium Unii Europejskiej (UE). Pod względem geograficznym obejmuje on: Niemcy (Badenię-Wirtembergię i Bawarię), Austrię, Słowację, Czechy, Węgry, Słowenię, Rumunię, Bułgarię, Chorwację, Serbię, Bośnię i Hercegowinę, Czarnogórę, Mołdawię i Ukrainę (regiony w bezpośrednim sąsiedztwie Dunaju).

Wyzwania

Strategia dotyczy głównych wyzwań, takich jak w szczególności:

  • mobilność: czerpanie znacznych korzyści w zakresie ochrony środowiska i wydajności śródlądowych dróg wodnych między innymi poprzez rozwój transportu multimodalnego, poprawę połączeń z innymi dorzeczami oraz modernizację portów śródlądowych;
  • energia: większa różnorodność zwiększy poziom bezpieczeństwa energetycznego; kluczowe znaczenie ma poprawa wydajności, w tym oszczędność energii i większe wykorzystywanie źródeł odnawialnych;
  • środowisko: Dunaj jest wysoce zanieczyszczony, dlatego należy wziąć pod uwagę wpływ połączeń transportowych, rozwoju turystyki i powstawania nowych zakładów energetycznych;
  • zagrożenia: duże powodzie, susze i awarie przemysłowe powodujące uwolnienie zanieczyszczeń nie są rzadkością – zapobieganie takim wydarzeniom, gotowość na nie i skuteczne reagowanie wymagają ścisłej współpracy i wymiany informacji;
  • kwestie społeczno-ekonomiczne: region charakteryzuje się bardzo dużym zróżnicowaniem gospodarczym przy jednoczesnym braku współpracy, zarówno w wymiarze finansowym, jak i instytucjonalnym;
  • bezpieczeństwo oraz poważna i zorganizowana przestępczość: region zmaga się z istotnymi problemami, takimi jak handel ludźmi i przemyt towarów, a korupcja podkopuje zaufanie publiczne i hamuje rozwój.

Plan działania z 2020 r.

Propozycje działań zostały zaprojektowane tak, aby:

  • stanowiły odpowiedź na kwestie wymagające wspólnego działania;
  • miały wpływ na cały makroregion lub jego znaczną część, np. w skali międzynarodowej;
  • znajdowały się w zasięgu możliwości podmiotów z regionu Dunaju (pod względem praktycznym, prawnym i finansowym);
  • były ze sobą spójne i sprzyjały sobie nawzajem.
  • 1.

    Lepsze połączenie regionu Dunaju ze światem

    Poprawa mobilności i rozwój transportu multimodalnego:

    • Rozwój transportu wodnego poprzez między innymi:
      • lepszą infrastrukturę dróg wodnych i infrastrukturę portową oraz lepsze zarządzanie portami;
      • rozwój przedsiębiorstw;
      • modernizację floty;
      • wysokiej jakości edukację i zatrudnienie;
      • prostsze, zharmonizowane i cyfrowe procesy administracyjne.
    • Rozwój połączeń drogowych, kolejowych i lotniczych poprzez między innymi:
      • ukończenie przebiegającej przez region kluczowej transeuropejskiej sieci transportowej (TEN-T);
      • wspieranie tworzenia kolejowych korytarzy towarowych stanowiących część europejskiej sieci kolejowej ukierunkowanej na konkurencyjny transport towarowy, obejmujących także kraje kandydujące i sąsiadujące (zob. glosariusz na temat polityki sąsiedztwa);
      • zacieśnianie współpracy w zakresie ruchu lotniczego, która poprawi połączenia regionalne;
      • tworzenie zrównoważonych systemów transportu metropolitarnego i rozwój mobilności;
      • modernizację regionalnej i lokalnej infrastruktury transgranicznej oraz poprawę dostępu do obszarów wiejskich;
      • dalsze planowanie multimodalnych węzłów przesiadkowych.
    • Rozwój zrównoważonej energetyki poprzez między innymi:
      • dalsze wykorzystywanie biomasy, energii słonecznej, geotermalnej, wodnej i wiatrowej;
      • wspieranie efektywności energetycznej oraz wykorzystywanie energii odnawialnej w budynkach i systemach ogrzewania;
      • wspieranie działań w zakresie obniżania emisyjności i ograniczanie zanieczyszczeń powietrza w sektorze transportu;
      • wymianę najlepszych praktyk i opracowywanie działań ukierunkowanych na ograniczanie ubóstwa energetycznego, ochronę wrażliwych konsumentów i umożliwienie konsumentom uczestnictwa w rynku energii;
      • poszukiwanie nowych i innowacyjnych rozwiązań w zakresie magazynowania energii;
      • zachęcanie do wymiany informacji i najlepszych praktyk w celu poprawy współpracy oraz do inicjowania wspólnych projektów.
    • Propagowanie kultury, turystyki i kontaktów międzyludzkich:
      • promowanie zrównoważonej turystyki i korzystania z możliwości oferowanych przez projekty EUSDR;
      • wspieranie turystyki kulturowej i ochrona dziedzictwa kulturowego;
      • inwestowanie w wysokiej jakości, zrównoważone produkty, usługi, innowacje i infrastrukturę;
      • umożliwianie rozwoju umiejętności, zapewnianie dostępu do edukacji i tworzenie nowych miejsc pracy;
      • promowanie i wspieranie rozwoju działalności kulturowej i sektorów kreatywnych.
  • 2.

