Dlí AE maidir le bainistíocht dramhaíola

 

ACHOIMRE AR:

Treoir 2008/98/CE maidir le dramhaíl agus lena n–aisghairtear Treoracha áirithe

CAD IS AIDHM LEIS AN TREOIR?

• Bunaítear creat dlíthiúil leis maidir le dramhaíl a chóireáil san Aontas Eorpach (AE).
• Ceapadh an creat chun an comhshaol agus sláinte an duine a chosaint trí bhéim a chur ar chomh tábhachtach is atá bainistíocht chuí dramhaíola, teicnící aisghabhála agus athchúrsála chun brúnna ar acmhainní a laghdú agus a n–úsáid a fheabhsú.

PRÍOMHPHOINTÍ

Treoir 2008/98/CE

• Bunaítear leis an treoir ord na réiteach dramhaíola:
  • cosc;
  • ullmhú d’athúsáid;
  • athchúrsáil;
  • aisghabháil eile (e.g. aisghabháil fuinnimh); agus
  • diúscairt.
• Dearbhaítear léi an “prionsabal gurb é údar an truaillithe a íocfaidh as” sa chás go gcaithfidh an buntáirgeoir dramhaíola íoc as na costais a bhaineann leis an mbainistíocht dramhaíola.
• Tugtar an coincheap “freagracht leathnaithe táirgeora”isteach léi.
• Déantar idirdhealú léi idir dramhaíl agus seachtháirgí*.
• Ní mór bainistíocht dramhaíola a dhéanamh gan an t–uisce, an t–aer, ithir, plandaí nó ainmhithe a chur i mbaol, gan bheith ina chúis le núis trí thorann nó trí bholadh, nó gan dochar a dhéanamh don taobh tíre nó d’áiteanna sainspéise.
• Ní mór do tháirgeoirí agus do shealbhóirí dramhaíola í a chóireáil iad féin nó oibreoir atá aitheanta go hoifigiúil a fháil lena láimhsiú. Ní mór dóibh cead a fháil agus déantar iniúchadh orthu ar bhonn tréimhsiúil.
• Ní mór d’údaráis inniúla náisiúnta pleananna um bainistíocht dramhaíola agus cláir um chosc dramhaíola a bhunú.
• Baineann coinníollacha speisialta le dramhaíl ghuaiseach, olaí dramhaíola agus bithdhramhaíl.
• Tugtar isteach léi spriocanna athchúrsála agus aisghabhála atá le baint amach faoi 2020 maidir le dramhaíl tí (50 %) agus dramhaíl tógála agus scartála (70 %).
• Ní chumhdaítear cineálacha áirithe dramhaíola sa reachtaíocht amhail eilimintí radaighníomhacha, pléascáin dhíchoimisiúnaithe, ábhar faecach, uiscí dramhaíola agus conablaigh ainmhithe.

Treoir Leasaitheach (AE) 2018/851

• Mar chuid den phacáiste beart maidir leis an ngeilleagar ciorclach, leasaítear Treoir 2008/98/CE le Treoir (AE) 2018/851.
• Leagtar amach léi na híoscheanglais oibriúcháin maidir le scéimeanna freagrachta leathnaithe táirgeora*. D’fhéadfadh freagracht eagraíochtúil agus freagracht as cur le cosc dramhaíola agus le hath–inúsáidteacht agus in–athchúrsáilteacht táirgí a bheith i gceist leo sin chomh maith.
• Neartaítear léi rialacha maidir le cosc dramhaíola. Agus dramhaíl á giniúint, ní mór do na Ballstáit bearta a dhéanamh chun:
  • tacú le táirgeadh inbhuanaithe agus samhlacha tomhaltais;
  • dearadh, monaraíocht agus úsáid táirgí a spreagadh atá tíosach ar acmhainní, atá marthanach, inleigheasta, in–athúsáidte agus ar féidir iad a uasghrádú;
  • díriú ar tháirgí ina bhfuil amhábhair chriticiúla ionas nach ndéanfar dramhaíl de na hábhair sin;
  • infhaighteacht páirteanna spártha, lámhleabhar treorach, faisnéise teicniúla, nó bealaí eile lena gcumasaítear deisiú agus ath–úsáid táirgí gan cur as dá gcáilíocht nó dá sábháilteachta a spreagadh;
  • giniúint dramhaíola bia a laghdú chun cur le Sprioc Forbartha Inbhuanaithe na Náisiún Aontaithe maidir le laghdú 50% a dhéanamh ar an dramhbhia domhanda per capita ar na leibhéil mhiondíola agus tomhaltóirí agus maidir le caillteanais bhia feadh na slabhraí táirgthe agus bia a laghdú faoi 2030;
  • laghdú ábhar na substaintí guaiseacha in ábhair agus i dtáirgí a chur chun cinn;
  • deireadh a chur le giniúint bruscair mhuirí.
• Leagtar síos léi chomh maith spriocanna úra um athchúrsáil dramhaíola cathrach: faoi 2025, ní mór 55% ar a laghad den dramhaíl chathrach de réir meáchain a athchúrsáil. Ardófar an sprioc sin go 60% faoi 2030 agus go 65% faoi 2035.
• Ní mór do na Ballstáit:
  • faoin 1 Eanáir 2025, bailiúchán deighilte teicstílí agus dramhaíola guaisí a ghineann teaghlaigh a bhunú;
  • a áirithiú faoin 31 Nollaig 2023, go ndéanfar bithdhramhaíl a bhailiú ar leithligh nó a athchúrsáil ag an bhfoinse (mar shampla, trí mhuiríniú).
• Tugtar samplaí de dhreasachtaí chun suntais sa treoir chomh maith maidir le hord na réiteach dramhaíola a chur i bhfeidhm, amhail muirir i leith cur i líonadh talún agus loscadh agus scéimeanna “íoc mar a chaitear”.

