An Coinbhinsiún maidir le caomhnú na speiceas imirceach ainmhithe fiáine — Coinbhinsiún Bonn

 

ACHOIMRE AR:

An Coinbhinsiún maidir le caomhnú na speiceas imirceach ainmhithe fiáine

Cinneadh 82/461/CEE — tabhairt i gcrích an choinbhinsiúin maidir le caomhnú na speiceas imirceach ainmhithe fiáine

CAD IS AIDHM LEIS AN GCOINBHINSIÚN AGUS LEIS AN GCINNEADH?

• Is é cuspóir Choinbhinsiún Bonn speiceas imirceach* d’ainmhithe fiáine ar fud an domhain a chaomhnú. Teastaíonn aird ar leith ar ainmhithe fiáine mar gheall ar a dtábhacht ó thaobh na timpeallachta, na héiceolaíochta, na géineolaíochta, na heolaíochta, an áineasa, an chultúir, an oideachais, na heacnamaíochta agus ón taobh sóisialta de. Ní mór comhar idirnáisiúnta chun speicis imirceacha a chaomhnú go háirithe chun cosaint a áirithiú thar a raon* iomlán.
• Leis an gcinneadh tugtar an coinbhinsiún chun críche thar ceann CEE (an tAontas Eorpach anois).

PRÍOMHPHOINTÍ

• Sainaithníonn na páirtithe sa choinbhinsiún an tábhacht a bhaineann le speicis imirceacha a chaomhnú, agus an gá le haird ar leith a thabhairt ar speiceas a bhfuil a stádas caomhantais* neamhfhabhrach.
• Chun aon speiceas imirceach a bheith ag dul i mbaol* a sheachaint, ní mór do na páirtithe é a bheith mar aidhm acu:
  • taighde a bhaineann le speicis imirceacha a chur chun cinn, comhoibriú ann nó tacú leis; agus
  • comhaontuithe a thabhairt i gcrích ina gcumhdaíonn caomhantas agus bainistíocht speiceas imirceach atá liostaithe in Aguisín II.
• D’fhonn speiceas imirceach atá i mbaol a chosaint, beidh sé mar aidhm ag na páirtithe sa choinbhinsiún:
  • cosaint láithreach a sholáthar do speicis imirceacha atá cuimsithe in Aguisín I;
  • gnáthóga de speicis atá i mbaol a chosaint nó a athbhunú;
  • na héifeachtaí díobhálacha a chosc, a bhaint, a chúiteamh nó a íoslaghdú maidir le gníomhaíochtaí nó constaicí a chuireann bac ar imirce an speicis; agus
  • tosca lena gcuirtear an speiceas i mbaol nó tosca ar dóigh dóibh an speiceas a chur i mbaol a thuilleadh a chosc, a laghdú nó a rialú a mhéid is indéanta agus is iomchuí.
• Ní mór do raon tíortha de speicis imirceacha cosc a chur ar thógáil ainmhithe a bhaineann leis na speicis atá liostaithe in Aguisín I, le heisceachtaí áirithe, amhail á dtógáil chun críocha eolaíochta, nó chun pórú nó maireachtáil an speicis a fheabhsú. Ní mór na heisceachtaí sin bheith beacht maidir le hábhar agus teoranta ó thaobh áite agus ama de, agus níor cheart go n–oibreoidís chun mhíbhuntáiste an speicis.
• D’fhéadfadh sé go mbeadh comhaontuithe idirnáisiúnta ag teastáil maidir le caomhnú agus bainistíocht an speicis atá liostaithe in Aguisín II.
• Treoirlínte maidir le comhaontuithe:
  • na speicis imirceacha lena mbaineann a athbhunú nó a chothabháil;
  • raon iomlán na speiceas imirceach lena mbaineann a chumhdach;
  • bheith oscailte d’aontachas ag gach tír raoin, cibé acu an páirtithe sa Choinbhinsiún iad nó nach ea;
  • baineann sé le roinnt speiceas, más féidir.
• Ní mór an fhaisnéis seo a leanas a bheith i ngach comhaontú:
  • ainm an speicis imircigh lena mbaineann;
  • a raon agus a bhealach imirce;
  • bearta chun an comhaontú a chur chun feidhme;
  • nósanna imeachta chun díospóidí a réiteach;
  • ainmniú an údaráis lena mbaineann maidir le cur chun feidhme an chomhaontaithe.
• Féadfaidh comhaontuithe foráil a dhéanamh freisin maidir le:
  • taighde ar an speiceas;
  • malartú faisnéise ar an speiceas imirceach;
  • líonra de ghnáthóga oiriúnacha a athbhunú nó a chothabháil chun an speiceas a chaomhnú;
  • athbhreithniú tréimhsiúil ar stádas caomhantais an speicis;
  • nósanna imeachta éigeandála trína neartófaí gníomh caomhantais go gasta.
• Is cineál difriúil comhaontuithe iad sin faoi Airteagal IV (4) den Choinbhinsiún. Níl siad sin teoranta do speicis atá liostaithe in Aguisín II den Choinbhinsiún, agus féadfar iad a thabhairt i gcrích d’aon phobal nó d’aon chuid ar leithligh go geografach de phobal aon speicis nó tacsón is ísle d’ainmhithe fiáine, a dtrasnaíonn a bpobal teorainn dhlínse náisiúnta amháin nó níos mó go tréimhsiúil.
• Is é Comhdháil na bPáirtithe comhlacht cinnteoireachta an choinbhinsiúin. Déanann sé athbhreithniú ar chur chun feidhme an choinbhinsiúin agus féadann sé moltaí a ghlacadh.
• Is féidir an coinbhinsiún, agus a Aguisíní I agus II a leasú.
• Ní foláir aon díospóid idir na páirtithe sa choinbhinsiún a shocrú trí chaibidlíocht idir na páirtithe lena mbaineann. Mura féidir an díospóid a réiteach trí chaibidlíocht, féadfar í a chur faoi bhráid eadrána, go sonrach an Bhuanchúirt Eadrána ag an Háig, a mbeidh a cinneadh ceangailteach ar na páirtithe.