    Ochrona środowiska

    • Przywracanie i utrzymanie wysokiej jakości wód:
      • wspieranie działań w zakresie monitorowania, zapobiegania i ograniczania zanieczyszczenia wody niebezpiecznymi i nowymi substancjami;
      • dalsze pobudzanie inwestycji w budowę, rozwój, utrzymanie i modernizację oczyszczalni ścieków komunalnych;
      • wspieranie środków w zakresie zapobiegania zanieczyszczeniom rozproszonym i ich redukcji, promowanie retencji składników odżywczych, inteligentnego nawadniania i ponownego wykorzystywania wody;
      • poszerzanie wiedzy na temat ochrony zasobów wodnych i zabezpieczenia dostaw wody pitnej;
      • wspieranie środków umożliwiających migrację ryb w dorzeczu;
      • wspieranie środków pozwalających na dostosowanie do skutków zmiany klimatu związanych z ilością i jakością wody;
      • zacieśnianie współpracy, poszerzanie i wymiana wiedzy oraz pozyskiwanie finansowania dla działań w zakresie gwarantowania jakości wody w regionie.
    • Zarządzanie zagrożeniami dla środowiska:
      • wspieranie planów związanych z zarządzaniem różnego rodzaju ryzykiem;
      • rozwój możliwości i poszerzenie zasięgu systemów prognozowania, ostrzegania i szybkiego reagowania obejmujących całe dorzecze lub region;
      • doskonalenie środków w zakresie zapobiegania katastrofom i postępowania w razie ich zaistnienia wśród organizacji rządowych i pozarządowych;
      • ograniczanie działalności człowieka mającej szkodliwy wpływ na środowisko;
      • prognozowanie regionalnego i lokalnego wpływu zmiany klimatu.
    • Ochrona bioróżnorodności, krajobrazów oraz jakości powietrza i gleb poprzez między innymi:
      • nawiązywanie współpracy międzynarodowej i harmonizacja dokumentacji dotyczącej obszarów chronionych systemów rzecznych;
      • budowanie potencjału władz lokalnych i regionalnych, organizacji pozarządowych oraz społeczności eksperckich i naukowych zajmujących się kwestiami środowiskowymi;
      • opracowywanie planów działania i zarządzania w zakresie ochrony zagrożonych gatunków;
      • opracowywanie metod kontroli inwazyjnych gatunków obcych i zapobiegania ich występowaniu;
      • wzmacnianie i utrzymywanie usług ekosystemowych związanych z glebą;
      • identyfikację obszarów, na których zalegają przestarzałe pestycydy i podobne odpady chemiczne, oraz opracowywanie planów kryzysowych w razie katastrofy środowiskowej;
      • realizację działań zmierzających do stopniowej redukcji zanieczyszczenia powietrza;
      • stymulowanie zarządzania i ekologicznej renaturyzacji terenów podmokłych, w szczególności w delcie Dunaju.
  • 3.

    Budowanie dobrobytu

    • Rozwijanie społeczeństwa wiedzy poprzez badania, edukację i technologie informacyjne, w tym między innymi:
      • wspieranie koordynacji krajowych, regionalnych i unijnych funduszy w celu rozwoju doskonałości w zakresie badań i innowacji;
      • zachęcanie do uczestnictwa w unijnych programach w zakresie badań i innowacji, szczególnie w programie „Horyzont Europa”;
      • wzmacnianie współpracy pomiędzy uniwersytetami, organizacjami badawczymi oraz małymi i średnimi przedsiębiorstwami (MŚP);
      • promowanie badań i innowacji.
    • Wspieranie konkurencyjności przedsiębiorstw, w tym rozwój klastrów, w tym między innymi:
      • wspieranie współpracy i wymiany wiedzy pomiędzy MŚP, środowiskiem akademickim, sektorem publicznym i społeczeństwem obywatelskim;
      • poprawa warunków, wsparcia i budowania potencjału zainteresowanych stron w celu wzmocnienia współpracy, zwłaszcza na obszarach wiejskich;
      • oferowanie skuteczniejszego wsparcia mającego na celu wzmacnianie potencjału innowacyjnego i cyfrowego MŚP prowadzonych przez kobiety;
      • zwiększenie wykorzystywania technologii sztucznej inteligencji w MŚP z regionu Dunaju.
    • Inwestowanie w ludzi i umiejętności poprzez między innymi:
      • nasilanie współpracy w zakresie polityk dotyczących rynku pracy;
      • cyfryzację i innowacje w świecie pracy;
      • integrację najsłabszych grup społecznych na rynku pracy;
      • walkę z ubóstwem i wspieranie włączenia społecznego;
      • zapewnianie jakościowego i skutecznego kształcenia i szkolenia;
      • umożliwianie dożywotniej nauki i mobilności edukacyjnej.
  • 4.

