Rozszerzenie

Europejska Wspólnota Gospodarcza, założona w latach 50. XX w. i znana obecnie pod nazwą Unia Europejska (UE), początkowo miała 6 członków: Belgię, Niemcy, Francję, Włochy, Luksemburg i Niderlandy. Od tego czasu do UE dołączyły 22 inne państwa. W 2004 r. doszło nawet do rozszerzenia UE na wyjątkową skalę, które umożliwiło ponowne zjednoczenie Europy po dekadach podziałów. Od 1 lutego 2020 r. Zjednoczone Królestwo nie należy już do Unii Europejskiej.

Polityka rozszerzenia UE obecnie odnosi się do Albanii, Bośni i Hercegowiny, Kosowa*, Czarnogóry, Macedonii Północnej, Serbii oraz Turcji.

Traktat o Unii Europejskiej (art. 49) stanowi, że ubiegać się o dołączenie do UE mogą wyłącznie kraje, które szanują unijne wartości i zobowiązują się do ich wspierania. Proces składania wniosków można rozpocząć wyłącznie na wyraźne życzenie takich krajów oraz za zgodą wszystkich istniejących państw członkowskich UE.

Aby proces ten był obiektywny i przejrzysty, państwa członkowskie wyznaczają szereg zasad i kryteriów, które pomogą im zdecydować, kiedy kraj ubiegający się o członkostwo jest gotowy do dołączenia do UE i stania się jej członkiem. Kryteria te odnoszą się do:

• stabilności instytucji gwarantujących demokrację, praworządności, praw człowieka oraz ochrony mniejszości (kryteria polityczne); 
• istnienia funkcjonującej gospodarki rynkowej oraz zdolności do sprostania konkurencji i siłom rynkowym w UE (kryteria gospodarcze);
• zdolności do wzięcia na siebie obowiązków związanych z członkostwem (np. stosowania unijnego prawodawstwa).

Dodatkowo UE musi być w stanie przeprowadzić integrację nowych członków, zastrzega więc sobie prawo do decydowania, kiedy jest gotowa, by ich przyjąć.

W przypadku Bałkanów Zachodnich obowiązują dodatkowe warunki, dotyczące głównie współpracy regionalnej i dobrych relacji sąsiedzkich („proces stabilizacji i stowarzyszenia”).

*Użycie tej nazwy nie wpływa na stanowiska w sprawie statusu Kosowa i jest zgodne z rezolucją Rady Bezpieczeństwa ONZ 1244(1999) oraz z opinią Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości w sprawie Deklaracji niepodległości Kosowa.