DÁTA THEACHT I BHFEIDHM

Síníodh Coinbhinsiún Bonn in 1979 agus tháinig sé i bhfeidhm an 1 Samhain 1983.

CÚLRA

Le haghaidh tuilleadh faisnéise, féach:

• Bithéagsúlacht dhomhanda (An Coimisiún Eorpach)
• CMS (An Coinbhinsiún maidir le Caomhnú na Speiceas Imirceach Ainmhithe Fiáine).

PRÍOMHTHÉARMAÍ

PRÍOMHDHOICIMÉID

An Coinbhinsiún maidir le caomhnú na speiceas imirceach ainmhithe fiáine (IO L 210, 19.7.1982, lgh. 11-22)

Cinneadh 82/461/CEE ón gComhairle an 24 Meitheamh 1982 maidir le tabhairt i gcrích an Choinbhinsiúin maidir le caomhnú na speiceas imirceach ainmhithe fiáine (IO L 210, 19.7.1982, lch. 10)

DOICIMÉID GHAOLMHARA

Cinneadh 2006/871/CE ón gComhairle an 18 Iúil 2005 ar thabhairt i gcrích thar ceann Chomhphobal na hEorpa an Chomhaontaithe maidir le hÉin Uisce Imirceacha Afracacha-Eoráiseacha a Chaomhnú (IO L 345, 8.12.2006, lgh. 24-25)

Cinneadh 98/145/CE ón gComhairle an 12 Feabhra 1998 maidir le formheas, thar ceann an Chomhphobail Eorpaigh, na leasuithe ar Aguisíní I agus II a ghabhann le Coinbhinsiún Bonn maidir le caomhnú na speiceas imirceach ainmhithe fiáine arna chinneadh ag an gcúigiú cruinniú de Chomhdháil na bpáirtithe sa Choinbhinsiún (IO L 46, 17.2.1998, lgh. 6-7)

Nuashonraithe 12.05.2020