    Zwiększanie potencjału regionu

    • Rozwijanie potencjału instytucji i współpracy pomiędzy nimi poprzez między innymi:
      • poprawę możliwości instytucji w zakresie świadczenia wysokiej jakości usług publicznych;
      • umożliwianie współpracy administracyjnej społeczności z regionów przygranicznych;
      • usuwanie ograniczeń związanych z niskim poziomem absorpcji unijnych funduszy;
      • poprawę koordynacji finansowania;
      • testowanie i wspieranie innowacyjnych rozwiązań w zakresie finansowania;
      • wspieranie współpracy opartej na wzajemnym zaufaniu pomiędzy organizacjami rządowymi a pozarządowymi;
      • zwiększanie zaangażowania społeczeństwa obywatelskiego i lokalnych organizacji w sprawy regionu.
    • Współpraca w celu poprawy bezpieczeństwa oraz zwalczania zorganizowanej i poważnej przestępczości poprzez między innymi:
      • wzmacnianie współpracy policyjnej w celu poprawy bezpieczeństwa, zwalczania poważnej i zorganizowanej przestępczości oraz zwiększenia wysiłków w walce z zagrożeniami terrorystycznymi;
      • wspieranie strategicznej, długoterminowej współpracy pomiędzy organizacjami ścigania poprzez lepsze sieci kontaktów;
      • poprawę systemów kontroli granicznej, zarządzania kontrolą dokumentów i współpracy w zakresie spraw konsularnych;
      • wspieranie praworządności i walkę z korupcją.

Realizacja i finansowanie

Wszystkie zaangażowane strony muszą wdrożyć działania na poziomie krajowym, regionalnym, miejskim i lokalnym, wykorzystując środki finansowe uzyskane za pośrednictwem unijnych programów, takich jak europejskie fundusze strukturalne i inwestycyjne.

KONTEKST

EUSDR stanowi jedną z czterech unijnych strategii makroregionalnych.

Więcej informacji:

KLUCZOWE POJĘCIA

Strategia makroregionalna: zintegrowane ramy umożliwiające stawianie czoła wspólnym wyzwaniom stojącym przed danym obszarem geograficznym, dotyczące państw członkowskich i krajów spoza UE zlokalizowanych na tym samym obszarze geograficznym, które czerpią korzyści ze wzmocnionej współpracy przyczyniającej się do spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej.

GŁÓWNE DOKUMENTY

Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów – Strategia Unii Europejskiej dla regionu Dunaju (COM(2010) 715 wersja ostateczna z 8.12.2010)

Dokument roboczy służb Komisji – Plan działania zastępujący dokument roboczy SEC(2010) 1489 final towarzyszący komunikatowi Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów – Strategia Unii Europejskiej dla regionu Dunaju (SWD(2020) 59 final z 6.4.2020)

DOKUMENTY POWIĄZANE

Dokument roboczy służb Komisji towarzyszący dokumentowi: Sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów z realizacji strategii makroregionalnych UE (SWD(2020) 186 final z 23.9.2020)

Sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów z realizacji strategii makroregionalnych UE (COM(2020) 578 final z 23.9.2020)

Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów – Unijna strategia na rzecz bioróżnorodności 2030 – Przywracanie przyrody do naszego życia (COM(2020) 380 final z 20.5.2020)

Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiej, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów – Europejski Zielony Ład (COM(2019) 640 final z 11.12.2019)

Konkluzje Rady dotyczące wdrażania strategii makroregionalnych UE z 10.5.2019

Konkluzje Rady dotyczące wdrażania strategii makroregionalnych UE z 25.4.2017

Sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów z realizacji strategii makroregionalnych UE (COM(2016) 805 final z 16.12.2016)

Sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów w sprawie zarządzania strategiami makroregionalnymi (COM(2014) 284 final z 20.5.2014)

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1315/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. w sprawie unijnych wytycznych dotyczących rozwoju transeuropejskiej sieci transportowej i uchylające decyzję nr 661/2010/UE (Dz.U. L 348 z 20.12.2013, s. 1–128)

Kolejne zmiany rozporządzenia (UE) nr 1315/2013 zostały włączone do tekstu podstawowego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

Sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów dotyczące wartości dodanej strategii makroregionalnych (COM(2013) 468 final z 27.6.2013)

Sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów dotyczące strategii Unii Europejskiej na rzecz regionu Dunaju (COM(2013) 181 final z 8.4.2013)

Dokument roboczy służb Komisji – Plan działania – Towarzyszący komunikatowi Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów w sprawie strategii Unii Europejskiej dla regionu Dunaju (SEC(2010) 1489 final z 8.12.2010)

Ostatnia aktualizacja: 09.04.2021

Top