EUR-Lex Access to European Union law
This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Konwencja OSPAR
STRESZCZENIE DOKUMENTÓW:
Konwencja o ochronie środowiska morskiego obszaru Północno-Wschodniego Atlantyku
JAKI JEST CEL DECYZJI I KONWENCJI?
- Decyzja dotyczyła zawarcia konwencji OSPAR w imieniu Unii Europejskiej (UE) – znanej wówczas jako Wspólnota Europejska.
- Konwencja OSPAR służy zapobieganiu i eliminowaniu zanieczyszczenia mórz, a przez to ochronie obszaru Północno-Wschodniego Atlantyku przed niekorzystnymi skutkami działalności człowieka.
KLUCZOWE ZAGADNIENIA
- Wspólnota Europejska jest Umawiającą się Stroną Konwencji o ochronie środowiska morskiego obszaru Północno-Wschodniego Atlantyku, podpisanej w Paryżu w dniu 22 września 1992 r.
- W konwencji zdefiniowano różne pojęcia, takie jak:
-
Strony konwencji zobowiązały się do podjęcia wszelkich możliwych kroków w celu:
- zapobiegania zanieczyszczeniu i eliminowania go,
- podejmowania niezbędnych środków w celu ochrony Północno-Wschodniego Atlantyku przed negatywnymi skutkami działalności ludzkiej.
-
Środki te służą ochronie zdrowia ludzkiego, zachowaniu ekosystemów morskich oraz — w stosownych przypadkach — przywróceniu obszarów morskich dotkniętych negatywnymi czynnikami. W tym celu strony (indywidualnie i wspólnie):
- przyjmują programy i środki,
- harmonizują swoje polityki i strategie.
-
Aby spełnić zobowiązania, strony muszą przestrzegać dwóch zasad.
-
Zasada ostrożności: należy podjąć środki zapobiegawcze, jeżeli istnieją uzasadnione podstawy dla obaw, że substancje lub energia wprowadzana, bezpośrednio lub pośrednio, do środowiska morskiego mogą spowodować jedno z wymienionych poniżej, nawet wtedy, gdy brak jest jednoznacznych dowodów, że istnieje związek przyczynowy między tym wprowadzaniem a skutkami;
- stworzenie zagrożenia dla zdrowia ludzkiego;
- szkodzenie żywym zasobom i ekosystemom morskim;
- niszczenie jego walorów,
- zakłócanie innych dozwolonych sposobów wykorzystania morza.
- Zasada „zanieczyszczający płaci”: koszty zapobiegania zanieczyszczeniom, kontroli i środków redukcji mają być ponoszone przez zanieczyszczającego.
-
Zasada ostrożności: należy podjąć środki zapobiegawcze, jeżeli istnieją uzasadnione podstawy dla obaw, że substancje lub energia wprowadzana, bezpośrednio lub pośrednio, do środowiska morskiego mogą spowodować jedno z wymienionych poniżej, nawet wtedy, gdy brak jest jednoznacznych dowodów, że istnieje związek przyczynowy między tym wprowadzaniem a skutkami;
- Ustanowione programy stron uwzględniają najnowsze osiągnięcia technologiczne i najlepsze praktyki środowiskowe.
- Podjęte środki nie mogą zwiększać zanieczyszczenia morza poza obszarem morskim lub w innych częściach środowiska.
-
Strony, indywidualnie lub wspólnie, zobowiązują się do zapobiegania i eliminowania:
- zanieczyszczania obszaru morskiego ze źródeł i działań lądowych;
- zanieczyszczania przez zatapianie lub spalanie odpadów lub innych materiałów w oceanie;
- zanieczyszczenia ze źródeł oddalonych od brzegu (instalacji i rurociągów morskich, z których substancje lub energia dostają się do obszaru morskiego).
- Strony mogą negocjować umowę o współpracy w celu rozwiązania problemu zanieczyszczeń transgranicznych.
Komisja OSPAR
- W konwencji ustanowiono Komisję, która jest organem decyzyjnym na potrzeby konwencji i składa się z przedstawicieli stron. Komisja ta omawia i przyjmuje różne decyzje i zalecenia. Decyzje stają się wiążące dla Umawiających się Stron po upływie 200 dni, natomiast zalecenia nie mają mocy wiążącej.
-
Do obowiązków Komisji OSPAR należy:
- nadzorowanie wprowadzenia w życie konwencji;
- przegląd warunków panujących na obszarze morskim;
- weryfikowanie skuteczności przyjmowanych środków;
- opracowywanie programów i środków w celu zapobiegania zanieczyszczeniu i jego eliminacji;
- ustalanie programu pracy;
- ustanowienie instrumentów koniecznych do realizacji tego programu.
Praca OSPAR
- Ocena postępu w odniesieniu do strategii OSPAR dotyczącej substancji radioaktywnych pokazuje, że strony osiągnęły istotne zmniejszenie poziomu uwalniania odpadów z sektora jądrowego.
- Strony przyjęły również środki służące ochronie i zachowaniu gatunków (łososia atlantyckiego) oraz siedlisk (równiny pływowe), uznanych przez OSPAR za szczególnie zagrożone w obrębie Północno-Wschodniego Atlantyku.
- W 2016 r. OSPAR ogłosiła, że do sieci dodano 10 nowych morskich obszarów chronionych, zwiększając tym samym ich liczbę do 423.
- OSPAR posunęła naprzód międzynarodowe działania służące ograniczeniu odpadów morskich, tworząc na Atlantyku Północno-Wschodnim sieć połowów śmieci, która umożliwi statkom umieszczanie odpadów w dowolnym z ponad 40 zaangażowanych portów. Strony OSPAR zgodziły się również na rozwiązanie problemu źródeł zanieczyszczeń środowiska morskiego mikroplastikami.