CÉN UAIR ATÁ TOSACH FEIDHME NA RIALACHA?

• B’éigean Treoir 2008/98/CE a thrasuí sa dlí náisiúnta faoin 12 Nollaig 2010.
• B’éigean Treoir leasaitheach (AE) 2018/851 a thrasuí sa dlí náisiúnta faoin 5 Iúil 2020.

CÚLRA

• Ba ghnách le giniúint dramhaíola a bheith ina seachtháirge dosheachanta agus mí-ámharach a bhain le gníomhaíocht agus fás eacnamaíoch. Le teicneolaíocht chomhaimseartha agus bainistíocht chúramach, is féidir an nasc féiltiúil sin a bhriseadh.
• Le haghaidh tuilleadh faisnéise, féach:
  • Dramhaíl agus athchúrsáil (An Coimisiún Eorpach).

PRÍOMHTHÉARMAÍ

PRÍOMHDHOICIMÉAD

Treoir 2008/98/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle an 19 Samhain 2008 maidir le dramhaíl agus lena n–aisghairtear treoracha áirithe (IO L 312, 22.11.2008, lgh. 3–30).

Rinneadh leasuithe comhleanúnacha ar Threoir 2008/98/CE a chorprú sa bhuntéacs. Níl de luach ar an leagan comhdhlúite seo ach luach doiciméadach amháin.

DOICIMÉID GHAOLMHARA

Cinneadh Cur Chun Feidhme (AE) 2021/19 ón gCoimisiún an 18 Nollaig 2020 lena leagtar síos modheolaíocht choiteann agus formáid chun athúsáid a thuairisciú i gcomhréir le Treoir 2008/98/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (IO L 10, 12.1.2021, lgh. 1–7).

Cinneadh Cur Chun Feidhme (AE) 2019/1004 ón gCoimisiún an 7 Meitheamh 2019 lena leagtar síos na rialacha maidir le ríomh, fíorú agus tuairisciú sonraí maidir le dramhaíl i gcomhréir le Treoir 2008/98/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle agus lena n–aisghairtear Cinneadh Cur Chun Feidhme C(2012) 2384 ón gComhairle (IO L 163, 20.6.2019, lgh. 66–100).

Cinneadh Tarmligthe (AE) 2019/1597 ón gCoimisiún an 3 Bealtaine 2019 lena bhforlíontar Treoir Uimh. 2008/98/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle maidir le modheolaíocht chomhchoiteann agus íoscheanglais cháilíochta leibhéil na dramhaíola bia a thomhas go haonfhoirmeach (IO L 248, 27.9.2019, lgh. 77–85).

Rialachán Cur Chun Feidhme (AE) 2019/2000 gCoimisiún an 28 Samhain 2019 lena leagtar síos formáid chun sonraí maidir le dramhaíl bhia a thuairisciú agus chun an tuarascáil seiceála cáilíochta a chur isteach i gcomhréir le Treoir 2008/98/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle (IO L 310, 2.12.2019, lgh. 39–45).

Treoir (AE) 2015/1127 ón gCoimisiún an 10 Iúil 2015 lena leasaítear Iarscríbhinn II le Treoir 2008/98/CE ó Pharlaimint na hEorpa agus ón gComhairle maidir le dramhaíl agus lena n–aisghairtear Treoracha áirithe (IO L 184, 11.7.2015, lgh. 13–15).

Cinneadh 2000/532/CE ón gComhairle an 3 Bealtaine 2000 a chuirtear in ionad Chinneadh 94/3/CE lena mbunaítear liosta dramhaíola de bhun Airteagal 1(a) de Threoir 75/442/CEE ón gComhairle agus Cinneadh 94/904/CE ón gComhairle lena mbunaítear liosta dramhaíola guaisí de bhun Airteagal 1(4) de Threoir 91/689/CEE ón gComhairle maidir le dramhaíl ghuaiseach (IO L 226, 6.9.2000, lgh. 3–24).

Féach an leagan comhdhlúite.

Nuashonraithe 16.06.2022