- OSPAR stanowi również forum skoordynowanego wdrażania unijnej dyrektywy ramowej w sprawie strategii morskiej przez państwa UE i współpracy międzyregionalnej w oparciu o koncepcje i metody przewidziane tą dyrektywą.
Badania
- Konwencja zawiera wymóg ustanowienia uzupełniających lub wspólnych programów badań naukowych lub technicznych do przekazania komisji.
Arbitraż
- W celu rozstrzygania sporów między Umawiającymi się Stronami ustalono procedurę arbitrażową.
Załączniki
Konwencja OSPAR zawiera załączniki dotyczące konkretnych dziedzin
- Załącznik I: Zapobieganie oraz eliminacja zanieczyszczenia ze źródeł lądowych
- Załącznik II Zapobieganie oraz eliminacja zanieczyszczenia przez zatapianie lub spalenie
- Załącznik III Zapobieganie oraz eliminacja zanieczyszczenia ze źródeł oddalonych od brzegu
- Załącznik IV: Ocena jakości środowiska morskiego
- Załącznik V: Ochrona i zachowanie ekosystemów oraz różnorodności biologicznej obszaru morskiego.
Strategia UE na rzecz Arktyki
We wspólnym komunikacie z 2016 r. zalecono
- dalsze zaangażowanie UE w wielostronne umowy środowiskowe, które mają również szczególne znaczenie dla Arktyki, takie jak OSPAR;
- ustanowienie chronionych obszarów morskich w Arktyce w celu zachowania różnorodności biologicznej;
- pracę z państwami arktycznymi i innymi partnerami międzynarodowymi nad rozwinięciem w ramach Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawie morza instrumentu na rzecz ochrony i zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej mórz w obszarach poza jurysdykcją krajową.
OD KIEDY DECYZJA I KONWENCJA MAJĄ ZASTOSOWANIE?
- Decyzja obowiązuje od dnia 7 października 1997 r.
- Konwencja weszła w życie w dniu 25 marca 1998 r. Zastąpiła ona konwencje z Oslo (1972) oraz Paryża (1974).
- Konwencja została podpisana i ratyfikowana przez Belgię, Danię, Finlandię, Francję, Niemcy, Islandię, Irlandię, Luksemburg, Niderlandy, Norwegię, Portugalię, Hiszpanię, Szwecję, Szwajcarię i Zjednoczone Królestwo ( 1 ), które wspólnie z UE pracują nad ochroną środowiska morskiego Północno-Wschodniego Atlantyku.
KONTEKST
Więcej informacji:
- Konwencja OSPAR (Komisja Europejska).
KLUCZOWE POJĘCIA
wszystkie następujące:
wody wewnętrzne i morza terytorialne Umawiających się Stron;
morze leżące poza morzem terytorialnym podlegającym jurysdykcji państwa nadbrzeżnego w zakresie uznanym przez prawo międzynarodowe i przyległe do niego;
morze pełne obejmujące dno wszystkich tych wód oraz jego podglebie położone w następujących granicach:
- tych części Oceanów Atlantyckiego i Arktycznego oraz ich mórz zależnych, które leżą na północ od 36° szerokości geograficznej północnej oraz między 42° długości geograficznej zachodniej a 51° długości geograficznej wschodniej, z wyłączeniem
- Morza Bałtyckiego i cieśnin Bełt leżących na południe i wschód od linii biegnących od Hasenore do przylądka Gniben, od Korshage do Spodsbjerg i z przylądka Gibjerg do Kullen, oraz
- Morza Śródziemnego i jego mórz zależnych aż do punktu przecięcia równoleżnika 36° szerokości geograficznej północnej i południka 5° 36’ długości geograficznej zachodniej;
- części Oceanu Atlantyckiego leżącej na północ od 59° szerokości geograficznej północnej oraz między 44° długości geograficznej zachodniej a 42° długości geograficznej zachodniej.
wprowadzenie przez człowieka, bezpośrednio lub pośrednio, substancji lub energii do obszaru morskiego, co skutkuje lub może skutkować dowolnym z następujących:
- zagrożeniem zdrowia ludzkiego,
- szkodzeniem zasobom żywym i ekosystemom morskim,
- zniszczeniem jego walorów,
- zakłóceniem innych dozwolonych sposobów wykorzystania morza.
GŁÓWNE DOKUMENTY
Decyzja Rady 98/249/WE z dnia 7 października 1997 r. w sprawie zawarcia Konwencji o ochronie środowiska morskiego obszaru Północno-Wschodniego Atlantyku (Dz.U. L 104 z 3.4.1998, s. 1)
Konwencja o ochronie środowiska morskiego obszaru Północno-Wschodniego Atlantyku (Dz.U. L 104 z 3.4.1998, s. 2–21)
DOKUMENTY POWIĄZANE
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/56/WE z dnia 17 czerwca 2008 r. ustanawiająca ramy działań Wspólnoty w dziedzinie polityki środowiska morskiego (dyrektywa ramowa w sprawie strategii morskiej) (Dz.U. L 164 z 25.6.2008, s. 19–40)
Kolejne zmiany dyrektywy 2008/56/WE uwzględniono w tekście pierwotnym. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.
Wspólny komunikat do Parlamentu Europejskiego i Rady– Zintegrowana polityka Unii Europejskiej w sprawie Arktyki (JOIN(2016) 21 final z 27.4.2016)
Ostatnia aktualizacja: 26.11.2017
( 1 ) Wielka Brytania występuje z Unii Europejskiej i z dniem 1 lutego 2020 r. staje się państwem trzecim (państwem spoza UE).